- Od pięciu lat jestem na emeryturze nauczycielskiej przyznanej bez względu na wiek. Pobierając to świadczenie dorabiałam na etacie przez 36 miesięcy. Zresztą cały czas pracuję. Teraz chcę zmienić emeryturę i wystąpić o tę przeznaczoną dla osób zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Kiedy mam złożyć wniosek o to świadczenie, żebym miała je przyznane w najkorzystniejszej dla mnie wysokości?

– pyta czytelniczka.

Kwota bazowa ustalana jest co roku. Obowiązuje od 1 marca danego roku do końca lutego następnego roku kalendarzowego. Od 1 marca 2013 r. do 28 lutego 2014 r. będzie wynosiła 3080,84 zł.

Oznacza to niezbyt dużą (o 106,15 zł), ale jednak podwyżkę. Do końca lutego 2013 r. kwota ta wynosi bowiem 2974,69 zł. Ma ona istotny wpływ na wysokość emerytury obliczanej na starych zasadach. Ale ważna jest także w przypadku osób ubiegających się o emeryturę po emeryturze.

Z uwagi na zmianę wysokości kwoty bazowej wniosek o przeliczenie świadczenia warto złożyć najwcześniej w marcu. Gdy wpłynie do ZUS w lutym, należność zostanie obliczona od starej, niższej bazówki.

Różne opcje

Obowiązujące przepisy przewidują możliwość przyznania emerytury osobie, która ma już ustalone prawo do tego rodzaju świadczenia na innej podstawie prawnej. Dla przykładu, uprawniony do wcześniejszej emerytury może zgłosić wniosek o tę przyznawaną w powszechnym wieku emerytalnym (podwyższonym od 1 stycznia 2013 r., obowiązującym danego ubezpieczonego ze względu na płeć oraz rok i miesiąc urodzenia) albo o inną wcześniejszą emeryturę, do której spełni warunki.

Gdy ZUS ustala prawo do emerytury po emeryturze, nie ma możliwości obliczenia na nowo podstawy wymiaru wnioskowanego świadczenia (podstawa ta może być jedynie przeliczona na ogólnych zasadach). W związku z tym do naliczenia wysokości nowego świadczenia przyjmuje wówczas odpowiednio zwaloryzowaną podstawę wymiaru poprzedniej emerytury.

Jeśli jednak aktywny emeryt po przyznaniu ostatniego świadczenia podlegał ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym co najmniej przez 30 miesięcy (np. na etacie, z którego te składki są obowiązkowe), to tzw. część socjalną można ustalić od kwoty bazowej obowiązującej w dacie przyznania nowej emerytury.

Co ważne, przy ustalaniu 30 miesięcy składkowych, ZUS uwzględnia także okresy podlegania dobrowolnym ubezpieczeniom oraz pobierania świadczeń z tytułu choroby i macierzyństwa, a także wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy.

30-miesięczny staż

Trzeba jednak pamiętać, że możliwość obliczenia od nowej kwoty bazowej części socjalnej emerytury przyznawanej osobie uprawnionej już do innej emerytury ma zastosowanie tylko wtedy, gdy co najmniej 30-miesięczny okres ubezpieczenia przypada w całości po przyznaniu emerytury bezpośrednio poprzedzającej przyznawane obecnie świadczenie.

Może się natomiast zdarzyć, że aktywny senior był najpierw uprawniony do wcześniejszej emerytury i po jej przyznaniu pracował przez 30 miesięcy, po czym ZUS przyznał mu wcześniejszą emeryturę na podstawie innego przepisu.

Jeśli obecnie wnioskuje o emeryturę w powszechnym wieku emerytalnym, 30-letni okres ubezpieczeń, który miał miejsce przed przyznaniem poprzedniej emerytury, nie zostanie uwzględniony w celu ustalenia części socjalnej nowego świadczenia od aktualnie obowiązującej kwoty bazowej.