Wynagrodzenie, które stanowi bazę do wyliczeń składek z urlopu wychowawczego, zawsze jest przeciętną pensją uzyskaną przed miesiącem, od którego trwa urlop. Dotyczy to również sytuacji, gdy ten urlop zaczął się przed 1 stycznia 2012 r.

Przykład

Pracodawca udzielił panu Adamowi urlopu wychowawczego na pół roku od 17 października 2011 r. Pracownik poinformował, że nie ma innych tytułów do ubezpieczeń i że nie jest uprawniony do emerytury ani renty.

Za pierwsze trzy miesiące pracodawca musiał rozliczyć za składki z urlopu wychowawczego na ubezpieczenia:

- emerytalne i rentowe od kwoty minimalnego wynagrodzenia (za październik od proporcjonalnie obniżonej najniższej płacy, a za kolejne dwa miesiące – od jego pełnej kwoty 1386 zł),

- zdrowotne – od kwoty świadczenia pielęgnacyjnego (520 zł).

Od stycznia br. zmieniła się podstawa wymiaru składek emerytalno-rentowych. Jest to przeciętne wynagrodzenie, od którego firma opłaciła składki na ubezpieczenia społeczne pana Adama.

Ma to być średnia z 12 miesięcy poprzedzających miesiąc rozpoczęcia urlopu wychowawczego. Chodzi więc o przeciętną podstawę wymiaru składek z okresu od października 2010 r. do września 2011 r.

Nie zmieniła się natomiast podstawa składki zdrowotnej.

Aby obliczyć średnią wynagrodzeń, od której mają być liczone składki z wychowawczego, należy brać pod uwagę tylko takie wynagrodzenie, które było podstawą wymiaru składki chorobowej.

Przykład

Pani Anna korzysta z urlopu wychowawczego od 15 grudnia 2011 r. Podstawą wymiaru składek z tego tytułu od stycznia br. jest przeciętna płaca z okresu od grudnia 2010 r. do listopada 2011 r., od której była opłacona składka chorobowa.

Pracownica otrzymuje stałe wynagrodzenie miesięczne 2000 zł oraz ryczałt na samochód w wysokości 500 zł (pojemność silnika auta to 1500 cm3, a miejscowość, w której pracuje, ma ponad 500 tys. mieszkańców).

Ryczałt samochodowy, jako zwrot kosztów używania przez pracownika pojazdu niebędącego własnością pracodawcy na potrzeby zakładu w jazdach lokalnych, jest wolny od składek. Nie przekracza bowiem kwoty ustalonej z uwzględnieniem stawek określonych w rozporządzeniu ministra infrastruktury z 25 marca 2002 r. w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy;  DzU nr 27, poz. 271 ze zm.

(700 km x 0,8358 zł = 585,06 zł).

Od 1 stycznia 2012 r. podstawa wymiaru składek z urlopu wychowawczego pani Anny wynosi 2000 zł, bo jej przeciętne wynagrodzenie jest niższe od 60 proc. przeciętnej płacy w poprzednim kwartale.

Krótszy staż

Gdy pracownik przeszedł na urlop wychowawczy przed upływem roku pracy w firmie, podstawę wymiaru składek z racji tego urlopu trzeba obliczyć biorąc pod uwagę wynagrodzenie za pełne miesiące kalendarzowe jego zatrudnienia. Sumy pensji nie dzielimy jednak przez 12, ale przez liczbę miesięcy, w których została wypracowana.

Przykład

Pani Kamila jest zatrudniona od 7 marca 2011 r. Na urlopie wychowawczym przebywa od 16 stycznia 2012 r. Podstawą wymiaru składek z tytułu urlopu będzie 1/9 sumy wynagrodzeń z okresu kwiecień – grudzień 2011 r.

Tak samo jak przy liczeniu zasiłku – za pełny miesiąc pracy należy traktować ten, od którego pracownik został zatrudniony, jeśli był to pierwszy dzień roboczy, choć nie kalendarzowy.

Przykład

Pan Konrad jest zatrudniony od 3 stycznia 2011 r. (1 stycznia to święto, a 2 stycznia przypadał na niedzielę).

Od 7 listopada 2011 r. jest na urlopie wychowawczym. Przeciętne wynagrodzenie będące podstawą składek za czas tego urlopu, należy ustalić z okresu styczeń – październik 2011 r.

Zdarza się, że w trakcie miesiąca pracownik przychodzi do pracy, a już w następnym idzie na urlop wychowawczy.

Podstawą wymiaru składek na jego ubezpieczenia za czas tego urlopu jest wówczas wynagrodzenie (oskładkowane) za  miesiąc, w którym rozpoczął się urlop (tj. za pełny kalendarzowy miesiąc zatrudnienia), ale po uzupełnieniu według zasad określonych w przepisach zasiłkowych.

Przy czym nie ma tu – na zasadzie wyjątku – konieczności, by pracownik przepracował przynajmniej połowę obowiązującego go czasu pracy.

Przykład

Pani Renata zatrudniona była w spółce na umowę-zlecenie przez dwa lata.

Po tym czasie przyjęła propozycję prezesa i podpisała umowę o pracę od 7 listopada 2011 r. za wynagrodzeniem w zmiennej wysokości. Niedługo potem złożyła wniosek o udzielenie urlopu wychowawczego.

Przebywa na nim od 12 grudnia 2011 r.

Podstawą wymiaru składek emerytalno-rentowych za czas tego urlopu będzie uzupełnione wynagrodzenie za grudzień 2011 r.

Za przepracowanych w tym miesiącu 7 z 21 obowiązujących ją dni roboczych otrzymała wynagrodzenie w wysokości 720 zł (oskładkowane). Po uzupełnieniu wynosi ono 2160 zł (720 zł : 7 x 21).

Jest to więcej niż 60 proc. przeciętnego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału, więc podstawa wymiaru składek z wychowawczego musi zostać ograniczona do tego limitu.