- Spółkę jawną przekształciliśmy w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Jej trzech wspólników stało się wspólnikami nowo powstałej spółki. Czy po przekształceniu byli wspólnicy spółki jawnej podlegają ubezpieczeniom jako osoby prowadzące pozarolniczą działalność, skoro spółka z o.o. jest następcą prawną spółki jawnej? A co, jeśli jeden z nich zostanie zatrudniony w spółce? –
pyta czytelnik.
Przy przekształceniu spółki jawnej w spółkę z o.o. nowo powstały podmiot nie jest nowym pracodawcą, lecz tym samym. Jedynie prowadzi działalność w zmodyfikowanej formie. Na „nowej” spółce spoczywają prawa i obowiązki spółki jawnej wynikające ze stosunków pracy czy też umów cywilnoprawnych, np. zleceń.
Nie oznacza to jednak, że dotychczasowi wspólnicy spółki jawnej podlegają ubezpieczeniom społecznym na dotychczasowych zasadach. Takie przekształcenie jest brzemienne w skutkach dla dotychczasowych wspólników spółki jawnej. Od momentu zmiany podmiotu w spółkę kapitałową nie podlegają już ubezpieczeniom społecznym ani zdrowotnemu jako osoby prowadzące pozarolniczą działalność. Nie są bowiem już wspólnikami spółki jawnej, tylko udziałowcami spółki z o.o.
Działalność z listy
Wspólnicy spółki jawnej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność w rozumieniu przepisów składkowych. Powyższe wynika bezpośrednio z art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. DzU z 2009 r. nr 205, poz. 1585 ze zm.).
Każdy z nich płaci składki na ubezpieczenia:
- społeczne od zadeklarowanej kwoty nie niższej niż 60 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia przyjętego do ustalenia rocznego limitu podstawy wymiaru składek i
- zdrowotne od 75 proc. przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw z czwartego kwartału poprzedniego roku.
Takie osoby same zgłaszają się w ZUS do ubezpieczeń jako osoby prowadzące pozarolniczą działalność. Każda z nich rozlicza też za siebie należne składki w deklaracji na druku DRA. Spółka jawna, jako odrębny płatnik, rozlicza natomiast należności do ZUS tylko za zatrudnione w niej osoby.
Po przekształceniu spółki jawnej w z o.o. sytuacja się zmienia. Wspólnicy tracą swój dotychczasowy status i zyskują nowy.
Aktywność bez danin
Tylko w jednym wypadku wspólnik spółki z o.o. objęty jest ubezpieczeniami społecznymi i zdrowotnym – gdy jest ona jednoosobowa. W sytuacji wskazanej przez czytelnika żaden z właścicieli nie będzie zatem podlegał ubezpieczeniom, ponieważ wspólników jest trzech. Ta zasada diametralnie zmienia sytuację ubezpieczeniową dotychczasowych wspólników spółki osobowej.
Przychody są, ubezpieczeń brak
Wspólnicy wieloosobowych spółek z o.o. oraz wspólnicy spółek akcyjnych nie są objęci systemem ubezpieczeń społecznych. Posiadanie przez nich udziałów lub akcji nie jest powiązane z obowiązkiem świadczenia usług. W związku z tym ich ubezpieczenie społeczne, jako osób czerpiących środki utrzymania z własności, jest systemowo wyłączone (tak B. Gudowska, Komentarz do ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, C.H. Beck 2011).
Inaczej jest, gdy wspólnik takiej spółki zostanie w niej zatrudniony np. na podstawie umowy o pracę czy zlecenia. W ten sposób zyska tytuł do ubezpieczeń społecznych. Prawo nie wyklucza podpisania ze wspólnikiem umowy mimo powiązania pracy i kapitału.
W wieloosobowej spółce z o.o. możliwe jest bowiem podporządkowanie pracownicze spółce jako pracodawcy. W orzecznictwie zwraca się uwagę, że zakresem tego podporządkowania w odniesieniu do zatrudnionych członków zarządu obejmować należy zarówno wydawanie pracownikowi poleceń, jak i ogólniejszą zależność ekonomiczną od pracodawcy (wyrok Sądu Najwyższego z 16 grudnia 1998 r., II UKN 394/98).
SN uznał, że własność wkładu (udziału) kapitałowego w spółce nie kłóci się z jednoczesną pracą w tym podmiocie. Wspólnik, który jest w stanie podołać obowiązkom świad- czenia pracy na rzecz spółki, nie może być zmuszony do zatrudnienia przy tej pracy innej osoby, jeżeli może takie obowiązki wykonywać osobiście w ramach zatrudnienia o naturze pracowniczej (wyrok SN z 16 grudnia 2008 r., I UK 162/08).
Oznacza to, że z momentem, kiedy przestała istnieć spółka jawna, jej wspólnicy utracili tytuł do ubezpieczeń w ZUS. Nie podlegają im obowiązkowo, nie mają też prawa – choćby deklarowali taką chęć – przystąpić do ubezpieczeń na zasadach dobrowolności. W związku z tym każdy z nich ma obowiązek wyrejestrować się z ZUS zarówno jako płatnika składek, jak i osobę ubezpieczoną. W tym celu muszą przekazać dwa dokumenty sporządzone na drukach:
- ZWUA, aby wyrejestrować się z ubezpieczeń jako osoba ubezpieczona, oraz
- ZWPA, aby wyrejestrować się jako płatnik składek.
Co w dokumentacji
Dla osób zatrudnionych w spółce przekształcenie spółki jawnej w spółkę z o.o. nie powoduje zmiany pracodawcy. Na nowo powstałej spółce spoczywają prawa i obowiązki spółki jawnej, w tym wynikające ze stosunków pracy i z umów cywilnoprawnych, np. umów-zleceń. Zatem ona jako płatnik składek ma dokonywać rozliczeń składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, FP i FGŚP.
W ZUS trzeba natomiast zgłosić zmianę formy prowadzenia działalności przez firmę. Dotychczasową płatnik wykazywał bowiem w dokumentach zgłoszeniowych oraz rozliczeniowych wśród innych danych identyfikacyjnych.
Dane te będą inne w zakresie nazwy skróconej spółki. O nowej trzeba poinformować ZUS w ciągu 14 dni od dnia zaistnienia zmiany. W tym celu osoba upoważniona do działania w imieniu spółki z o.o. powinna złożyć formularz ZIPA, służący do zgłaszania zmiany danych identyfikacyjnych płatnika składek. Na tym druku podaje poprzednie oraz aktualne dane spółki.
Formularz ZIPA powinien mieć formę dokumentu pisemnego według ustalonego wzoru albo wydruku z aktualnego programu informatycznego udostępnionego przez ZUS. Nowa spółka musi dołączyć do niego kopię decyzji z urzędu skarbowego o nadaniu NIP i zaświadczenie urzędu statystycznego o nadaniu aktualnego REGON.
Jeżeli zmieniają się nie tylko dane identyfikacyjne, lecz także inne dane przekazywane do ZUS na formularzu ZPA (zgłoszenie płatnika składek), np. adres siedziby płatnika, wówczas przekształcona spółka również musi o tym poinformować ZUS. W tym celu ma obowiązek złożyć formularz ZPA w trybie zgłoszenia zmiany. Nie ma natomiast obowiązku składania żadnych nowych dokumentów za swoich ubezpieczonych.
Czytaj także w serwisach:
»
»
»
»
