[b]Mam zaświadczenie lekarskie na opiekę na dziecko, pobyt w szpitalu z dzieckiem w grudniu 2010 r. Jak je rozliczyć? Czy pracownica na tym straci, jeśli wróciła do pracy od kwietnia po wychowawczym, a od września dostała podwyżkę pensji brutto? [/b]– pyta czytelniczka.  

Za okres zwolnienia lekarskiego z tytułu opieki nad chorym dzieckiem pracownikowi przysługuje zasiłek opiekuńczy, którego podstawę wymiaru oblicza się tak jak zasiłku chorobowego.

[srodtytul]Bez wyczekiwania[/srodtytul]

Zasiłek opiekuńczy przysługuje osobie ubezpieczonej (obowiązkowo lub dobrowolnie) zwolnionej od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki m.in. nad chorym dzieckiem do ukończenia przez nie 14 lat, a także innym chorym krewnym, którym jest np. dziecko w wieku ponad 14 lat, jeżeli pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z ubezpieczonym w okresie sprawowania opieki.

Chodzi tu o dzieci własne ubezpieczonego lub jego małżonka oraz dzieci przysposobione, a także dzieci obce przyjęte na wychowanie i utrzymanie. Tak stanowi art. 32 [link=http://akty-prawne.rp.pl/dzienniki/du/2010/77/poz.512.htm]ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU z 2010 r. nr 77, poz. 512 ze zm.[/link]; dalej ustawa zasiłkowa).

Zasiłek przysługuje od razu, bez tzw. okresu wyczekiwania. Prawo do niego mają oboje rodzice, ale może go pobierać tylko jedno z nich – matka lub ojciec – w zależności kto wystąpił z wnioskiem o wypłatę za dany okres. Nie należy się, jeżeli oprócz ubezpieczonego są inni członkowie rodziny, pozostający we wspólnym gospodarstwie domowym, mogący zapewnić opiekę dziecku. Nie dotyczy to jednak opieki sprawowanej nad chorym maluchem w wieku do dwóch lat. Tu zasiłek przysługuje, nawet jeśli są inni bliscy do opieki.

[srodtytul]Niezbędne dokumenty[/srodtytul]

Zasiłek opiekuńczy wynosi 80 proc. podstawy wymiaru. Aby go otrzymać na chore dziecko do 14 lat, potrzebne są następujące dokumenty:

- zaświadczenie lekarskie ZUS ZLA,

- wniosek o uzyskanie zasiłku ZUS Z-15,

- oświadczenie ubezpieczonego o pozostawaniu z chorym we wspólnym gospodarstwie domowym (dotyczy to dzieci w wieku ponad 14 lat),

- zaświadczenie płatnika składek ZUS Z-3 z zestawieniem składników wynagrodzenia stanowiących podstawę wymiaru zasiłku – gdy płatnikiem zasiłku jest ZUS.

[ramka][b]60 dni [/b]to maksymalny okres pobierania zasiłku w roku kalendarzowym, jeżeli opieka sprawowana jest nad zdrowym dzieckiem do lat 8 i chorym dzieckiem do lat 14; tyle też wynosi łączny okres wypłaty zasiłku z powodu opieki nad dziećmi i innymi członkami rodziny z różnych przyczyn i bez względu na liczbę dzieci i liczbę członków rodziny wymagających opieki[/ramka]

[srodtytul]Zbiór reguł[/srodtytul]

Podstawę wymiaru zasiłku opiekuńczego ustala się na takich zasadach, jak dla zasiłku chorobowego. Oznacza to, że stanowi ją przeciętne miesięczne wynagrodzenie (po odjęciu 13,71 proc. z tytułu składek społecznych finansowanych przez pracownika) wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc zwolnienia od pracy na opiekę. Jeżeli w tym czasie pracownik nie osiągnął wynagrodzenia wskutek nieobecności w pracy z przyczyn usprawiedliwionych, przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku:

- wyłączamy wynagrodzenie za miesiące, w których przepracował mniej niż połowę obowiązującego go czasu pracy,

- przyjmujemy, po odpowiednim uzupełnieniu, wynagrodzenie z miesięcy, w których przepracował co najmniej połowę obowiązującego go czasu pracy.

W przypadku z pytania podstawę wymiaru należało więc ustalić z okresu kwiecień – listopad 2010 r., bo przez resztę 12-miesięcznego okresu (grudzień 2009 – marzec 2010 r.) pracownica przebywała na urlopie wychowawczym i nie otrzymywała wynagrodzenia (te miesiące odrzucamy). Aby uzyskać średnie miesięczne wynagrodzenie stanowiące podstawę zasiłku, zliczamy wszystkie pobory z przyjętego okresu i dzielimy przez liczbę miesięcy, w których to wynagrodzenie zostało osiągnięte, czyli przez 8.

[ramka][b]14 dni[/b] to maksymalny okres pobierania zasiłku w roku kalendarzowym, jeżeli opieka sprawowana jest nad dzieckiem w wieku ponad 14 lat lub innymi chorymi członkami rodziny [/ramka]

W podstawie będzie więc uwzględnione wynagrodzenie po podwyżce, która obowiązuje od września 2010 r. Podstawę ustalamy z okresu 12 miesięcy (lub krótszego), nawet jeżeli w tych okresach nastąpiła zmiana wysokości wynagrodzenia spowodowana przejściem na inne stanowisko pracy lub zmiana warunków wynagradzania ustalonych w umowie o pracę.

Dopiero gdyby w miesiącu opieki czy choroby lub miesiącach poprzedzających nastąpiła zmiana wymiaru czasu pracy, to podstawę zasiłku stanowiłoby przeciętne miesięczne wynagrodzenie ustalone dla nowego wymiaru czasu pracy (art. 40 ustawy zasiłkowej).

[ramka][b] Przykład[/b]

W grudniu 2010 r. pani Kasia, zatrudniona w pełnym wymiarze godzin, dostała zwolnienie lekarskie na opiekę nad chorym dzieckiem w wieku 1,5 roku. Od 1 kwietnia 2010 r. wróciła do pracy po urlopie wychowawczym.

Jej wynagrodzenie wynosiło 1530 zł brutto, a od 1 września, na mocy porozumienia stron, podniesiono je do 1730 zł brutto.

Podstawa wymiaru zasiłku opiekuńczego wynosi 1384,95 zł, bo:

1530 zł x 5 miesięcy (od kwietnia do sierpnia) = 7650 zł

1730 zł x 3 miesiące (od września do listopada) = 5190 zł

razem 12 840 zł

średnie wynagrodzenie miesięczne 1605 zł (12 840 zł : 8)

podstawa wymiaru zasiłku 1384,95 zł (1605 zł – 13,71 proc.)[/ramka]