[b]Od 2009 r. prowadzę działalność gospodarczą. Do końca lipca 2010 r. pracowałam na etacie (zwolniono mnie ze względu na upadłość firmy).

W czerwcu ub.r. urodziłam dziecko. Urlop macierzyński miałam do 16 listopada 2010. Podejrzewam następną ciążę.

Dotąd z działalności gospodarczej opłacałam najniższą składkę zdrowotną. Jakie mam opłacać składki, żeby w razie ciąży dostać jak najwyższe zasiłki? Z jakich składek jest liczona średnia z 12 miesięcy? Co w moim przypadku, jeżeli jako przedsiębiorca płaciłam tylko składki zdrowotne? Jakie są najwyższe składki?[/b] – pyta czytelniczka.

Czytelniczka od czerwca do 16 listopada 2010 r. miała prawo do zasiłku macierzyńskiego z umowy o pracę. Z tego tytułu obowiązkowo podlegała ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. W tym okresie z działalności mogła dobrowolnie zgłosić się do tych ubezpieczeń.

Tak wynika z art. 9 ust. 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=333804]ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2009 r. nr 205, poz. 1585 ze zm.[/link]; dalej ustawa systemowa).

Po zakończeniu pobierania zasiłku macierzyńskiego jedynym tytułem do ubezpieczeń jest dla niej działalność gospodarcza. Wobec tego od 17 listopada 2010 r. z działalności powinna była wyrejestrować się z ubezpieczenia zdrowotnego, składając ZUS ZWUA, i z tym dniem na druku ZUS ZUA zgłosić się z działalności do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego, rentowych, wypadkowego i zdrowotnego.

[srodtytul]Ważne są zarobki[/srodtytul]

Osoba prowadząca działalność gospodarczą podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu w okresie od dnia rozpoczęcia do dnia zaprzestania prowadzenia działalności. W tym samym okresie musi opłacać składkę zdrowotną. Tylko ubezpieczenie chorobowe jest dla niej dobrowolne. Jeśli się na nie zdecyduje, będzie objęta tym ubezpieczeniem od dnia wskazanego w jej wniosku, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek złożyła.

Gdy przedsiębiorca jednocześnie jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę z wynagrodzeniem równym co najmniej minimalnej płacy (w 2010 r. 1317 zł, w 2011 r. 1386 zł), obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlega z angażu pracowniczego. Z działalności może do nich przystąpić dobrowolnie.

Wynika to z art. 9 ust.1 – 1a ustawy systemowej, a także z przyjętej przez ZUS interpretacji tych przepisów, według której znaczenie ma nie faktycznie wypłacone wynagrodzenie, ale wynagrodzenie określone w umowie o pracę.

[srodtytul]Różne podstawy [/srodtytul]

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe dla osoby prowadzącej pozarolniczą działalność stanowi:

- zadeklarowana kwota nie niższa niż 60 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na dany rok kalendarzowy, jeżeli z działalności opłaca składki na zasadach ogólnych,

- 30 proc. minimalnego wynagrodzenia w danym roku kalendarzowym, gdy z działalności opłaca składki od obniżonej podstawy wymiaru, po spełnieniu warunków określonych w art. 18a ustawy systemowej.

I ta podstawa jest też podstawą dla składek na ubezpieczenie chorobowe. Z tym że nie stosuje się tu rocznego jej ograniczenia do kwoty 30-krotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy.

Podstawa na ubezpieczenie chorobowe nie może być wyższa w danym miesiącu niż 250 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale. W styczniu i lutym 2011 r. jej maksymalna wysokość to 8007,70 zł (tj. 250 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w trzecim kwartale 2010 r.).

[b]Uwaga! [/b]Przedsiębiorca sam deklaruje, od jakiej podstawy będzie płacił należności na ubezpieczenia społeczne. Jeżeli chce regulować składki na ubezpieczenia chorobowe od maksymalnej podstawy, to od jej wartości musi też regulować składki na pozostałe ubezpieczenia społeczne.

Jeżeli czytelniczka nie przystąpiła do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, a teraz chce być nim objęta, może to zrobić w dowolnym momencie. Również będąc w ciąży czy podczas choroby.

Gdy zdecyduje się na ten krok od np. 10 stycznia 2010 r., powinna złożyć formularz ZUS ZWUA i wyrejestrować się z ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego, wpisując w pole data ustania obowiązku ubezpieczeń 10.01.2011.

Następnie składa formularz ZUS ZUA i z działalności zgłasza się do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych (w tym do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego) i zdrowotnego. W pole data powstania obowiązku ubezpieczeń wpisuje 10.01.2011.

[srodtytul]Bez wyczekiwania[/srodtytul]

Po złożeniu tych dokumentów od 10 stycznia czytelniczka będzie objęta dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym. Nie oznacza to jednak, że od razu uzyska prawo do wszystkich świadczeń z tego ubezpieczenia.

W razie choroby zasiłek chorobowy będzie jej przysługiwał dopiero po upływie 90 dni podlegania ubezpieczeniu chorobowemu. Gdy zachoruje przed upływem tego okresu, zasiłek jej się nie należy i za ten okres nie będzie musiała płacić za siebie składek na ubezpieczenia społeczne.

Inaczej sytuacja wygląda z zasiłkiem macierzyńskim. Prawo do tego zasiłku nabywa osoba, która w dniu podlegania ubezpieczeniu chorobowemu urodzi dziecko. Nie ma tu znaczenia okres podlegania ubezpieczeniu chorobowemu. Jeżeli więc osoba prowadząca działalność urodzi dziecko w dniu, w którym jest objęta dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym, uzyska prawo do zasiłku macierzyńskiego.

[srodtytul]Z 12 albo tylko pełnych miesięcy[/srodtytul]

Co do zasady podstawę wymiaru zasiłku chorobowego (a także macierzyńskiego), przysługującego osobie prowadzącej działalność gospodarczą, stanowi przeciętny miesięczny przychód za 12 miesięcy kalendarzowych nieprzerwanego ubezpieczenia poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy (nastąpiło nabycie prawa do zasiłku).

Jeżeli ubezpieczenie trwało krócej niż 12 miesięcy kalendarzowych, podstawą jest przeciętny miesięczny przychód (podstawa wymiaru) z faktycznego okresu ubezpieczenia, za pełne kalendarzowe miesiące ubezpieczenia.

Przykładowo, gdy do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego czytelniczka przystąpi od 10 stycznia, a dziecko urodzi 20 maja, to zasiłek macierzyński zostanie naliczony od podstawy, od której były opłacone składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe za okres luty – kwiecień.

Przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego uwzględnia się kwoty stanowiące podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71 proc. podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe.

Gdy osoba prowadząca działalność urodzi dziecko i nabędzie prawo do zasiłku macierzyńskiego, z tego tytułu będzie podlegała obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Składki za nią będzie wykazywał ZUS jako płatnik zasiłku.

Za okres pobierania zasiłku macierzyńskiego osoba prowadząca działalność nie opłaca za siebie składek na ubezpieczenia społeczne z działalności. Musi jednak odprowadzać składkę zdrowotną.

[ramka][b]Lepiej się nie spóźniaj[/b]

Dla otrzymywania świadczeń z ubezpieczenia chorobowego ważne jest nie tylko przystąpienie do ubezpieczenia chorobowego, ale również terminowe opłacanie składek na wszystkie ubezpieczenia społeczne.

Spóźnienie albo regulowanie należności w niepełnej wysokości powoduje bowiem automatyczne ustanie dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego, za który składki zostały opłacone po terminie lub w niepełnej wysokości.[/ramka]