Wynagrodzenie za czas choroby jest świadczeniem pieniężnym przysługującym na podstawie art. 92 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=278CE68ED44BD67173175C4CF32EA35F?id=76037]kodeksu pracy[/link] niektórym osobom podlegającym ubezpieczeniu chorobowemu z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej chorobą za część tej niezdolności w danym roku kalendarzowym.

Po jego wypłacie przez określony czas osobom tym przysługuje zasiłek chorobowy na podstawie przepisów [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=74E3D3908B2AD86D51D2CB261D572CB9?id=176768]ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn. DzU z 2005 r. nr 31, poz. 267 ze zm., dalej ustawa zasiłkowa)[/link].

Powszechnie przyjmuje się, że zasady dotyczące zasiłku chorobowego stosuje się do wynagrodzenia chorobowego. Jednak treść art. 92 k.p. ogranicza to odniesienie tylko do niektórych zasad, które tu przedstawiamy.

[srodtytul]Osoby uprawnione[/srodtytul]

Prawo do wynagrodzenia za okresy niezdolności do pracy z powodu choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną na podstawie art. 92 k.p. zachowują pracownicy. Na takich samych zasadach jak oni prawo to mają także osoby:

- wykonujące pracę nakładczą (§ 12 ust. 5 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=DC2A14084BF31F50AC8EA27499BD6656?id=73957]rozporządzenia Rady Ministrów z 31 grudnia 1975 r. w sprawie uprawnień pracowniczych osób wykonujących pracę nakładczą, DzU z 1976 r. nr 3, poz. 19 ze zm.[/link]) oraz

- odbywające służbę zastępczą (art. 24 ust. 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=579569FCEDD6766D6559C8682250AD2E?id=171761]ustawy z 28 listopada 2003 r. o służbie zastępczej, DzU nr 223, poz. 2217 ze zm.[/link]).

Dlatego za każdym razem, gdy będę mówić o uprawnieniach pracownika do wynagrodzenia za czas choroby, należy przez to rozumieć także osoby wykonujące pracę nakładczą oraz osoby odbywające służbę zastępczą.

[srodtytul]Za 33 lub 14 dni[/srodtytul]

Na podstawie art. 92 k.p. za okres niezdolności do pracy z powodu choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną – trwającej łącznie do 33 dni w ciągu roku kalendarzowego, a w przypadku osoby, która ukończyła 50. rok życia – trwającej łącznie do 14 dni w ciągu roku kalendarzowego – pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia, które pracodawca finansuje z własnych środków. Wynagrodzenie to nie podlega zatem rozliczeniu w ciężar składek na ubezpieczenia społeczne.

Wymiar 14 dni wynagrodzenia za czas choroby, przysługujący osobom, które ukończyły 50. rok życia, został wprowadzony od 1 lutego 2009 r. w związku z wejściem w życie niektórych przepisów [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=955BE9AB2D9BB4D29CCCCDB9FF565847?id=296887]ustawy z 19 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz o zmianie niektórych innych ustaw (DzU z 2009 r. nr 6, poz. 33[/link]). Ten okres należy stosować wyłącznie wobec osób, które ukończyły 50 lat w poprzednim roku kalendarzowym, a zachorowały w następnym. Oznacza to, że w 2009 r. prawo do wynagrodzenia chorobowego za 14 dni przysługuje pracownikom, którzy 50 lat ukończyli do 31 grudnia 2008 r., a osobom, które 50. urodziny obchodzą w 2009 r., będzie przysługiwało dopiero od 1 stycznia 2010 r.

Ponieważ zmiana dotycząca okresu wypłaty wynagrodzenia za czas choroby dla osób, które ukończyły 50 lat, obowiązuje od 1 lutego 2009 r., niektóre z tych osób mogły już w styczniu 2009 r. otrzymać to świadczenie w wymiarze równym lub większym niż 14 dni. Jeżeli tak się stało, wówczas od dnia wejścia w życie znowelizowanych przepisów, tj. od 1 lutego 2009 r., pracownik w razie niezdolności do pracy z powodu choroby ma prawo do zasiłku chorobowego. Gdy natomiast do 31 stycznia 2009 r. pracownik pobrał wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy z powodu choroby przez okres krótszy niż 14 dni, od 1 lutego 2009 r. ma nadal prawo do tego wynagrodzenia aż do wyczerpania 14 dni w roku kalendarzowym, a od 15. dnia niezdolności do pracy przysługuje mu zasiłek chorobowy.

[ramka][b]Przykład[/b]

Pracownik, który ukończył 50 lat 28 grudnia 2008 r., był niezdolny do pracy z powodu choroby od 25 stycznia do 14 lutego 2009 r. Za okres niezdolności trwający od 25 stycznia do 7 lutego 2009 r. miał prawo do wynagrodzenia za czas choroby (14 dni), a począwszy od 8 lutego 2009 r., przysługiwał mu zasiłek chorobowy.[/ramka]

[ramka][b]Przykład[/b]

Pracownik, który 50 lat ukończył w 2006 r., stał się niezdolny do pracy z powodu choroby 12 stycznia 2009 r. Niezdolność trwała do 16 lutego 2009 r.

Za okres choroby od 12 do 31 stycznia 2009 r. (20 dni) miał prawo do wynagrodzenia za czas choroby, a od 1 do 16 lutego 2009 r. przysługiwał mu zasiłek chorobowy.[/ramka]

[srodtytul]Suma dni chorobowych[/srodtytul]

Okres 33 dni (14 dni), za które pracownikowi przysługuje wynagrodzenie za czas choroby, ustala się, sumując wszystkie niezdolności do pracy w danym roku kalendarzowym, niezależnie od występujących między nimi przerw. Nie ma również znaczenia, czy pracownik w danym roku kalendarzowym jest zatrudniony u jednego pracodawcy, czy pracował w kilku zakładach pracy.

[ramka][b]Przykład[/b]

Pracownik był niezdolny do pracy z powodu choroby w okresie od 5 do 16 lutego 2009 r. (12 dni), od 8 do 22 marca 2009 r. (15 dni) oraz od 10 do 20 kwietnia 2009 r. (11 dni). Za okres niezdolności do pracy od 5 do 16 lutego (12 dni), od 8 do 22 marca (15 dni) oraz od 10 do 15 kwietnia 2008 r. (sześć dni), łącznie 33 dni, pracownik zachował prawo do wynagrodzenia za czas choroby, a za okres od 16 do 20 kwietnia 2008 r. miał prawo do zasiłku chorobowego.[/ramka]

[ramka]

[b]Przykład[/b]

Pracownik był zatrudniony do 31 marca 2009 r. u pracodawcy A. W czasie tego zatrudnienia otrzymał w 2009 r. wynagrodzenie za czas choroby za okres niezdolności do pracy od 16 do 25 lutego 2009 r. (dziesięć dni). Następnie od 14 kwietnia 2009 r. pracownik podjął pracę u pracodawcy B i był niezdolny do pracy z powodu choroby w okresie od 11 do 19 maja (dziewięć dni) i od 28 maja do 15 czerwca 2009 r. (19 dni). Pracodawca B wypłacił pracownikowi wynagrodzenie za czas choroby za okres od 11 do 19 maja 2008 r. (dziewięć dni) oraz za okres od 28 maja do 10 czerwca 2009 r. (14 dni) – co łącznie z wynagrodzeniem za czas choroby wypłaconym za okres od 16 do 25 lutego 2009 r. (dziesięć dni) przez pracodawcę A wynosi 33 dni. Następnie za okres od 11 do 15 czerwca 2009 r. pracodawca B wypłacił pracownikowi zasiłek chorobowy.[/ramka]

Jeżeli w ciągu roku kalendarzowego pracownik podejmie dodatkowe zatrudnienie, do okresu 33 dni niezdolności do pracy, w którym zachowuje prawo do wynagrodzenia, wlicza się okresy wypłaty tego wynagrodzenia przed podjęciem dodatkowego zatrudnienia.

[ramka][b]Przykład[/b]

Pracownik zatrudniony u pracodawcy A w pełnym wymiarze czasu pracy był niezdolny do pracy z powodu choroby w okresie od 5 lutego do 5 marca 2009 r. (29 dni) i za ten okres zachowywał prawo do wynagrodzenia.

Od 1 kwietnia 2009 r. pracownik podjął dodatkowe zatrudnienie w wymiarze pół etatu u pracodawcy B. W okresie od 20 do 28 kwietnia 2009 r. (dziewięć dni) był niezdolny do pracy z powodu choroby. Pracownik ten u obydwu pracodawców – A i B – zachowuje prawo do wynagrodzenia za czas choroby za okres od 20 do 23 kwietnia 2009 r. (cztery dni). 23 kwietnia upływają 33 dni, za które w 2009 r. zachowuje prawo do wynagrodzenia chorobowego. Od 24 do 28 kwietnia 2009 r. u obydwu pracodawców ma prawo do zasiłku chorobowego.[/ramka]

[srodtytul]80 lub 100 proc. pensji[/srodtytul]

Wynagrodzenie za czas choroby przysługuje w wysokości 80 proc. wynagrodzenia stanowiącego jego podstawę wymiaru. Ale pracodawca może podjąć decyzję, że w okresie 33 dni niezdolności do pracy pracownika w roku kalendarzowym wynagrodzenie to będzie wypłacał w wysokości wyższej. Niezależnie od tej decyzji na podstawie art. 92 § 1 pkt 2 i 3 k.p. wynagrodzenie za czas choroby przysługuje w wysokości 100 proc., jeżeli niezdolność do pracy:

- spowodowana jest wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy,

- przypada na okres ciąży,

- spowodowana jest poddaniem się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów oraz zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów.

Wynagrodzenie chorobowe za okres pobytu w szpitalu przysługuje w wysokości co najmniej 80 proc. lub 100 proc. podstawy jego wymiaru.

[ramka][b]Przykład[/b]

Pracownica była niezdolna do pracy z powodu choroby od 6 kwietnia do 22 maja 2009 r. W tym okresie od 4 do 15 maja 2009 r. przebywała w szpitalu. Przysługuje jej wynagrodzenie chorobowe za okres od 6 kwietnia do 8 maja 2009 r. (33 dni), w tym za okres pobytu w szpitalu od 4 do 8 maja 2009 r. w wysokości co najmniej 80 proc. podstawy wymiaru. Za okres od 9 do 15 maja 2009 r. należy się jej natomiast zasiłek chorobowy w wysokości 70 proc. podstawy wymiaru ze względu na pobyt w szpitalu, a za dalszy okres, od 16 do 22 maja 2009 r., w wysokości 80 proc. podstawy wymiaru.[/ramka]

[srodtytul]Okres wyczekiwania[/srodtytul]

W art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy zasiłkowej określono tzw. okres wyczekiwania na prawo do zasiłku chorobowego. Wynosi on 30 dni i oznacza okres trwania ubezpieczenia chorobowego uprawniającego do zasiłku. Zasadę tę stosuje się także do wynagrodzenia za czas choroby.

[ramka][b]Przykład[/b]

Z pracownikiem zawarto umowę o pracę od 1 kwietnia 2009 r. Przedtem nigdy nie pracował. W okresie od 27 kwietnia do 8 maja 2009 r. był chory. Za okres od 27 do 30 kwietnia 2009 r. pracownik nie ma prawa do świadczeń z tytułu choroby ze względu na brak wymaganego okresu ubezpieczenia chorobowego – prawo to nabywa od 1 maja 2009 r. Pracodawca wypłacił mu wynagrodzenie za czas choroby za okres od 1 do 8 maja 2009 r., tj. za pierwszych osiem dni, za które pracownikowi należy się wynagrodzenie z przysługujących 33 dni w 2009 r. Okres od 27 do 30 kwietnia 2009 r., w którym pracownik nie ma prawa do świadczeń z tytułu choroby ze względu na okres wyczekiwania, jest okresem usprawiedliwionej nieobecności w pracy.[/ramka]

Do wynagrodzenia za czas choroby stosuje się także:

- zasady dotyczące zaliczania poprzedniego okresu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli przerwa między tym ubezpieczeniem a obecnym nie przekracza 30 dni albo jest spowodowana urlopem wychowawczym, urlopem bezpłatnym albo odbywaniem czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego,

- wyjątki, o których mowa w art. 4 ust. 3 ustawy zasiłkowej, uprawniające do zasiłku chorobowego bez okresu wyczekiwania.

[srodtytul]Jak zasiłek[/srodtytul]

Wynagrodzenie za czas choroby oblicza się na zasadach określonych dla zasiłku chorobowego i wypłaca za każdy dzień niezdolności do pracy, nie wyłączając dni wolnych od pracy. W związku z tym podstawę wymiaru wynagrodzenia za czas choroby stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone pracownikowi za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej, wówczas podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie za pełne kalendarzowe miesiące zatrudnienia.

[ramka][b]Przykład[/b]

Pracownik jest zatrudniony od 17 listopada 2008 r. W okresie od 25 do 29 maja 2009 r. był niezdolny do pracy z powodu choroby i ma z tego tytułu prawo do wynagrodzenia za czas choroby. Podstawę wymiaru tego wynagrodzenia stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone pracownikowi za okres od grudnia 2008 r. do kwietnia 2009 r.[/ramka]

W podstawie wymiaru wynagrodzenia za czas choroby uwzględnia się także składniki wynagrodzenia (premie, dodatki, nagrody), za które została opłacona składka na ubezpieczenie chorobowe, i które zgodnie z przepisami płacowymi lub umowami o pracę są pomniejszane za okresy pobierania zasiłków i wynagrodzenia za czas choroby (art. 41 ust. 1 ustawy zasiłkowej). Nie uwzględnia się natomiast tych składników wynagrodzenia, do których zgodnie z tymi przepisami pracownik zachowuje prawo za okresy pobierania zasiłków i wynagrodzenia za czas choroby. Jeżeli u pracodawcy brak jest jakichkolwiek uregulowań dotyczących przyznawania i wypłaty określonych składników wynagrodzenia, wówczas należy te składniki wliczać do podstawy wymiaru świadczeń z tytułu choroby, chyba że pracodawca może udokumentować, iż są to składniki, do których pracownik zachowuje prawo za okresy pobierania zasiłków i wynagrodzenia za czas choroby.

[ramka][b]Istotne definicje[/b]

[b]Za niezdolność do pracy z powodu choroby uznaje się także:[/b]

- niemożność wykonywania pracy w wyniku decyzji wydanej przez właściwy organ albo uprawniony podmiot na podstawie przepisów o chorobach zakaźnych i zakażeniach,

- okresy przebywania ubezpieczonego w stacjonarnym zakładzie lecznictwa odwykowego w celu leczenia uzależnienia od alkoholu oraz w stacjonarnym zakładzie opieki zdrowotnej w celu leczenia uzależnienia od środków odurzających lub substancji psychotropowych,

- niemożność wykonywania pracy z powodu poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów. [/ramka]

[ramka][b]Uwaga [/b]

Jeżeli w ciągu roku kalendarzowego pracownik zmienia zatrudnienie, pracodawca ma obowiązek w wydawanym świadectwie pracy zamieścić informację o liczbie dni, za które pracownik otrzymał wynagrodzenie z tytułu niezdolności do pracy z powodu choroby. Informacja ta jest niezbędna dla kolejnego zakładu pracy do ustalenia, jaki rodzaj świadczenia należy wypłacać pracownikowi z tytułu niezdolności do pracy z powodu choroby.[/ramka]

[ramka][b]Potrzebne L4 lub inny dowód[/b]

Prawo do wynagrodzenia za czas choroby dokumentuje się tak jak w przypadku zasiłku chorobowego, tj. zaświadczeniem lekarskim wystawionym przez lekarza na druku ZUS ZLA. Ponadto dowodami uprawniającymi do wynagrodzenia za czas choroby w wysokości 100 proc. są:

- zaświadczenie lekarskie stwierdzające stan ciąży, gdy niezdolność do pracy z powodu choroby przypada na okres ciąży;

- karta wypadku w drodze do pracy lub z pracy, gdy niezdolność do pracy jest spowodowana wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy;

- zaświadczenie lekarskie, gdy niezdolność do pracy jest spowodowana poddaniem się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów oraz zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów.

Wynika to z [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=DB4BE0EF1C2844175A866B989F7051E7?id=79145]rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 27 lipca 1999 r. w sprawie określenia dowodów stanowiących podstawę przyznania i wypłaty zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (DzU nr 65, poz. 742 ze zm.)[/link]. [/ramka]

[ramka][b]Podstawy prawne[/b]

Przepisy dotyczące zasiłku chorobowego, które stosujemy lub nie do wynagrodzenia chorobowego.

Wynagrodzenie za czas choroby:

- nie ulega, tak jak zasiłek chorobowy, obniżeniu o 25 proc. z powodu niedostarczenia zaświadczenia lekarskiego do pracodawcy w terminie siedmiu dni od daty jego otrzymania;

- oblicza się na zasadach obowiązujących dla zasiłku chorobowego;

- wypłaca się za każdy dzień niezdolności do pracy, w tym również za niedziele i święta oraz inne dni ustawowo wolne od pracy objęte zaświadczeniem lekarskim ZUS ZLA;

- nie przysługuje i następuje jego utrata w przypadkach określonych dla zasiłku chorobowego, w których pracownik nie ma prawa do tego zasiłku;

- nie przysługuje, jeżeli niezdolność pracownika do pracy jest następstwem wypadku przy pracy lub stwierdzonej choroby zawodowej – w takim przypadku pracownik ma prawo do zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego, nawet gdy wynagrodzenie za czas choroby nie zostało mu jeszcze w danym roku kalendarzowym wypłacone. [/ramka]