Zdarza się, że indywidualny przedsiębiorca często sobie dorabia, np. na zlecenie. Ma wówczas dwa tytuły do ubezpieczeń społecznych: działalność gospodarczą i umowę-zlecenie.

Znajdujący się w takim położeniu biznesmen funkcjonujący na podstawie wpisu do ewidencji może przystąpić z racji umowy cywilnej do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych pod warunkiem, że ze zlecenia dostał w tym miesiącu co najmniej tyle wynagrodzenia, ile wynosi obowiązująca go minimalna podstawa wymiaru składek z działalności. Przypomnijmy, że owe minima to 60 proc. średniej prognozowanej płacy 1918,80 zł lub 30 proc. minimalnej 382,80 zł. Dodajmy, że zadania wykonywane na zlecenie muszą się różnić od tych świadczonych w ramach firmy.

[ramka] [b]Przykład 1[/b]

Pan Jan prowadzi działalność na podstawie wpisu do gminnej ewidencji, z tytułu której składki na ubezpieczenia społeczne odprowadza od 60 proc. prognozowanego wynagrodzenia 1918,80 zł. Dodatkowo wykonuje umowę-zlecenie, za realizację której w lutym br. otrzymał 1500 zł wynagrodzenia.

Nie ma on prawa wyboru tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych, gdyż pensja z umowy cywilnej okazała się mniejsza od minimalnej podstawy wymiaru z racji biznesu. Obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlega on z działalności, a ze zlecenia ubezpieczenia emerytalne i rentowe będą dla niego dobrowolne. Oczywiście ze zlecenia jest też objęty obligatoryjnym ubezpieczeniem zdrowotnym. Aby mógł wybrać zlecenie jako tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń, musiałby z tego tytułu uzyskać wynagrodzenie w wysokości co najmniej 1918,80 zł. Znaczenie ma przy tym przychód, jaki faktycznie otrzymał, a nie figurujący w kontrakcie (jaki powinien otrzymać).[/ramka]

Wspólnicy jednoosobowych spółek z o.o. oraz spółek jawnych, komandytowych lub partnerskich, którzy równocześnie wykonują umowę-zlecenie, mogą zdecydować, z którego tytułu zamierzają podlegać obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Na wybór tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń nie ma wpływu wysokość wynagrodzenia uzyskiwanego ze zlecenia.

[ramka] [b]Przykład 2[/b]

Pan Tomasz jest wspólnikiem w spółce jawnej i z tego tytułu zgłosił się do ZUS jako płatnik oraz ubezpieczony. Od 1 marca 2009 r. będzie wykonywał dla innej firmy zlecenie za wynagrodzeniem 1200 zł miesięcznie. Jeżeli chce, to wolno mu od 1 marca br. wskazać umowę-zlecenie jako tytuł obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. Wówczas z racji działalności musi się wyrejestrować z obligatoryjnych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, i od tego dnia zgłosić się tylko do ubezpieczenia zdrowotnego.[/ramka]

Do końca lutego br. osoba prowadząca pozarolniczą działalność, która równocześnie wykonuje umowę o pracę nakładczą, może wybrać, z którego tytułu chce odprowadzać obowiązkowe składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Dotychczas wskazywała zwykle na chałupnictwo, gdyż wówczas z działalności opłacała za siebie wyłącznie składkę zdrowotną.

Od 1 marca 2009 r. jest ona obowiązkowo obejmowana ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z tytułu biznesu, jeżeli podstawa wymiaru tych składek z tytułu pracy nakładczej okaże się niższa od obowiązującej ją najniższej podstawy wymiaru składek dla indywidualnych przedsiębiorców, czyli odpowiednio od 1915,80 zł i 382,80 zł. Gdy więc uzyska z pracy nakładczej wynagrodzenie niższe niż obowiązująca ją minimalna podstawa wymiaru składek z tytułu biznesu, to obowiązkowe składki emerytalne i rentowe płaci z niego, a chałupnictwo będzie dobrowolnym tytułem. Oczywiście z pracy nakładczej obligatoryjnie podlega wtedy ubezpieczeniu zdrowotnemu.

Prowadzący działalność, który w 2008 r. jako tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń podał pracę nakładczą, a jego wynagrodzenie jest niższe od podstawy z biznesu, powinien od 1 marca 2009 r. wyrejestrować działalność z ubezpieczenia zdrowotnego. W tym celu składa druk ZUS ZWUA i z tą datą zgłasza się z tytułu firmy na druku ZUS ZUA do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego, rentowych, wypadkowego, zdrowotnego oraz ewentualnie do

dobrowolnego chorobowego. Oczywiście powinien też poinformować nakładcę, że od 1 marca 2009 r. ma za niego uiszczać tylko składkę zdrowotną. Zmiana ta dotyczy wyłącznie prowadzących działalność gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej lub innych szczególnych, w tym wspólników spółki cywilnej.

Nie stosuje się jej natomiast do pozostałych prowadzących pozarolniczą działalność, a więc do wspólnika jednoosobowej spółki z o.o., wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej oraz właścicieli szkół, placówek i ich zespołów funkcjonujących na podstawie ustawy o systemie oświaty. Dlatego osoby te, które równocześnie wykonują pracę nakładczą, również od 1 marca 2009 r. mogą wybrać, z którego z tytułu (pozarolniczej działalności czy pracy nakładczej) chcą podlegać obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym. Prawa do wyboru nie ogranicza im w żaden sposób poziom wynagrodzenia uzyskiwanego z pracy nakładczej.