Jesteśmy zobowiązani do naliczania i odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne również od wypłacanych lub stawianych do dyspozycji podwładnych ekwiwalentów pieniężnych. Na niektóre przysługuje nam jednak zusowska ulga. Jeśli więc przekazujemy załodze takie należności, najpierw musimy sprawdzić, czy podlegają one składkom, czy nie. Przepuszczamy je niejako przez filtr, o którym w tym wypadku mówi rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (DzU nr 161, poz. 1106 ze zm.).
Z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne są wyłączone nagrody jubileuszowe (gratyfikacje), które według zasad określających warunki ich przyznawania przysługują pracownikom nie częściej niż co pięć lat. Składek nie opłacamy również od ekwiwalentów, które postanowiliśmy wypłacić personelowi w zamian za likwidację takich nagród
Firma zmieniła regulamin wynagrodzeń, zaprzestając uiszczania nagród jubileuszowych. By złagodzić zatrudnionym ze stażem przynajmniej pięcioletnim tę stratę, pracodawca zdecydował się przekazać im jednorazowe ekwiwalenty finansowe w wysokości 100 proc. wynagrodzenia zasadniczego. Od wypłacanej kwoty nie powinien naliczać składek na ubezpieczenia społeczne oraz zdrowotne.
Z podstawy wymiaru składek są też wykluczone ekwiwalenty za świadczenia rzeczowe wynikające z przepisów bhp, wypłacane zgodnie z przepisami wydanymi przez Radę Ministrów lub właściwego ministra. Zwolnienie obejmuje również ekwiwalenty pieniężne za pranie odzieży roboczej, używanie odzieży i obuwia własnego zamiast roboczego oraz wartość otrzymanych przez pracowników bonów, talonów, kuponów lub innych dowodów uprawniających do otrzymania napojów bezalkoholowych, posiłków oraz artykułów spożywczych, jeśli – mimo ciążącego na nas obowiązku – nie mamy możliwości ich wydania w naturze.
Pracownikom nie przysługuje ekwiwalent pieniężny za posiłki i napoje profilaktyczne. Wypłacony dobrowolnie jest ozusowany, ale nie uwalnia nas to z konieczności dostarczenia posiłków i napojów. Mogą oni natomiast żądać od nas zwrotu poniesionych na nie wydatków, jeśli wbrew obowiązkowi ich nie udostępnimy. Wartość posiłków i napojów, jako świadczenia rzeczowe wynikające z przepisów o bhp, jest wyłączona z podstawy wymiaru składek.
Zgodnie z art. 237
6
§ 1 i 3 kodeksu pracy jesteśmy zobowiązani dać zatrudnionemu nieodpłatne środki ochrony indywidualnej zabezpieczające przed działaniem niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia czynników. Na podstawie tego przepisu nie potrącamy składek od przychodu uzyskanego przez pracownika w związku ze zwróconymi mu kosztami zakupu okularów, jeżeli wyniki badań okulistycznych wykazują taką potrzebę. W świetle bowiem § 8 ust. 1 i 2
musimy zapewnić podwładnym na stanowiskach z monitorami ekranowymi profilaktyczną opiekę zdrowotną, w zakresie i na zasadach określonych w odrębnych przepisach. Ekwiwalent za urlop stanowi z kolei podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.
