Zamierzam zostać wolontariuszem. Wiem, że nie otrzymam żadnego wynagrodzenia, ale czy będę ubezpieczony?
– pyta czytelnik.
Wolontariat nie jest tytułem do ubezpieczeń społecznych – ani obowiązkowych, ani dobrowolnych. Nie jest zaliczany ani do okresów składkowych, ani nieskładkowych. Nie ma więc wpływu na uzyskanie prawa do renty lub emerytury ani na wysokość tych świadczeń.
W grę wchodzą ewentualnie ubezpieczenie zdrowotne i od nieszczęśliwych wypadków. I to nie zawsze.
Instytucja korzystająca z pomocy wolontariusza może go zgłosić do dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego, pod warunkiem że nie jest on ubezpieczony z innego tytułu. Wynika to z art. 46 ust. 1 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (DzU nr 96, poz. 873 ze zm.) i art. 68 ust. 2 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU nr 210, poz. 2135 ze zm.). Oboje podpisują umowę z NFZ, a instytucja korzystająca z pomocy wolontariusza opłaca składki (podstawą wymiaru jest minimalne wynagrodzenie).
Wolontariusz ma prawo do świadczeń z ubezpieczenia zdrowotnego od dnia określonego w tej umowie. Można ją rozwiązać pisemnie, informując o tym NFZ. Z mocy prawa rozwiąże się ona, jeśli instytucja korzystająca przez miesiąc nie zapłaci składek. Natomiast umowa ta wygaśnie, jeśli wolontariusz zyska tytuł do obowiązkowego ubezpieczenia.
Takie ubezpieczenia to rzadkość, bo wolontariuszami zwykle zostają uczniowie i studenci, którzy podlegają ubezpieczeniu zdrowotnemu jako członkowie rodziny. Także pracownicy, emeryci lub renciści są już obowiązkowo ubezpieczeni.
Inaczej wygląda kwestia ubezpieczenia wypadkowego. Wolontariusz nie podlega ani dobrowolnemu, ani obowiązkowemu ubezpieczeniu wypadkowemu. Jeśli jednak zawiera on porozumienie na wykonywanie swych usług na dłużej niż 30 dni, to w razie wypadku przysługują mu świadczenia z zaopatrzenia wypadkowego. To wynika z ustawy z 30 października 2002 r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach (DzU nr 199, poz. 1674 ze zm.). Może wówczas liczyć na rentę z tytułu niezdolności do pracy, jednorazowe odszkodowanie i ewentualnie świadczenia opieki zdrowotnej (jeśli nie był ubezpieczony zdrowotnie, i to jedynie w zakresie niezbędnym do leczenia następstw wypadku zaistniałego przy wolontariacie).
Jeśli instytucja przyjmuje wolontariusza na krócej niż 30 dni, to musi mu wykupić ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków, czyli polisę NW. Wówczas rodzaj i wysokość świadczeń zależą od umowy między towarzystwem ubezpieczeniowym a korzystającym.
