Odpowiadają Beata Pawłowska i Bartłomiej Prystupa, specjaliści w centrali Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
Jako początkujący przedsiębiorca opłacam niższe składki do ZUS, od 30 proc. minimalnego wynagrodzenia. Zamierzam przyjąć teściową na zlecenie. Stracę w związku z tym własną ulgę?
Nie. Początkujący przedsiębiorca odprowadza niższe składki na ubezpieczenia społeczne niezależnie od tego, czy kogoś zatrudnia, czy nie. Z ulgi nie korzystają jednak ci, którzy:
-prowadzą lub prowadzili pozarolniczą działalność podczas ostatnich pięciu lat,
-wykonują samozatrudnienie, czyli w ramach nowej firmy takie same czynności, jakie robili na podstawie stosunku pracy w bieżącym lub poprzednim roku na rzecz byłego pracodawcy.
Czy przedsiębiorca korzystający z takiej ulgi powinien opłacać składki na Fundusz Pracy?
Nie. Składka na fundusz nie jest obowiązkowa od ubezpieczonego, który opłaca składki emerytalną i rentowe od podstawy niższej od minimalnego wynagrodzenia. A skoro biznesmen na starcie nalicza składki od 30 proc. minimalnego wynagrodzenia, to nie musi opłacać składki na fundusz. Stanie się ona dla niego obowiązkowa po wyczerpaniu ulgi. Będzie wtedy musiał obliczać i opłacać składki od podstawy nie niższej niż 60 proc. przeciętnego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału.
Prowadzę działalność gospodarczą. Chcę zatrudnić żonę na umowę o pracę. Mogę? Jeśli tak, to czy wolno odprowadzać za nią składki od minimalnego wynagrodzenia (936 zł)?
Nie. Mąż nie może zaangażować na umowę o pracę żony, która pozostaje z nim we wspólnym gospodarstwie domowym i pomaga mu w firmie. W takiej sytuacji kobieta zyskuje status osoby współpracującej z prowadzącym działalność, nawet jeśli mąż zawrze z nią umowę o pracę. Będzie zatem podlegała ubezpieczeniom społecznym na takich samych zasadach, jak wykonujący pozarolniczą działalność. Trzeba za nią płacić co miesiąc składki od podstawy nie niższej od 60 proc. przeciętnego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału. Koszt ten ponosi w całości z własnych środków przedsiębiorca, czyli mąż. Do kategorii osób współpracujących należą również dzieci własne, drugiego małżonka i przysposobione, rodzice, macocha i ojczym oraz osoby przysposabiające. Pod warunkiem oczywiście, że pozostają z przedsiębiorcą we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracują przy prowadzeniu firmy. Dodajmy, że osoba współpracująca nie korzysta z ulgi w opłacaniu składek.
A co, jeśli żona otworzy własną firmę i będzie w jej ramach świadczyła pracę dla mnie? Czy ma wówczas prawo do preferencyjnych składek?
Nie. W takiej sytuacji nie może ona skorzystać z preferencyjnego rozliczenia z ZUS. Nie spełni bowiem warunku wykonywania rodzajowo innej działalności niż czynności wykonywane w ramach umowy o pracę, które świadczyła na rzecz byłego pracodawcy.
Mam jednoosobową firmę, składki ZUS opłacam tylko za siebie. Jestem zwolniony z comiesięcznego składania deklaracji ZUS DRA. Opłacając składki za poprzedni miesiąc, pomyliłem się i nadpłaciłem: trzymiesięczną należność z racji składek emerytalnej i rentowych zamiast miesięcznej. Czy mam szansę na odzyskanie nadpłaty albo jej potrącenie z przyszłych wpłat?
Tak. Nie uda się jednak tego załatwić z urzędu. Przedsiębiorca opłaca składki na ubezpieczenia społeczne od podstawy, którą sam deklaruje, byle nie niższej od 60 proc. przeciętnego wynagrodzenia albo 30 proc. minimalnego (początkujący). Czytelnik powinien złożyć papierowe deklaracje ZUS DRA ze wskazaniem właściwej podstawy wymiaru składki. ZUS nie będzie miał wtedy żadnych wątpliwości, jaką składkę powinien on zapłacić, i będzie mógł zaksięgować nadpłatę na poczet przyszłych należności.
Zatrudniamy dorywczo zleceniobiorcę. W dokumentach ubezpieczeniowych wykazujemy go z kodem tytułu ubezpieczenia 04 12 xx. Czy trzeba płacić za niego składki wypadkowe?
Kod tytułu 04 12 xx wskazuje, że w grę wchodzi osoba wykonująca umowę-zlecenie, która świadczy pracę poza siedzibą lub miejscem prowadzenia działalności zleceniodawcy. Jeśli nie ma innych dochodów, to musi się zgłosić wyłącznie do ubezpieczeń: emerytalnego, rentowych i zdrowotnego. Takiego zleceniobiorcy nie zgłasza się do ubezpieczenia wypadkowego. Natomiast dobrowolnie -na swój wniosek - może się zgłosić do ubezpieczenia chorobowego.
