ZUS: nowe nowe zasady rozliczeń i składania odwołań przez niepełnosprawnych

Te istotne zmiany wprowadziła ustawa z 10 maja 2018 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, opublikowana w DzU pod poz. 1076.

Pierwsza z nich obowiązuje od 6 czerwca 2018 r. Dotyczy trybu odwoływania się od decyzji prezesa zarządu Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w zakresie m.in:

- refundacji składek,

- dofinansowań do wynagrodzeń,

- wpłat na PFRON,

a także decyzji wydanych przez wojewodę w zakresie m.in:

- statusu zakładu pracy chronionej.

W przypadku tych decyzji pracodawcom przysługuje obecnie wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy do prezesa zarządu PFRON lub wojewody. Nie mogą już złożyć – jak to było do 5 czerwca br. – odwołania od tych decyzji do Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Wcześniejszy tryb postępowania – umożliwiający odwołanie do resortu pracy – dotyczy już tylko decyzji wydanych przez prezesa PFRON lub wojewodę przed 6 czerwca br.

Jednocześnie nowe przepisy nie zobowiązują pracodawcy, aby korzystał z możliwości złożenia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy. Może on złożyć bezpośrednio skargę do sądu. Możliwość odwołania się do wojewódzkiego sądu administracyjnego od razu od decyzji wydanej w I instancji (przez prezesa PFRON lub wojewodę) oznacza zaś skrócony czas prowadzenia postępowań administracyjnych.

Wniosek i składki w jednym dniu

Od 6 czerwca br. obowiązuje też nowe brzmienie art. 25a ust. 1 pkt 1 ustawy o rehabilitacji (...). Zgodnie z nim, Fundusz refunduje osobie niepełnosprawnej wykonującej działalność gospodarczą obowiązkowe składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, pod warunkiem opłacenia ich w całości najpóźniej w dniu złożenia wniosku. Warunek ten ma zastosowanie wstecz – od 1 lipca 2016 r. (art. 16 ustawy zmieniającej).

Do 30 czerwca 2016 r. niepełnosprawny przedsiębiorca musiał najpierw uregulować w całości składki ZUS, a dopiero po ich zapłacie mógł wystąpić z wnioskiem do PFRON o ich refundację. Nie miał możliwości złożenia wniosku do PFRON w tym samym dniu, w którym opłacił składki.

Ulga bez przymusu

Z kolei od 1 października br. zmienią się zasady udzielania ulg we wpłatach na PFRON. Nowe brzmienie art. 22 ustawy o rehabilitacji (...) spowoduje, że ulga będzie wystawiana tylko tym pracodawcom, którzy będą chcieli z niej skorzystać. W praktyce będą to pracodawcy, którzy nie złożą sprzedającemu oświadczenia o rezygnacji z prawa do ich ulgi i zapłacą terminowo za fakturę.

Co prawda, kwota ulgi nie będzie mogła być większa niż 50 proc. wartości faktury netto. Po 30 września br. okaże się zatem, czy pracodawcy będą tracić klientów, czy jednak ta zmiana zostanie przyjęta przez obie strony.

Od 1 października obowiązywać będą następujące zasady w zakresie udzielania ulg:

? kwota ulgi obliczona przez sprzedającego nie będzie mogła być wyższa niż 50 proc. kwoty netto należności wykazanej na fakturze dokumentującej zakup mający uprawniać do ulgi,

? w nowym trybie wystawiania ulg sprzedający raz na dany rok będzie miał obowiązek poinformować nabywcę o zasadach nabywania i korzystania z obniżenia wpłat na PFRON oraz o możliwości złożenia przez nabywcę oświadczenia o braku potrzeby korzystania z ulg,

? stany i wskaźniki zatrudnienia potrzebne do ustalenia wskaźnika do bycia sprzedającym będą obliczane z miesiąca poprzedzającego miesiąc wystawienia faktury.

Zgodnie z wyżej wskazaną nowelizacją ustawy o rehabilitacji, od 1 października 2018 r. zostanie przywrócona możliwość udzielania ulg we wpłatach na PFRON jednostkom budżetowym. Było to niemożliwe po 1 stycznia 2017 r. przez obowiązek związany z centralizacją VAT-u. Jednak taka możliwość istnieje już de facto od grudnia 2017 r., kiedy PFRON i BON zmieniło w tym zakresie swoje wcześniejsze stanowisko i wydawane decyzje. Warunek, aby jednostka organizacyjna otrzymała ulgę, jest taki, że musi być ona wykazana na fakturze jako odbiorca faktury.

Czytaj także: Co robi ZUS dla osób niepełnosprawnych

Edyta Sieradzka wiceprezes Ogólnopolskiej Bazy Pracodawców Osób Niepełnosprawnych

Zmiana dotycząca trybu odwoływania się od decyzji prezesa PFRON i wojewody jest dla pracodawców bardzo niekorzystna. Po pierwsze Ministerstwo Pracy nie ma już żadnego wpływu na decyzje wydawane przez PFRON, na interpretacje przepisów prawnych Funduszu dotyczących np. dofinansowań. Po drugie – czy w ogóle istnieje możliwość, aby prezes PFRON zmienił zdanie po dwóch tygodniach i uchylił swoją wcześniejszą decyzję? Pracodawcom pozostanie tylko możliwość złożenia skargi do sądu. Czy jednak wszystkich będzie na to stać? I czy PFRON w okresie oczekiwania na rozstrzygnięcie sporu w sądzie nie będzie blokował dalszej pomocy publicznej, gdy pojawi się zaległość powyższej 100 zł? Te pytania bardzo nurtują pracodawców i póki co czekamy, jak po tej nowelizacji zachowa się Fundusz.