Naczelny Sąd Administracyjny (NSA) oddalił skargę kasacyjną na umorzenie przez fiskusa postępowania o nadanie NIP.
Komu można nadać NIP
Spór dotyczył bardzo praktycznej kwestii, ale nie chodziło o standardową formę prowadzenia działalności, a przebieg postępowania też był nietypowy. Bo choć poszło o zwykły NIP, to jednak dla nietypowego adresata, tzn. współwłasności budynku, który wchodził w skład roszczeń następców prawnych byłych właścicieli. Zgodnie z protokołem przejęcia współwłaścicielami budynku w częściach ułamkowych było 8 osób. Wszystkie z 9 lokali mieszkalnych i 7 użytkowych były wynajmowane. Współwłaściciele nie określili jednak sposobu zarządu nieruchomością wspólną. Nie działali też w jakieś sformalizowanej formie. Nie tworzyli ani wspólnoty mieszkaniowej, ani żadnego podmiotu o innym charakterze prawnym. Stanowili wyłącznie zbiór osób, które łączy posiadanie praw rzeczowych do jednej nieruchomości. Do zarządu zwykłego majątkiem, przez większość współwłaścicieli powołana została jedna z nich.
Czytaj więcej:
Ten nietypowy twór wystąpił do fiskusa o nadanie NIP. W zgłoszeniu identyfikacyjnym, w polu, które przewiduje 45 możliwych do wskazania szczególnych form organizacyjnoprawnych odręcznie dopisano dodatkową pozycję tj. współwłasność zwykła. Początkowo fiskus nie zwrócił na to uwagi i NIP dla takiego wnioskodawcy nadał. Schody zaczęły się, gdy jedna ze współwłaścicielek wystąpiła o wznowienie postępowania, tłumacząc, że nie brała w nim udziału.
Wtedy urzędnicy bardziej szczegółowo przyjrzeli się sprawie i uznali, że popełnili błąd nadając NIP dla takiego tworu jak współwłasność budynkowa. W konsekwencji fiskus go uchylił, a postępowanie umorzył.
Z takiego obrotu sprawy nie był zadowolony zarządca nieruchomości. Kobieta tłumaczyła, że z upoważnienia większości współwłaścicieli złożyła wniosek o NIP na potrzeby prawidłowego rozliczania VAT, za który zresztą wyłącznie odpowiada. Nadany pierwotnie, a następnie skasowany numer został już skonsumowany w rozliczeniach VAT. Dlatego jego uchylenie jest niemożliwe.
Ponadto zarządca w imieniu współwłasności przekonywał, że osoba, z inicjatywy której doszło do wygaszenia NIP, jako właściciel mniejszościowy nie miała prawa do jego oprotestowania dla podatnika, jakim jest budynek. Zwłaszcza, że VAT jest rozliczany dla całości budynku, który stanowi odrębny podmiot finansowy.
To nie przekonało Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. Oddalając skargę na umorzenie postępowania zauważył, że zarządca rzeczą wspólną czy też oznaczenie — współwłasność nieruchomości, nie jest samodzielnym podmiotem obrotu gospodarczego.
Podatnikami VAT są zaś wszyscy współwłaściciele nieruchomości. Współwłasność zwykła nieruchomości stanowi bowiem prawo rzeczowe przysługujące współwłaścicielom. Dlatego też, aby uznać, że prowadzą oni wspólnie działalność gospodarczą podlegającą opodatkowaniu, ich działalność musi przybrać określoną formę organizacyjnoprawną np. spółki cywilnej zawiązanej przez wszystkich współwłaścicieli lub wspólnoty mieszkaniowej, wyłonionej w trybie przewidziany ustawą.
WSA uznał, że sporna współwłasność nie jest ani podatnikiem VAT, ani podmiotem finansowym i fiskus słusznie odmówił jej NIP.
Zbiór osób to nie podatnik
Wątpliwości co do tego nie miał też NSA. Podkreślił, że przepisy regulujące kwestie dotyczące NIP wskazują jasno komu może on zostać nadany. I jak tłumaczył sędzia NSA Bogusław Dauter ustawowy katalog jest wyczerpujący. Dlatego nie ma potrzeby, żeby uzupełniać czy dodawać do niego takie twory jak sporny, które działają z powodów ekonomicznych, a nie zostały sformalizowane. W tym przypadku podatnikiem VAT w związku z czerpaniem zysków z najmu jest każdy ze współwłaścicieli, i podobnie każdemu z nich może zostać nadany NIP. Jednak NIP współwłasności nadany być nie może.
Wyrok jest prawomocny. Sygn. akt: III FSK 3434/21.
