W art. 166 Konstytucji RP zostały uregulowane zagadnienia dotyczące zadań własnych i zleconych samorządu terytorialnego, a także sporów kompetencyjnych.
Zgodnie z ust. 1 tego artykułu zadania publiczne służące zaspokajaniu potrzeb wspólnoty samorządowej są wykonywane przez jednostkę samorządu terytorialnego jako zadania własne. Jak naświetlił to Trybunał Konstytucyjny, przepis ten ustanawia zasadę samodzielności samorządu terytorialnego. Jest ona określona jednocześnie w art. 16 ust. 2 i w art. 166 ust. 1 Konstytucji RP (wyrok TK z 8 maja 2002 r., K 29/00; https://ipo.trybunal.gov.pl/ipo/Szukaj?cid=1). W wyroku z 28 listopada 2013 r. (K 17/12) Trybunał przyjął założenie o nierozerwalnym związku między wspólnotą samorządową a jednostką samorządu terytorialnego (art. 16 ust. 1 Konstytucji RP) i podkreślił służebną rolę jednostki samorządowej względem potrzeb tej wspólnoty (art. 166 ust. 1 Konstytucji RP).