Urzędy gmin na podstawie art. 70a ust. 1 Karty nauczyciela oraz wewnętrznych regulacji (zarządzenia wójta/burmistrza/prezydenta miasta) przekazują świadczenia na podnoszenie kwalifikacji zawodowych nauczycieli zatrudnionych na podstawie umowy o pracę w szkołach i przedszkolach prowadzonych przez daną gminę.

Nauczyciele podnoszą kwalifikacje zawodowe w formie studiów podyplomowych, szkoleń i kursów kwalifikacyjnych. Nauczyciele otrzymujący świadczenie na podnoszenie kwalifikacji zawodowych podnoszą je z inicjatywy pracodawcy, ale też z własnej inicjatywy, za zgodą pracodawcy.

Czytaj więcej

Rozwój szkół i nauczycieli. Rola dyrektora w kształtowaniu przyszłości szkoły
Nauczyciele
Rozwój szkół i nauczycieli. Rola dyrektora w kształtowaniu przyszłości szkoły

Urząd gminy nie jest pracodawcą nauczycieli

Urząd gminy wypłacający te świadczenia nie jest pracodawcą dla nauczycieli, a jedynie zajmuje się obsługą finansowo-księgową szkół i przedszkoli prowadzonych przez gminę. Pracodawcą nauczyciela jest szkoła (przedszkole). To ona zawiera z nauczycielem podnoszącym kwalifikacje zawodowe umowę określającą wzajemne prawa i obowiązki stron w związku z otrzymanym dofinansowaniem.

Pojawia się zatem pytanie, czy świadczenia na podnoszenie kwalifikacji zawodowych nauczycieli zatrudnionych w szkołach (przedszkolach), zapewnione na podstawie art. 70a ust. 1 Karty nauczyciela oraz wewnętrznych regulacji gminy, są wolne od podatku PIT. Czy na urzędzie gminy ciążą (ewentualnie) obowiązki płatnika w zakresie poboru zaliczki na PIT lub wystawienia informacji PIT-11 dla osób, którym dofinansowano koszty podnoszenia kwalifikacji zawodowych?

Zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania zawartą w art. 9 ust. 1 ustawy o PIT, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów zwolnionych z podatku oraz dochodów, od których zaniechano poboru podatku.

Przychodami (…) są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń (art. 11 ust. 1 ustawy o PIT).

Ustawa o PIT dokonuje specyfikacji źródeł przychodów. Jest to stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta (art. 11 ust. 1 ustawy o PIT).

Uwaga! Pracodawcy będący osobami fizycznymi, osobami prawnymi oraz jednostkami organizacyjnymi nieposiadającymi osobowości prawnej są obowiązani jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od nich przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, z pracy nakładczej lub ze spółdzielczego stosunku pracy, z zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego wypłacanych przez zakłady pracy lub z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej wypłacanej w spółdzielniach pracy (art. 32 ust. 1 ustawy o PIT).

Co uznaje się za przychody pracownika?

Za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych (art. 12 ust. 1 ustawy o PIT).

Za pracownika w rozumieniu ustawy uważa się zaś osobę pozostającą w stosunku służbowym, stosunku pracy, stosunku pracy nakładczej lub spółdzielczym stosunku pracy (art. 12 ust. 4 ustawy o PIT).

Do przychodów ze stosunku pracy zalicza się każde świadczenie, które pracownik otrzymał w związku z faktem pozostawania w stosunku pracy z pracodawcą. Zalicza się więc do nich zarówno otrzymane przez pracownika pieniądze, jak i wartość pieniężną świadczeń w naturze, świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Przychodem pracownika są wszystkie otrzymywane przez niego świadczenia wynikające z zawartej umowy bądź mające związek z wykonywaniem przez niego pracy.

Czy dopłata do kosztów do nauki nauczyciela to przychód?

Co do zasady wartość świadczeń otrzymanych przez pracownika na dokształcanie i podnoszenie kwalifikacji zawodowych stanowi przychód ze stosunku pracy. Jednak zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 90 ustawy o PIT wolne od podatku dochodowego są wartości świadczeń przyznanych zgodnie z odrębnymi przepisami przez pracodawcę na podnoszenie kwalifikacji zawodowych, z wyjątkiem wynagrodzeń otrzymywanych za czas zwolnienia z całości lub części dnia pracy oraz za czas urlopu szkoleniowego.

Warunkiem zastosowania tego zwolnienia jest, aby świadczenie zostało przyznane pracownikowi zgodnie z odrębnymi przepisami. W stosunku do nauczycieli do odrębnych przepisów należy zaliczyć Kartę nauczyciela.

W interesującym nas zakresie należy wskazać, że stosownie do art. 70a ust. 1 Karty nauczyciela w budżetach organów prowadzących szkoły wyodrębnia się środki na dofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli, z uwzględnieniem szkoleń branżowych – w wysokości 0,8 proc. planowanych rocznych środków przeznaczonych na wynagrodzenia osobowe nauczycieli, z zastrzeżeniem art. 70a ust. 2 Karty nauczyciela. Ze środków na dofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli – stosownie do art. 70a ust. 3a Karty nauczyciela – dofinansowuje się:

- koszty udziału nauczycieli w seminariach, konferencjach, wykładach, warsztatach, szkoleniach, studiach podyplomowych oraz innych formach doskonalenia zawodowego nauczycieli prowadzonych odpowiednio przez placówki doskonalenia nauczycieli, uczelnie oraz inne podmioty, których zadania statutowe obejmują doskonalenie zawodowe nauczycieli,

- koszty udziału nauczycieli w formach kształcenia nauczycieli prowadzonych przez uczelnie i placówki doskonalenia nauczycieli,

- wspomaganie szkół oraz sieci współpracy i samokształcenia dla nauczycieli prowadzonych przez placówki doskonalenia nauczycieli, poradnie psychologiczno-pedagogiczne, w tym poradnie specjalistyczne i biblioteki pedagogiczne,

- koszty udziału nauczycieli, o których mowa w art. 70c ust. 1 Karty nauczyciela, w szkoleniach branżowych,

- koszty konsultacji i innych form doskonalenia zawodowego nauczycieli, prowadzonych przez konsultantów, o których mowa w art. 9g ust. 11a pkt 5 lit. c Karty nauczyciela, artystów o znaczącym dorobku artystycznym lub dydaktycznym lub specjalistów w danym zakresie sztuki albo nauki, dla nauczycieli zajęć edukacyjnych artystycznych w szkołach artystycznych.

Rozporządzenie ministra edukacji narodowej z 23 sierpnia 2019 r. w sprawie dofinansowania doskonalenia zawodowego nauczycieli, szczegółowych celów szkolenia branżowego oraz trybu i warunków kierowania nauczycieli na szkolenia branżowe (tekst jedn. DzU z 2023 r., poz. 2628), określa natomiast:

- rodzaje wydatków związanych z organizacją i prowadzeniem doskonalenia zawodowego nauczycieli, które mogą być dofinansowywane ze środków, o których mowa w art. 70a ust. 1 Karty nauczyciela,

- warunki, tryb i kryteria przyznawania środków, o których mowa w art. 70a ust. 1 Karty nauczyciela,

- szczegółowe cele szkolenia branżowego oraz tryb i warunki kierowania nauczycieli na szkolenia branżowe.

Z przepisów Karta nauczyciela i rozporządzenia ministra edukacji narodowej wynika zatem, że w budżetach organów prowadzących szkoły wyodrębnia się środki na dofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli, z uwzględnieniem szkoleń branżowych – w wysokości 0,8 proc. planowanych rocznych środków przeznaczonych na wynagrodzenia osobowe nauczycieli. Ze środków tych dofinansowuje się zaś m.in. koszty udziału nauczycieli w seminariach, konferencjach, wykładach, warsztatach, szkoleniach, studiach podyplomowych oraz innych formach doskonalenia zawodowego nauczycieli prowadzonych odpowiednio przez placówki doskonalenia nauczycieli, uczelnie oraz inne podmioty, których zadania statutowe obejmują doskonalenie zawodowe nauczycieli.

Kiedy dofinansowanie kosztów nauki nauczyciela nie podlega opodatkowaniu?

W ramach wyodrębnionych w budżetach organów prowadzących szkoły środków na dofinansowanie doskonalenia zawodowego dofinansowaniu podlega m.in. organizacja szkoleń, seminariów oraz konferencji szkoleniowych dla nauczycieli, organizacja warsztatów metodycznych i przedmiotowych oraz innych form doskonalenia zawodowego wynikających z potrzeb edukacyjnych na danym terenie, organizacja doskonalenia zawodowego nauczycieli szkoły lub placówki.

Dofinansowaniu podlegają zatem m.in. opłaty za kształcenie pobierane przez szkoły wyższe i zakłady kształcenia nauczycieli oraz opłaty za – odbywane na podstawie skierowania dyrektora szkoły i placówki – kursy kwalifikacyjne i doskonalące, seminaria oraz inne formy doskonalenia zawodowego dla nauczycieli.

Wartość świadczeń przyznanych na podnoszenie kwalifikacji zawodowych nauczycieli jest wolna od podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 90 ustawy o PIT. Przepis ten zwalnia wartość świadczeń przyznanych zgodnie z odrębnymi przepisami przez pracodawcę na podnoszenie kwalifikacji zawodowych, nie zawężając zwolnienia do określonych branż czy zawodów. Zwolnienie to dotyczy również nauczycieli.

Jeżeli świadczenie przeznaczone na podnoszenie kwalifikacji zawodowych nauczycieli zostało przyznane ze środków wyodrębnionych w budżetach organów prowadzących szkoły w wysokości 0,8 proc. planowanych środków przyznanych na wynagrodzenia osobowe nauczycieli na podstawie art. 70a ust. 1 Karty nauczyciela, to korzysta ze zwolnienia przedmiotowego w świetle ww. art. 21 ust. 1 pkt 90 ustawy o PIT.

Zatem świadczenia otrzymywane przez nauczycieli na podnoszenie ich kwalifikacji zawodowych z inicjatywy pracodawcy, jak i z ich własnej inicjatywy za zgodą pracodawcy stanowią przychód ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o PIT, zwolniony z podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 90 ustawy o PIT.

Z tego względu urząd gminy nie jest zobowiązany jako płatnik pobierać zaliczki na podatek PIT od osób uzyskujących dofinansowanie w związku z podnoszeniem kwalifikacji zawodowych. Tym samym urząd gminy nie jest zobowiązany do wystawienia informacji PIT-11 dla osób, którym zostało wypłacone dofinansowanie na podnoszenie kwalifikacji zawodowych.

Prezentowane stanowisko podzielają organy podatkowe. Przykładem jest interpretacja indywidualna dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 11 kwietnia 2024 r. (0114-KDIP3-2.4011.81. 2024.3.MJ).

Autor jest doradcą podatkowym