Z dniem śmierci pracownika stosunek pracy wygasa. Tak stanowi art. 631 k.p. Kodeksowe określenie „z dniem śmierci" oznacza, że przy uprawnieniach pracowniczych uważa się, iż stosunek pracy wygasł z upływem tego dnia, w którym etatowiec zmarł. I to niezależnie od tego, o jakiej porze dnia nastąpił zgon. W konsekwencji zmarły pracownik czytelnika pozostawał w zatrudnieniu jeszcze 1 maja.

Przy ustalaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy za ten rok kalendarzowy należy więc brać pod uwagę okres zatrudnienia styczeń – maj, ?a nie styczeń – kwiecień. Do tego potrzebne jest określenie urlopu wypoczynkowego ?w wymiarze proporcjonalnym.

Przy jego ustalaniu miesiąc kalendarzowy pracy odpowiada 1/12 rocznego wymiaru urlopu przysługującego pracownikowi. Niepełny miesiąc kalendarzowy pracy zaokrągla się w górę do pełnego miesiąca. Skoro kolejny miesiąc kalendarzowy zatrudnienia już się rozpoczął, nie ma znaczenia to, w jakim konkretnie dniu stosunek pracy wygasł. Zawsze wyliczenia należnego urlopu zaokrąglamy do pełnego miesiąca (a więc w tym wypadku liczymy łącznie z majem).

Niczego nie zmienia tutaj to, że pracownik 1 maja miał wolne i tym samym nie przepracował realnie żadnego dnia w maju. Istotne jest nie tyle faktyczne świadczenie pracy w danym miesiącu, ile pozostawanie w nim w stosunku pracy. Zatrudnienie zaś trwało do końca 1 maja.

Nie.

Zgodnie z art. 93 § 1 k.p. odprawa pośmiertna przysługuje rodzinie zmarłego pracownika w razie jego śmierci w czasie trwania stosunku pracy lub w czasie pobierania po jego rozwiązaniu zasiłku z tytułu niezdolności do pracy wskutek choroby. Przepisy nie ograniczają prawa do tego świadczenia poprzez wprowadzenie innych przesłanek jego nabycia lub wskazanie okoliczności, w których ono nie przysługuje. Nie mają więc tutaj znaczenia okoliczności śmierci. Nie jest też oceniany ewentualny związek zgonu z pracą.

? Czy przy ustalaniu wysokości odprawy pośmiertnej bierzemy pod uwagę tylko trwający okres zatrudnienia czy zaliczamy też wcześniejsze okresy pracy, po których nastąpiły długie, nawet kilkuletnie przerwy w umowach między pracodawcą i pracownikiem?

W tym przypadku należy przyjmować zarówno obecne zatrudnienie (wynikające ?z umowy trwającej w chwili śmierci pracownika i poprzednich umów tworzących ciąg), jak i wcześniejsze okresy zatrudnienia przedzielone przerwami z obecnym zatrudnieniem. A dzięki temu rodzina pracownika uzyska wyższą odprawę pośmiertną.

Art. 93 § 2 k.p. wskazuje, że jej kwota zależy od okresu zatrudnienia pracownika ?u danego pracodawcy i wynosi:

- ?jednomiesięczne wynagrodzenie, jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż dziesięć lat,

- ?trzymiesięczne wynagrodzenie, jeżeli był na etacie co najmniej dziesięć lat,

- ?sześciomiesięczne wynagrodzenie, jeżeli był zatrudniony co najmniej 15 lat.

Wszędzie, gdzie przepisy wskazują na długość zatrudnienia u danego pracodawcy, zaliczać należy także – poza obecnym stosunkiem pracy – wszystkie poprzednie okresy zatrudnienia na podstawie stosunku pracy, łączącego te dwie strony (pracodawcę i pracownika). I to bez względu na długości przerw między nimi. Przyjmujemy również okres zatrudnienia u poprzednika prawnego pracodawcy, jeżeli zmiana pracodawcy nastąpiła na zasadach określonych w art. 231 k.p. Ta sama zasada dotyczy także innych przypadków, gdy z mocy odrębnych przepisów nowy pracodawca jest następcą prawnym w stosunkach pracy nawiązanych przez poprzednika zatrudniającego tego pracownika (art. 36 § 11 w zw. z art. 93 § 3 k.p.).

Jakie daniny

Należności, które nie zostały wypłacone zmarłemu pracownikowi, przekazuje się osobie uprawnionej do otrzymania świadczeń po zmarłym na podstawie art. 631 § 2 k.p. Stanowią one dla tej osoby przychody z praw majątkowych, o których mowa ?w art. 18 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. DzU z 2012 r., poz. 361 ze zm.). Pracodawca jest zobowiązany do pobrania ?od tych kwot zaliczki na podatek dochodowy, stosując najniższą stawkę podatkową.

Natomiast przepisy dotyczące ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego nie przewidują obowiązku oskładkowania kwot uzyskanych z praw majątkowych związanych z rozliczeniem pracowniczym zmarłego członka rodziny. ?Nie stanowią one zatem podstawy naliczenia składek.

Jeżeli nie ma osób uprawnionych (małżonka i innych osób, którym przysługuje renta rodzinna na mocy ustawy o emeryturach i rentach), świadczenia te podlegają dziedziczeniu. W takich wypadkach powinien być od nich pobrany podatek od spadków i darowizn, a nie podatek dochodowy. Tak też do tego zagadnienia podszedł np. dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy (interpretacja indywidualna z 20 kwietnia ?2009 r., ITPB2/415-166/09/ENB).