Wynagrodzenie za czas jest najpopularniejszym sposobem rozliczania pracownika. Bardzo popularna jest przy tym stawka miesięczna, rzadziej stosowana – godzinowa. Ta tendencja może się jednak zmienić w związku z możliwością stosowania 12-miesięcznych okresów rozliczeniowych i wynikającą z tego możliwością zróżnicowania godzin pracy w poszczególnych miesiącach.

Wariant 1. ?Kwota za miesiąc pracy

Pracownik wynagradzany według stawki miesięcznej otrzymuje umówioną kwotę niezależnie od ilości i jakości wykonanej pracy oraz bez względu na to, ile godzin liczy pełny (czy niepełny) wymiar czasu pracy w danym miesiącu. Przykładowo w listopadzie 2014 r. normatywny czas pracy wyniesie 144 godziny, w lipcu i październiku – 184 godziny, a we wszystkich tych przypadkach pracownik otrzyma np. 3500 brutto. Dysproporcje w liczbie godzin, za które przysługuje taka sama pensja, są jeszcze większe w sytuacji, gdy pracodawca – korzystając z dobrodziejstwa 12-miesięcznego okresu rozliczeniowego – znacznie różnicuje godziny pracy w poszczególnych miesiącach. W takiej sytuacji przejście na system wynagrodzenia za godzinę pracy będzie oznaczało wypłatę pensji za czas faktycznie przepracowany. Jednocześnie w każdym miesiącu zakład będzie musiał wypłacać co najmniej minimalne wynagrodzenie.

W przypadku pracownika opłacanego stałą miesięczną kwotą, pracodawca często musi ją przeliczać na stawkę godzinową. Ma to miejsce w sytuacjach wskazanych w rozporządzeniu ministra pracy i polityki socjalnej z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w kodeksie pracy (DzU nr 62, poz. 289 ze zm.), tj. w celu obliczenia pensji za czas:

oraz dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych (art. 1511 § 3 k.p.),

Pensję za godzinę ustala się wówczas dzieląc miesięczną stawkę pensji przez liczbę godzin pracy przypadających do przepracowania w danym miesiącu (§ 4a rozporządzenia). W efekcie obliczeń wynagrodzenie za jedną godzinę jest tym niższe, im wyższy jest wymiar czasu pracy w danym miesiącu.

Wariant 2.?Pensja za aktywne godziny

Przy wynagrodzeniu stawką godzinową zarobki pracownika różnią się w poszczególnych miesiącach zatrudnienia, mimo że nie zmienia się wymiar czasu pracy. Pensja zależy bowiem od liczby przepracowanych godzin, których liczba w danym miesiącu odpowiada normatywnemu czasowi pracy. Np. w lipcu i październiku 2014 r. za 184 godziny, przy stawce 20 zł za godzinę, pracownik otrzyma 3680 zł, a w listopadzie za 144 godzin – 2880 zł. Takie zróżnicowanie nie jest dyskryminacją w zatrudnieniu.

W większości przypadków przepisy uznają pensję opartą na stawce godzinowej za zmienne wynagrodzenie. Jest to konsekwencja faktu, że pobory pracownika w poszczególnych miesiącach są różne w zależności od liczby godzin do przepracowania. Stawkę godzinową traktuje się jako zmienne wynagrodzenie przy obliczaniu pensji czy ekwiwalentu za urlop oraz świadczeń obliczanych według reguł obowiązujących przy ustalaniu kwoty pieniężnego ekwiwalentu urlopowego. Inaczej jest w przypadku świadczeń z ubezpieczenia społecznego za czas choroby lub macierzyństwa. Tutaj wynagrodzenie godzinowe uznaje się za stały składnik płacy. Wynika to z ust. 147 komentarza ZUS do ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn. DzU z 2014 r., poz. 159). Komentarz dostępny jest na stronie internetowej www.zus.pl.

Zalety miesięcznych rozliczeń

- najprostsza forma liczenia wynagrodzenia chorobowego, urlopowego i ekwiwalentu za urlop

- czytelna informacja o miesięcznych dochodach dla kandydatów na pracownika>

Wady miesięcznych rozliczeń

- przy zróżnicowaniu godzin pracy w wydłużonych okresach rozliczeniowych pracownik może otrzymać wyższą płacę niż wynikałaby z przepracowanych godzin

- podwładni mający identyczną stawkę wynagrodzenia miesięcznego są różnie wynagradzani za pracę nadliczbową

Zalety godzinowych rozliczeń

- wypłata pensji za czas faktycznie przepracowany w razie znacznego różnicowania godzin pracy w poszczególnych ?miesiącach i stosowania długich okresów rozliczeniowych

- łatwe obliczanie pensji w sytuacji często powtarzających się nadgodzin

Wady godzinowych rozliczeń

- przepisy uznają pensję wyliczoną według stawki godzinowej czasem za stałe, a innym razem za zmienne wynagrodzenie

- na niektórych stanowiskach stawka miesięczna jest stosowana tradycyjnie (np. na stanowiskach kierowniczych, starszych specjalistów), co w praktyce uniemożliwia zastąpienie jej godzinową