Wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy

Służby płacowe firm mają kłopoty z naliczaniem wynagrodzenia za urlop pracownika, który na wypoczynek poszedł niedługo po podjęciu stosunku pracy, np. drugiego miesiąca zatrudnienia. Składnik w stałej stawce miesięcznej przyjmuje się wówczas w kwocie należnej w miesiącu przejścia na urlop, bez żadnych przeliczeń z tytułu wypoczynku.

Ruchome składniki wynagrodzenia przysługujące za okresy nie dłuższe niż miesiąc należy wtedy uwzględnić w podstawie wymiaru płacy urlopowej w kwocie wypłaconej za miesiąc faktycznie przepracowany przed miesiącem rozpoczęcia wypoczynku (§ 11 ust. 2 rozporządzenia urlopowego).

W tej konkretnej sytuacji do podstawy urlopowej wliczamy zatem składniki zmienne za okresy nie dłuższe niż miesiąc w wysokości rzeczywiście uiszczonej za pierwszy miesiąc pracy, choćby zatrudniony nie przepracował go w pełni. Następnie trzeba je podzielić przez liczbę godzin faktycznie przepracowanych w pierwszym miesiącu zatrudnienia, uzyskując godzinową stawkę.

Przykład 1

Wakacje w drugim miesiącu współpracy

Pani Kamila podjęła pracę w spółce 1 czerwca 2013 r. w pełnym wymiarze czasu. Na 4 dni urlopu wypoczynkowego poszła w lipcu 2013 r., podczas którego powinna – zgodnie z rozkładem – przepracować 32 godziny.

Dostaje wynagrodzenie podstawowe w stałej stawce miesięcznej 1980 zł brutto i zmienne dodatki za jakość pracy wynoszące od 10 do 800 zł brutto miesięcznie, zmniejszane za czas usprawiedliwionych absencji w pracy.

W czerwcu 2013 r. przepracowała 18 na 20 dni roboczych, a przez 2 dni chorowała, uzyskując za dni w nim przepracowane częściowe wynagrodzenie zasadnicze 1848 zł brutto (1980 : 30 = 66 zł; 66 zł x 2 dni = 132 zł; 1980 zł – 132 zł = 1848 zł) i dodatek jakościowy w kwocie przyznanej przez szefa 360 zł. Wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy liczymy tak:

- podstawa wymiaru: 360 zł

- godzinowa stawka: 360 zł : 144 godz. = 2,50 zł

- finalna kwota pensji za urlop: 2,50 zł x 32 godz. = 80 zł.

W lipcu 2013 r. kobiecie przysługuje: wynagrodzenie podstawowe 1980 zł brutto, dodatek za jakość pracy w kwocie przyznanej przez szefa oraz wynagrodzenie za urlop 80 zł.

Więcej problemów z rachunkami mamy, gdy zatrudniony korzysta z urlopu wypoczynkowego już w pierwszym miesiącu zatrudnienia.

Trzeba wtedy sięgnąć po główną zasadę kalkulacji płacy urlopowej, w myśl której za wypoczynek należą się takie pieniądze, jakie podwładny uzyskałby, gdyby w tym czasie pracował (art. 172 k.p.). Wspieramy się również regułą określoną w art. 11 ust. 2 rozporządzenia urlopowego (podstawa szacowana z czasu faktycznie przepracowanego).

Przykład 2

Wolne w pierwszym miesiącu pracy

Pan Zenon jest bardzo dobrym przedstawicielem handlowym, osiągającym dobre wyniki sprzedaży. Od 1 lipca 2013 r. zaczął pracę w innej firmie, a nowy pracodawca zgodził się dać mu 5 dni urlopu wypoczynkowego na koniec tego miesiąca (powinien wówczas zgodnie z grafikiem przepracować 40 godzin).

Należy mu się pensja zasadnicza 4000 zł brutto i prowizje miesięczne według stawki 80 zł od sprzedanej sztuki sprzętu. W lipcu 2013 r., oprócz urlopu, przepracował wszystkie dni robocze i osiągnął 1600 zł prowizji (80 zł/sztukę x 20 sztuk sprzętu). Wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy ustalamy według wynagrodzenia zmiennego wypłaconego za czas faktycznie przepracowany w lipcu 2013 r., w następujący sposób:

- podstawa wymiaru: 1600 zł

- godzinowa stawka: 1600 zł : 144 godz. = 11,11 zł

- finalna kwota pensji za urlop: 11,11 zł x 40 godz. = 444,40 zł.

Za lipiec 2013 r. mężczyźnie przysługują: wynagrodzenie zasadnicze 4000 zł brutto, prowizja 1600 zł brutto i wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy 444,40 zł.

Ekwiwalent za urlop wypoczynkowy

Opisane zasady dotyczące pensji urlopowej – z pewnymi jednak modyfikacjami – stosuje się do szacowania podstawy wymiaru ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy dla osoby odchodzącej z pracy wkrótce po jej podjęciu. Gdy zerwanie współpracy następuje w drugim miesiącu zatrudnienia, do podstawy wymiaru ekwiwalentu należy przyjąć:

- składniki w stałej stawce miesięcznej – w pełnej kwocie miesięcznej należnej w miesiącu ustania zatrudnienia zgodnie z umową o pracę bądź z innym aktem nawiązującym stosunek pracy (§ 15 rozporządzenia urlopowego),

- zmienne składniki za okresy nie dłuższe niż miesiąc – w średniej miesięcznej kwocie wypłaconej w pierwszym miesiącu zatrudnienia; gdy zatrudniony nie przepracował w pełni pierwszego miesiąca zatrudnienia, składniki te uzupełniamy do sumy miesięcznej (§ 16 ust. 2 w związku z § 11 ust. 2 rozporządzenia urlopowego).

Składniki za okresy dłuższe niż miesiąc należy zaś pomijać, ponieważ zatrudniony żadnego takiego jeszcze nie osiągnął i nie dostał.

Przykład 3

Krótka praca i rozstanie

Pani Sylwia podjęła od 1 lipca 2013 r. pracę na 1/3 etatu, a nowy szef zgodził się na odebranie przez nią 3 dni urlopu w trakcie tego zatrudnienia. Jednak niemal od początku nie odpowiadała mu jej praca, więc zakończyli współpracę na mocy porozumienia 15 sierpnia 2013 r. Zostały jej 24 godziny niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego.

Dostawała ona wynagrodzenie zasadnicze 600 zł brutto i ruchome premie miesięczne wahające się od 0 do 30 proc. pensji zasadniczej. W lipcu 2013 r. kobieta przepracowała 17 z 23 dni roboczych i dostała 30 zł premii (5 proc. pensji zasadniczej). Obowiązuje ją 8-godzinna dobowa norma czasu pracy. Ekwiwalent ustalamy tak:

- podstawa ekwiwalentu z pensji zasadniczej: 600 zł

- podstawa ekwiwalentu z premii: 30 zł : 17 dni x 23 dni = 40,59 zł

- łącznie podstawa ekwiwalentu: 640,59 zł

- współczynnik ekwiwalentu: 20,92 : 3 = 6,97

- dzienna stawka ekwiwalentu: 640,59 zł : 6,97 = 91,91 zł

- godzinowa stawka ekwiwalentu: 91,91 zł : 8 godz. = 11,49 zł

- finalna kwota ekwiwalentu: 11,49 zł x 24 godz. = 275,76 zł.

Jedną z najbardziej problematycznych jest kwestia kalkulacji podstawy ekwiwalentu, jeśli praca ustała w pierwszym miesiącu zatrudnienia, a pracownik nie zdążył jeszcze wypracować składników zmiennych za okresy nie dłuższe niż miesiąc.

W takiej sytuacji należy uznać za zasadne ustalenie podstawy ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy wyłącznie ze składników w stałej stawce miesięcznej – jeśli takie pracownik pobiera.

Przykład 4

Brak składników zmiennych

Pan Igor podjął 1 lipca 2013 r. nowe zatrudnienie w pełnym wymiarze czasu pracy. Miał otrzymywać wyłącznie pensję akordową według stawki 5 zł za zrobienie krzesła. Już pierwszego dnia pracy nie stawił się w firmie, gdyż przez 5 dni przebywał na zasiłku opiekuńczym na chore dziecko.

Potem wziął 2 dni opieki zgodnie z art. 188 k.p. Kiedy stawił się do pracy 10 lipca 2013 r., niepoprawnie złożył wszystkie krzesła tak, że nie wypracował stawki akordowej. Strony rozstały się polubownie za porozumieniem stron 11 lipca 2013 r. Panu Igorowi należy się ekwiwalent za 16 godzin niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego.

Mężczyzna nie wypracował stawki akordowej nawet za jeden dzień pracy (11 lipca), ponieważ wszystkie krzesła zepsuł i spowodował straty. Jednak za ten dzień przysługuje mu przynajmniej minimalne wynagrodzenie za pracę w kwocie 69,60 zł (1600 zł brutto : 184 godz. = 8,70 zł; 8,70 zł x 8 godz. = 69,60 zł). I na podstawie tej kwoty trzeba ustalić ekwiwalent za urlop w następujący sposób (pracownika obowiązuje 8-godzinna dobowa norma czasu pracy):

- podstawa ekwiwalentu: 1600 zł (do podstawy ekwiwalentu nie wchodzi zasiłek opiekuńczy ani wynagrodzenie za dni opieki z art. 188 k.p.),

- współczynnik ekwiwalentu: 20,92

- dzienna stawka ekwiwalentu: 1600 zł : 20,92 = 76,48 zł

- godzinowa stawka ekwiwalentu: 76,48 zł : 8 godzin = 9,56 zł

Zasiłek chorobowy

Krótki okres zatrudnienia powoduje konieczność odejścia od standardowego sposobu kalkulacji podstawy wymiaru zasiłku chorobo- wego. Jeśli niezdolność do pracy powstała przed upływem 12 miesięcy ubezpieczenia chorobowego, podstawę zasiłku szacujemy z okresu faktycznie przepracowanego, czyli z przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego za pełne miesiące kalendarzowe podlegania ubezpieczeniu (art. 36 ust. 2 ustawy zasiłkowej). Jeżeli pracownik podjął zatrudnienie w pierwszym dniu roboczym i był obecny cały miesiąc, uznaje się, że przepracował pełny miesiąc.

Przykład 5

Rozpoczęcie pracy w trakcie miesiąca

Pani Ela, pracownica, podjęła pracę 13 marca 2013 r. Załóżmy, że zachoruje 23 września 2013 r. i będzie miała prawo do zasiłku chorobowego od pierwszego dnia wskazanej niezdolności do pracy.

Podstawę wymiaru zasiłku ustalamy z przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego wypłaconego za pełne miesiące kalendarzowe zatrudnienia, czyli wypłaconego za sierpień, lipiec, czerwiec, maj i kwiecień 2013 r. Marzec 2013 r. pomijamy, gdyż nie jest to pełny miesiąc ubezpieczenia chorobowego.

Przykład 6

Od pierwszego dnia roboczego

Pan Fryderyk, pracownik, podjął pracę 2 kwietnia 2013 r. Zachorował w lipcu 2013 r. i od pierwszego dnia tej absencji ma prawo do zasiłku chorobowego. Podstawę wymiaru świadczenia szacujemy według przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego za pełne miesiące kalendarzowe zatrudnienia, czyli wypłaconego za czerwiec, maj i kwiecień 2013 r. Kwiecień 2013 r. również wliczamy do podstawy, gdyż pan Fryderyk podjął zatrudnienie pierwszego dnia roboczego tego miesiąca.

Zdarza się, że rozpoczęcie pracy nastąpiło w trakcie miesiąca kalendarzowego i zatrudniony choruje już w drugim miesiącu pracy. Wówczas podstawę wymiaru zasiłku chorobowego ustalamy z wynagrodzenia za pełny miesiąc kalendarzowy zatrudnienia, a więc za drugi miesiąc pracy, po jego ewentualnym uzupełnieniu.

Bywa też, że podwładny zapada na chorobę w pierwszym miesiącu pracy. Podstawę wymiaru zasiłku stanowi wtedy przychód za pierwszy miesiąc zatrudnienia po uzupełnieniu do kwoty, jaką zatrudniony uzyskałby za pełny miesiąc pracy, według zasad wskazanych w art. 37 ust. 2 ustawy zasiłkowej.