W praktyce jednak przy realizacji tego obowiązku pracodawcy mają wiele wątpliwości. Zawarcie bowiem umowy na czas określony przewiduje skutek rozwiązujący, który następuje z nadejściem ustalonego terminu, bez względu na zachodzące zdarzenia i okoliczności w czasie trwania kontraktu. Tu jednak istotne znaczenie ma związek czasowy między zakończeniem umowy na czas określony a przejściem na rentę lub emeryturę.

Komu się należy

Odprawa pieniężna (w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia) przysługuje pracownikowi spełniającemu warunki uprawniające do renty z tytułu niezdolności ?do pracy lub emerytury, którego stosunek pracy ustał ?w związku z przejściem na te świadczenia. Przy czym ten, kto raz otrzymał odprawę, nie może ponownie nabyć do niej prawa (art. 92

1

k.p.).

Zatem odprawa emerytalna lub rentowa to świadczenie związane z przejściem pracownika na świadczenie. Ma mu to ułatwić przystosowanie się do nowych warunków życiowych. Prawo do tej wypłaty wiąże się z ustaniem stosunku pracy, niezależnie od tego, czy następuje to wskutek wypowiedzenia angażu, jego rozwiązania bez wypowiedzenia, rozwiązania za porozumieniem stron czy rozwiązania wskutek upływu czasu, na jaki zawarto umowę o pracę. Istotne jest jedynie, aby istniał związek między ustaniem zatrudnienia a przejściem na emeryturę lub rentę chorobową.

Prawo do odprawy nie zależy też od charakteru umowy (na czas określony czy na czas nieokreślony) ani od czasu trwania angażu terminowego (kilka tygodni, miesięcy czy dłużej). Istotne jest bowiem, aby rozwiązanie stosunku pracy doprowadziło do skorzystania przez pracownika ?z przysługujących mu uprawnień z ubezpieczenia społecznego. Wystarczy więc tu, że występuje określone następstwo w czasie między rozwiązaniem stosunku pracy a uzyskaniem renty lub emerytury. Potwierdzał to Sąd Najwyższy ?w uchwale z 7 stycznia 2000 r. ?(III ZP 18/99).

Przykład

W czasie pozostawania w stosunku pracy w przedsiębiorstwie budowlanym pani Joanna nabyła prawo do emerytury 12 sierpnia 2013 r. Natomiast 30 września 2013 r. jej umowa o pracę rozwiązała się z upływem okresu, na jaki była zawarta. Przechodząc na emeryturę, ?pani Joanna zwróciła się do firmy ?o wypłatę odprawy emerytalnej. Ta jednak odmówiła, twierdząc, że jej stosunek pracy nie rozwiązał się w związku ?z przejściem na to świadczenie. Pracownica wystąpiła z pozwem do sądu, żądając wypłacenia jej odprawy emerytalnej. Sąd uwzględnił jej powództwo. Uznał, że istnieje związek czasowy między zakończeniem przez nią stosunku pracy a przejściem na emeryturę.

Młodszy emeryt

Odprawa emerytalna przysługuje pracownikowi także wtedy, gdy przechodzi na wcześniejszą emeryturę. Natomiast nie należy się w razie przejścia na świadczenie przedemerytalne.

Uzyskanie go nie może być uznane za równoznaczne z przejściem na emeryturę. Potwierdził to SN w wyroku z 6 maja 2003 r. (I PK 257/02).

—Ryszard Sadlik, sędzia Sądu Okręgowego ?w Kielcach

Czasem więcej niż jedna pensja

Kodeks pracy gwarantuje uzyskanie odprawy emerytalnej lub rentowej w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia. Przepisy branżowe, a w szczególności pragmatyki służbowe, układy zbiorowe lub regulaminy wynagrodzeń obowiązujące w zakładach mogą jednak przewidywać wyższe odprawy, np. trzy lub nawet sześć miesięcznych wynagrodzeń. Podstawą obliczania konkretnego poziomu tej wypłaty jest rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych i innych należności (DzU nr 62, poz. 289 ze zm.). Przy czym w myśl jego § 2 ust. 1 pkt 7 należy tu stosować zasady obowiązujące przy obliczaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy. Te z kolei określają § 14–19 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (DzU nr 2, poz. 14).