Od 15 stycznia 2014 r. zatrudniłem się ?na umowę o pracę. Wstępnie obiecano ?mi pobory na poziomie wynagrodzenia minimalnego. Teraz doczytałem, że moje wynagrodzenie zasadnicze wynosi 1450 zł, a więc jest niższe od minimalnego (1680 zł). Czy w tej sytuacji przysługuje mi skarga do inspekcji pracy i czy urząd zachowa w tajemnicy to, że ją złożyłem? – pyta ?czytelnik.

Każda osoba, która uważa, że jej uprawnienia pracownicze zostały naruszone, może złożyć skargę do Państwowej Inspekcji Pracy bez obaw, że pracodawca dowie się o tym. Czytelnik powinien jednak pamiętać, że wynagrodzenie minimalne obejmuje wiele innych składników, nie tylko zasadnicze, i czasami jest niższe od 1680 zł.

Skarga tak, ale...

PIP to organ odpowiedzialny za nadzór i kontrolę przestrzegania przepisów prawa pracy, w tym dotyczących wynagrodzeń. Do obowiązków inspekcji należy też ściganie wykroczeń przeciwko prawom pracownika. Mogą się do niej zwracać osoby, które uważają, że szef narusza ich uprawnienia pracownicze.

Jednocześnie art. 44 ust. 3 ustawy ?z 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (tekst jedn. DzU z 2012 r., poz. 404 ze zm.) gwarantuje anonimowość występującemu ze skargą. Informacji o tym, że kontrola jest wynikiem jego zarzutów, można udzielić pracodawcy tylko wtedy, gdy podwładny pisemnie się na to zgodzi.

Czytelnik ma więc prawo poskarżyć się do PIP bez obaw, że szef dowie się o tym. Powinien jednak najpierw przeanalizować, czy ma powód do takiego narzekania. To, że jego wynagrodzenie zasadnicze jest niższe od 1680 zł, nie musi oznaczać, że złamano prawo. Przy ustalaniu, czy podwładny otrzymuje co najmniej wynagrodzenie minimalne, bierze się pod uwagę zarówno pensję zasadniczą, jak i wiele innych elementów składających się na pobory. Ponadto 1680 zł to kwota minimalna tylko dla mających już określony staż zawodowy oraz przyjętych na pełny etat. Niektórych obowiązuje niższa kwota.

Jakie składniki

W myśl art. 6 ust. 4 ustawy z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (DzU nr 200, poz. 1679 ze zm.) przy sprawdzaniu, czy pobory podwładnego odpowiadają ?co najmniej minimalnej stawce, szef bierze pod uwagę składniki wynagrodzenia i inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy zaliczone zgodnie z zasadami statystyki GUS do wynagrodzeń osobowych >patrz ramka.

To, że wynagrodzenie zasadnicze jest niższe od minimalnego, nie oznacza jeszcze, że pobory pracownika są zaniżone.

Przykład

W 2014 r. na pobory pana Janusza, który legitymuje się 15-letnim stażem zawodowym, składają się:

- ?wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 1450 zł,

- ?dodatek stażowy odpowiadający 15 proc. wynagrodzenia zasadniczego,

- ?stała premia miesięczna w wysokości ?10 proc. płacy zasadniczej.

Mimo że jego wynagrodzenie podstawowe jest niższe od minimalnego, szef nie naruszył przepisów, gdyż suma składników uznawanych przez GUS za wynagrodzenia osobowe wynosi 1812,50 zł (1450 zł + 217,50 zł + 145 zł) i jest wyższa od minimalnego.

Ile na starcie

1680 zł to pełne wynagrodzenie ?minimalne w 2014 r. Dla podejmujących pierwsze w życiu zatrudnienie stawka jest niższa i wynosi 80 proc. pełnej stawki. Niższa obowiązuje przez cały pierwszy rok pracy.

Przykład

Pani Ewie, która dotychczas nie pracowała na etacie, pracodawca przyznał 1450 zł poborów, a umowę z nią podpisał od 15 stycznia 2014 r. Stosuje się do niej niższą stawkę wynagrodzenia minimalnego, wynoszącą 1344 zł w 2014 r. Dlatego pobory pani Ewy mogą być ustalane na 1450 zł.

Do stażu, od którego zależy stawka minimalnego wynagrodzenia, wlicza się zarówno okresy zatrudnienia w stosunku pracy, jak i wszystkie te, za które opłacana była składka na ubezpieczenie społeczne albo zaopatrzenie emerytalne, z wyłączeniem okresów zatrudnienia na umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego.

Niepełna stawka

Niższa stawka minimalnego wynagrodzenia odnosi się także do zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy.

Pensję minimalną ustala się przy tym proporcjonalnie do liczby godzin do przepracowania w miesiącu (art. 8 ustawy o wynagrodzeniu minimalnym).

Przykład

Pan Mateusz jest pracownikiem z 10-letnim stażem, zatrudnionym na 1/3 etatu. W firmie obowiązuje podstawowy wymiar czasu pracy, tj. po 8 godzin dziennie przez 5 dni w tygodniu. Chcąc ustalić kwotę wynagrodzenia minimalnego dla tego pracownika w styczniu 2014 r., pracodawca musi:

- ?obliczyć liczbę jego godzin pracy w tym miesiącu: 21 (dni roboczych) x 8 (godzin pracy przy pełnym etacie) = 168 godzin; 168 godzin : 3 = 56 (godzin pracy przy 1/3 etatu)

- obliczyć stawkę godzinową wynagrodzenia minimalnego: 1680 zł (pełne wynagrodzenie minimalne na całym etacie) : 168 (godzin do przepracowania na pełnym etacie) = 10 zł

- obliczyć kwotę wynagrodzenia minimalnego dla pana Mateusza: ?56 (godzin do przepracowania) x 10 zł (stawka godzinowa) = 560 zł.

Dla zatrudnionych na część etatu stawka wynagrodzenia minimalnego będzie więc zmieniała się w zależności od liczby dni (godzin) roboczych ?w miesiącu.

Co w statystyce

Przychody zaliczane do wynagrodzeń osobowych zgodnie ?z zasadami statystyki GUS:

- ?wynagrodzenia zasadnicze w formie czasowej, akordowej, prowizyjnej i innej,

- ?dodatki za staż pracy oraz inne dodatki (dodatkowe wynagrodzenia) za szczególne właściwości pracy, szczególne kwalifikacje lub warunki pracy,

- ?premie, nagrody regulaminowe oraz uznaniowe,

- ?dodatki za pracę w godzinach nadliczbowych,

- ?wynagrodzenia dodatkowe za prace wykonywane w obowiązującym wymiarze czasu pracy, lecz niewynikające z zakresu czynności,

- ?wynagrodzenia za czynności przewidziane do wykonania poza normalnymi godzinami pracy w zakładzie lub w innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę (np. dyżury, pełnienie pogotowia domowego),

- ?wyrównanie do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę,

- ?wynagrodzenia za czas niewykonywania pracy, wypłacane ze środków pracodawców (wynagrodzenia za urlopy wypoczynkowe i dla poratowania zdrowia, za czas niezdolności do pracy wskutek choroby, za czas przestoju niezawinionego przez pracownika i inne),

- ?nagrody jubileuszowe, odprawy emerytalno-rentowe, ekwiwalenty pieniężne za niewykorzystany urlop wypoczynkowy i inne,

- ?uposażenia posłów i senatorów z uposażeniem dodatkowym, odprawy emerytalne, rentowe i parlamentarne posłów oraz senatorów, odprawy pracowników biur klubów, kół poselskich ?i senatorskich oraz zespołów parlamentarnych w związku ?z zakończeniem kadencji Sejmu i Senatu, a także ?odprawy dla pracowników samorządowych zatrudnionych ?na podstawie wyboru, z którymi został rozwiązany ?stosunek pracy w związku z upływem kadencji,

- ?świadczenia o charakterze deputatowym (wartość ?świadczeń w części nieopłaconej przez pracownika)?lub ich ekwiwalenty pieniężne (np. deputaty węglowe, energetyczne, środków spożywczych), a także ekwiwalenty za umundurowanie, jeśli obowiązek jego noszenia wynika ?z obowiązujących ustaw,

- ?świadczenia odszkodowawcze (w związku ze skróceniem okresu wypowiedzenia), dodatek wyrównawczy ?wypłacany pracownikom, których wynagrodzenie ?uległo obniżeniu wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej.