Niektórzy pracownicy mają prawo do dodatkowego wynagrodzenia rocznego za poprzedni rok kalendarzowy, nawet jeśli nie osiągnęli wymagalnego minimalnego stażu – 180 dni efektywnej pracy. Takie uprawnienie przysługuje im ze względu na specjalne okoliczności, w jakich wówczas pozostawali. Gdyby ich nie uwzględnić, spowodowałby to nieuzasadnione odebranie trzynastych pensji.
Okoliczności zapewniające należność bez względu na staż dzieli się na:
- szczególne przypadki nawiązania stosunku pracy w trakcie roku kalendarzowego (np. praca sezonowa, nawiązanie stosunku pracy z nauczycielem lub nauczycielem akademickim zgodnie z organizacją pracy szkoły, podjęcie pracy po zwolnieniu z przyczyn niedotyczących pracownika),
- szczególne przypadki rozwiązania stosunku pracy podczas roku kalendarzowego (np. w związku z przejściem na emeryturę, likwidacją pracodawcy albo reorganizacją jednostki organizacyjnej pracodawcy),
- realizację uprawnień macierzyńskich (urlop wychowawczy, urlop macierzyński),
- pozostałe (urlopy nauczycieli i nauczycieli akademickich na cele naukowe, artystyczne i kształcenia zawodowego, urlop dla poratowania zdrowia, śmierć zatrudnionego).
