Zasadą jest, że dodatkowe wynagrodzenie roczne przysługuje zatrudnionemu w pierwszym kwartale roku kalendarzowego, jeśli faktycznie przepracował w poprzednim roku kalendarzowym u jednego pracodawcy ze sfery budżetowej minimum sześć miesięcy i dodatkowo nie spełnił tzw. przesłanek negatywnych.

Powszechnie świadczenie to nazywa się  trzynastką, trzynastą pensją lub nagrodą roczną. Jak ją obliczać, ustalać uprawnienia i wypłacać, określa ustawa z 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników sfery budżetowej (DzU nr 160, poz. 1080 ze zm.; dalej ustawa o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym).

Nie jest tak, że należność otrzymują wszyscy pracownicy sektora finansów publicznych, którzy sprostali kryteriom. Cytowana ustawa wymienia dokładnie, komu ona przysługuje, precyzując jednocześnie osoby, które nie mają do niej prawa.

I tak, dodatkowe wynagrodzenia roczne uzyskują pracownicy:

- państwowych jednostek sfery budżetowej, dla których środki na wynagrodzenia reguluje ustawa z 23 grudnia 1999 r. o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej (tekst jedn. DzU z 2011 r. nr 79, poz. 431 ze zm.),

- samorządowych jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych prowadzących gospodarkę finansową na zasadach określonych w ustawie z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (DzU nr 157, poz. 1240 ze zm.; dalej – ustawa o finansach publicznych),

- urzędów organów władzy publicznej, kontroli, ochrony prawa oraz sądów i trybunałów wymienionych w art. 139 ust. 2 ustawy o finansach publicznych, czyli: Kancelarii Sejmu, Kancelarii Senatu, Kancelarii Prezydenta RP, Sądu Najwyższego i sądownictwa powszechnego, Krajowej Rady Sądownictwa, Naczelnego Sądu Administracyjnego i wojewódzkich sądów administracyjnych, Trybunału Konstytucyjnego, Najwyższej Izby Kontroli, rzecznika praw obywatelskich, rzecznika praw dziecka, Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, generalnego inspektora ochrony danych osobowych, Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, Krajowego Biura Wyborczego, Państwowej Inspekcji Pracy,

-  biur poselskich, senatorskich lub poselsko-senatorskich oraz klubów, kół i zespołów parlamentarnych.

Legenda do ramki w galerii

*Do kategorii należą: prezydent, marszałkowie i wicemarszałkowie Sejmu i Senatu; prezes i wiceprezesi Rady Ministrów; ministrowie; prezesowie i wiceprezesowie: Najwyższej Izby Kontroli, Narodowego Banku Polskiego; prezesi Instytutu Pamięci Narodowej i Polskiej Akademii Nauk; przewodniczący Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji i jej członkowie; rzecznik praw obywatelskich i jego zastępca; Rzecznik praw dziecka i jego zastępca; generalny inspektor ochrony danych osobowych i jego zastępca; szefowie Kancelarii Sejmu i Senatu oraz ich zastępcy; szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów; szef Kancelarii Prezydenta RP i jego zastępca; szef Służby Cywilnej; główny inspektor pracy i jego zastępca; kierownik Krajowego Biura Wyborczego; ministrowie stanu; szef Kancelarii Prezydenta i jego zastępca; zastępca prokuratora generalnego; sekretarze stanu i podsekretarze stanu (wiceministrowie); pierwszy zastępca prezesa Narodowego Banku Polskiego; rzecznik ubezpieczonych; kierownicy urzędów centralnych i ich zastępcy; wojewodowie i wicewojewodowie.

**Do grupy tej zaliczamy:

a) kierowników (dyrektorów, prezesów, tymczasowych kierowników, zarządców komisarycznym i osoby zarządzające na podstawie umów cywilnych) i ich zastępców, członków organów zarządzających (np. zarządów) i głównych księgowych: przedsiębiorstw państwowych; państwowych jednostek organizacyjnych posiadających osobowość prawną,

które nie są jednocześnie agencjami państwowymi, instytutami badawczymi i szkołami wyższymi; samorządowych jednostek organizacyjnych posiadających osobowość prawną, które nie są jednocześnie podmiotami spółkami; jednoosobowych spółek prawa handlowego utworzonych przez SP lub JST; spółek prawa handlowego, w których udział SP bądź JST przekracza 50 proc. kapitału zakładowego lub liczby akcji; spółek prawa handlowego, w których udział wymienionych spółek przekracza 50 proc. kapitału zakładowego albo liczby akcji; agencji państwowych, bez względu na ich formę organizacyjno-prawną, w tym agencji wykonawczych w rozumieniu ustawy o finansach publicznych; instytutów badawczych lub podmiotów, do których stosujemy odpowiednio przepisy o instytutach badawczych; fundacji, w których dotacja ze środków publicznych przekracza 25 proc. rocznych przychodów albo w których mienie pochodzące ze środków publicznych przekracza 25 proc. majątku fundacji na koniec roku kalendarzowego i jego wartość przekracza

10 proc. przychodów tej fundacji; państwowych jednostek budżetowych, z wyjątkiem organów administracji publicznej i organów wymiaru sprawiedliwości oraz podmiotów, których kierownicy podlegają przepisom ustawy o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe,

b) likwidatorów wszystkich jednostek wymienionych w pkt a plus jeszcze samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej,

c) członków organów nadzorczych, w szczególności rad nadzorczych i komisji rewizyjnych przedsiębiorstw państwowych, państwowych lub samorządowych jednostek organizacyjnych mających osobowość prawną i spółek z pkt a,

d) kierowników samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej.