Maksymalna dopuszczalna kwota potrącenia oznacza, ile najwięcej wolno pobrać z zarobków pracownika z tytułu pojedynczych, obowiązkowych potrąceń bądź w razie ich kumulacji.
Podstawą jej wymiaru jest pensja netto, czyli po odliczeniu:
- składek na ubezpieczenia społeczne finansowanych ze środków zatrudnionego (emerytalna 9,76 proc. podstawy wymiaru, rentowe 1,5 proc., chorobowa 2,45 proc.),
- zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych,
- pełnej składki na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 9 proc. podstawy jej naliczenia (stanowisko Departamentu Prawa Pracy w MPiPS z 16 października 2007 r.).
Maksymalne dopuszczalne kwoty potrącenia osiągają różne poziomy i wynoszą dla:
- alimentów egzekwowanych na mocy tytułu wykonawczego – 3/5 wynagrodzenia netto, z wyjątkiem nagród z zakładowego funduszu nagród, dodatkowego wynagrodzenia rocznego i należności z tytułu udziału w zysku bądź nadwyżce bilansowej, które na poczet alimentów ściągamy w pełnych kwotach,
- innych świadczeń egzekwowanych na mocy tytułu wykonawczego – 1/2 wynagrodzenia netto,
- nierozliczonych zaliczek pieniężnych – 1/2 wynagrodzenia netto,
- pieniężnych kar – dzienne wynagrodzenie netto po dokonaniu innych obowiązkowych potrąceń z racji jednego przekroczenia albo dnia nieusprawiedliwionej absencji, a łącznie 1/10 takiego wynagrodzenia miesięcznie.
Jednak dwaj pracownicy otrzymujący takie same płace brutto mogą mieć różne podstawy wymiaru maksymalnych dopuszczalnych kwot potrącenia. Zależą one bowiem od
- kosztów uzyskania przychodu (KUP), jakie przysługują zatrudnionemu; zwykłe 111,25 zł miesięcznie, podwyższone 139,06 zł miesięcznie, autorskie 50 proc. przychodu, mieszane (część poborów objęta zwykłymi kosztami uzyskania przychodu, a część autorskimi), i
- prawa do obniżania zaliczek podatkowych o miesięczną kwotę zmniejszającą zaliczkę na podatek (46,33 zł).
Przykład 1
MAKSYMALNA DOPUSZCZALNA KWOTA POJEDYNCZEGO POTRĄCENIA
Pan Michał, pracownik, nie płaci regularnie alimentów na dwójkę dzieci. Była żona zgłosiła się do komornika, który wszczął postępowanie egzekucyjne i wysłał szefowi pana Michała zajęcie wynagrodzenia za pracę na kwotę 2300 zł, które ten otrzymał 11 lutego 2011 r.
Pracownik dostaje wynagrodzenie zasadnicze 1800 zł brutto oraz miesięczne premie w wysokości od 10 do 30 proc. stawki podstawowej. Zakład wypłaca pensje do 28 dnia każdego miesiąca za bieżący miesiąc, czyli np. za styczeń do 28 stycznia.
W lutym pan Michał uzyskał premię w wysokości 7 proc. płacy zasadniczej. Aby ustalić maksymalną dopuszczalną kwotę potrącenia egzekwowanych alimentów, liczymy po kolei:
- podstawę wymiaru potrącenia alimentów, czyli wynagrodzenie netto pana Michała za luty br.; skoro brak danych, jakie koszty uzyskania należą się zatrudnionemu, rachunki przedstawiamy w sześciu wariantach - patrz tabela 1,
- maksymalną dopuszczalną kwotę potrącenia, stosując ułamek 3/5 do podstawy wymiaru (wynagrodzenia netto) - patrz tabela 2.
W tym wypadku potrącenie wynosi tyle, ile maksymalna dopuszczalna kwota potrącenia, ponieważ przy egzekucji świadczeń alimentacyjnych nie obowiązuje kwota wolna od potrąceń. Pozostałą część zaległych alimentów pracodawca odbierze w następnych miesiącach, też stosując maksymalną dopuszczalną kwotę potrącenia.
Zdarza się, że w jednym miesiącu ujmujemy z pensji pracownika potrącenia z różnych obowiązkowych tytułów, np. świadczenia alimentacyjne i kary pieniężne.
Mamy wówczas do czynienia z tzw. zbiegiem tytułów potrąceń.
Maksymalne dopuszczalne kwoty potrąceń równają się w razie zbiegu:
- egzekucji alimentów i innych świadczeń 3/5 wynagrodzenia netto; wciąż na poczet alimentów zabieramy w całości nagrody z zakładowego funduszu nagród, trzynastkę i należności z tytułu udziału w zysku bądź nadwyżce bilansowej,
- egzekucji innych świadczeń niż alimenty z potrąceniami udzielonej zaliczki pieniężnej – wynagrodzeniu netto,
- egzekucji alimentów, innych świadczeń i pieniężnych zaliczek – 3/5 wynagrodzenia.
Niezależnie od tych limitów kara pieniężna za jedno przekroczenie nie może przekraczać dziennego wynagrodzenia, a łącznie 1/10 wynagrodzenia przypadającego do wypłaty i po dokonaniu ewentualnych potrąceń alimentów, innych świadczeń i zaliczek pieniężnych.
Przykład 2
MAKSYMALNA DOPUSZCZALNA KWOTA PRZY ZBIEGU POTRĄCEŃ
Pan Tomek pracuje od poniedziałku do piątku po osiem godzin dziennie. Otrzymuje 2240 zł wynagrodzenia zasadniczego i dodatek stażowy w wysokości 10 proc. stawki zasadniczej. Jego pracodawca wypłaca wynagrodzenia do końca miesiąca za bieżący miesiąc, czyli za luty do 28 lutego.
Z pensji pracownika potrąca udzieloną mu w lutym i nierozliczoną na czas zaliczkę na poczet delegacji służbowej w kwocie 220 zł oraz na żądanie komornika niespłacone alimenty, których zostało 550 zł. Maksymalna dopuszczalna kwota potrącenia w razie zbiegu egzekucji świadczeń alimentacyjnych i pieniężnych zaliczek to 3/5 wynagrodzenia netto.
Przyjmujemy, że w lutym 2011 r. pan Tomek nie opuścił żadnego dnia pracy, przysługują mu zwykłe koszty uzyskania przychodu ze stosunku pracy, nie złożył PIT-2 ani wniosku o stosowanie wobec niego stawki podatkowej 32 proc.
W celu ustalenia maksymalnej dopuszczalnej kwoty potrącenia oraz części potrąceń przypadających na nią, liczymy po kolei:
Etap 1
. podstawę wymiaru maksymalnej dopuszczalnej kwoty potrącenia >
Etap 2
. maksymalną dopuszczalną kwotę potrącenia wspólną przy zbiegu egzekucji alimentów i potrąceń z tytułu pieniężnej zaliczki, czyli 3/5 wynagrodzenia netto
(1736,82 zł x 3) : 5 = 1042,09 zł
Etap 3
. wartość potrącenia przypadającą na każdy z tytułów: alimenty i zaliczkę
Skoro kwota alimentów do ściągnięcia (550 zł) jest niższa od maksymalnej dopuszczalnej kwoty potrącenia (1042,09 zł), to całe alimenty możemy potrącić jednorazowo, przekazując wierzycielowi bądź komornikowi. Przy egzekucji świadczeń alimentacyjnych nie wiąże nas bowiem kwota wolna od potrąceń.
W ramach pozostałej części maksymalnej dopuszczalnej kwoty potrącenia 492,09 zł (1042,09 zł – 550 zł) wolno jeszcze uszczknąć pieniężną zaliczkę bądź jej część, w granicach, na jakie pozwoli nam kwota wolna, którą przy potrącaniu udzielonych zaliczek mamy obowiązek brać pod uwagę.
Tabela 1. wynagrodzenie netto, czyli podstawa maksymalnej dopuszczalnej kwoty potrącenia
Pobory brutto 1800 zł + (1800 zł x 7 proc. ) = 1926 zł brutto
Bez PIT-2 i zwykłe KUP
PIT-2 i zwykłe KUP
Bez PIT-2 i wyższe KUP
PIT-2 i wyższe KUP
Bez PIT-2 i KUP* 50 proc.
PIT-2 i KUP* 50 proc.
Składki na ubezpieczenie społeczne
emerytalna
1926 zł x 9,76 proc. = 187,98 zł
rentowe
1926 zł x 1,5 proc. = 28,89 zł
chorobowe
1926 zł x 2,45 proc. = 47,19 zł
razem
264,06 zł
Składka zdrowotna
Podstawa wymiaru
1926 zł – 264,06 zł = 1661,94 zł
Pełna składka
1661,94 zł x 9 proc. = 149,57 zł
103,25 zł**
Odliczana od podatku
1661,94 zł x 7,75 proc. = 128,80 zł
Koszty uzyskania przychodu
111,25 zł
139,06 zł
(1926 zł – 264,06 zł) x 50 proc. = 830,97 zł
Podatek dochodowy
Podstawa opodatkowania
1926 zł – (264,06 zł + 111,25 zł) = 1550,69 zł, po zaokrągleniu 1551 zł
1926 zł – (264,06 zł + 139,06 zł) =1522,88 zł,po zaokrągleniu 1523 zł
1926 zł – (264,06 zł + 830,97 zł) = 830,97 zł,po zaokrągleniu 831 zł
Pełny podatek
1551 zł x 18 proc= 279,18 zł
(1551 zł x 18 proc.)– 46,33 zł = 232,85 zł
1523 zł x 18 proc. = 274,14 zł
(1523 zł x 18 proc.)– 46,33 zł = 227,81 zł
831 zł x 18 proc. = 149,58 zł
(831 zł x 18 proc.)
– 46,33 zł =103,25 zł
Zaliczka do US
279,18 zł – 128,80 zł = 150,38 zł,po zaokrągleniu 150 zł
232,85 zł – 128,80 zł = 104,05 zł,po zaokrągleniu 104 zł
274,14 zł – 128,80 zł = 145,34 zł,po zaokrągleniu 145 zł
227,81 zł – 128,80 zł = 99,01 zł,po zaokrągleniu 99 zł
149,58 zł – 128,80 zł = 20,78 zł,po zaokrą-gleniu 21 zł
103,25 zł– 128,80 zł
– 128,80 zł
Podstawa wymiaru MDKP***
1362,37 zł
1362,37 zł
1362,37 zł
1362,37 zł
1491,37 zł
1558,69 zł
*KUP – koszty uzyskania przychodu
**Składka zdrowotna została zmniejszona do wysokości zaliczki na podatek dochodowy zgodnie z art. 83 ust. 1 ustawy zdrowotnej
***MDKP – maksymalna dopuszczalna kwota potrącenia
Tabela 2. Wartość maksymalnej dopuszczalnej kwoty potrącenia
Bez PIT-2 i zwykłe KUP
PIT-2 i zwykłe KUP
Bez PIT-2 i wyższe KUP
PIT-2 i wyższe KUP
Bez PIT-2 i KUP 50 proc.
PIT-2 i KUP 50 proc.
Rachunki
1362,37 zł x 3) : 5
(1408,37 zł x 3) : 5
(1367,37 zł x 3) : 5
(1413,37 zł x 3) : 5
(1491,37 zł x 3) : 5
(1558,69 zł x 3) : 5
MDKP**
817,42 zł
845,02 zł
820,42 zł
848,02 zł
894,82 zł
935,21 zł
*KUP – koszty uzyskania przychodu
**MDKP – maksymalna dopuszczalna kwota potrącenia
Tabela 3. podstawa maksymalnej dopuszczalnej kwoty potrącenia
przychód
2240 zł + (2240 zł x 10 proc.) = 2464 zł
składki na ubezpieczenia społeczne
podstawa wymiaru 2464 zł
emerytalna 2464 zł x 9,76 proc. = 240,49 zł
rentowe 2464 zł x 1,5 proc. = 36,96 zł
chorobowa 2464 zł x 2,45 proc. = 60,37 zł
razem 337,82 zł
składka na ubezpieczenie zdrowotne
podstawa wymiaru 2464 zł – 337,82 zł = 2126,18 zł
pełna składka zdrowotna 2126,18 zł x 9 proc. = 191,36 zł
składka zdrowotna do odliczenia z podatku 2126,18 zł x 7,75 proc. = 164,78 zł
koszty uzyskania przychodu
111,25 zł
podatek dochodowy
podstawa opodatkowania 2464 zł – (337,82 zł + 111,25 zł) = 2014,93 zł, po zaokrągleniu 2015 zł
pełna zaliczka 2015 zł x 18 proc. = 362,70 zł
zaliczka do urzędu skarbowego 362,70 zł – 164,78 zł = 197,92 zł, po zaokrągleniu 198 zł
podstawa potrącenia
2464 zł – (337,82 zł + 191,36 zł + 198 zł) = 1736,82 zł
Zobacz cały poradnik:
Potrącenia z wynagrodzeń 2011 r.
