Coraz więcej polskich przedsiębiorców sprzedaje towary i świadczy usługi za granicą, w tym również sezonowo. Powstaje wówczas pytanie, w którym kraju rozliczyć zarobki i według jakiej stawki. Fiskus ostatnio wyjaśnił w interpretacji, że przedsiębiorca płaci co do zasady podatek w Polsce. Takie rozwiązanie jest tym bardziej korzystne, że można wybrać ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, który w przypadku usług budowlanych wynosi 5,5 proc. Konieczna jest jednak weryfikacja, czy przedsiębiorca nie ma za granicą zakładu, czyli np. placu budowy utrzymywanego ponad dwanaście miesięcy. Zyski zakładu rozlicza się bowiem kraju jego położenia.

Pytanie o zakład

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wyjaśnił te zasady w interpretacji z 23 czerwca 2021 r. (0113-KDIPT2-1.4011. 361.2021.2.MD). Sprawa dotyczyła podatnika, który od września 2020 r. prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą polegającą na świadczeniu usług budowlanych (PKD 43.32.Z, 43.33.Z, 43.34.Z, 43.39.Z, z przewagą 43.32.Z – zakładanie stolarki budowlanej). Jako formę opodatkowania wybrał ryczałt od przychodów ewidencjonowanych ze stawką 5,5 proc. Wykonuje swoją działalność jako podwykonawca firmy niemieckiej. Świadczy usługi polegające na montowaniu schodów w budynkach mieszkalnych na terenie Niemiec. Pracuje za granicą dwa tygodnie w miesiącu, a kolejne dwa tygodnie spędza w Polsce. W czasie pobytu w Niemczech zatrzymuje się w wynajmowanym pokoju. W okresie pobytu w Polsce wykonuje też sporadycznie prace dla polskich zleceniodawców. Przedsiębiorca wyjaśnił, że nie prowadzi za granicą stałego zakładu ani stałej placówki. Jego centrum interesów osobistych i gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) oraz stały adres zamieszkania znajduje się na terytorium Polski. Chciał uzyskać potwierdzenie, że w tej sytuacji całość swoich zarobków, także tych uzyskanych w Niemczech, może rozliczać w Polsce.

Czytaj także: Gdzie ma się rozliczyć Polak, który świadczy usługi za granicą - interpretacja podatkowa

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej zgodził się z taką konkluzją. Przypomniał, że zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o PIT osoby fizyczne, które mają miejsce zamieszkania na terytorium Polski, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy). Dotyczy to osób, które mają tu ośrodek interesów życiowych lub przebywają ponad 183 dni w roku.

Decyduje umowa

Jednak ocena, czy podatnik podlega w Polsce ograniczonemu, czy nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, powinna być dokonana w każdym przypadku indywidualnie, z uwzględnieniem postanowień odpowiedniej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. W tej sprawie jest to umowa między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec z 14 maja 2003 r. Zgodnie z art. 7 ust. 1 tej umowy dochód przedsiębiorstwa co do zasady opodatkowany jest w państwie rezydencji (czyli w Polsce), chyba że przedsiębiorstwo prowadzi działalność w Niemczech poprzez położony tam zakład. Wówczas zyski mogą być opodatkowane w Niemczech, ale tylko w takiej mierze, w jakiej mogą być przypisane temu zakładowi.

Dyrektor KIS wyjaśnił, że określenie „zakład" oznacza stałą placówkę, przez którą całkowicie lub częściowo prowadzona jest działalność przedsiębiorstwa (art. 5 umowy polsko-niemieckiej). Obejmuje w szczególności: miejsce zarządu, filię, biuro, fabrykę, warsztat i kopalnię, źródło ropy naftowej lub gazu ziemnego, kamieniołom albo inne miejsce wydobywania zasobów naturalnych. Plac budowy lub prace budowlane albo instalacyjne stanowią zakład tylko wtedy, jeżeli trwają dłużej niż dwanaście miesięcy. Określenie „zakład" nie obejmuje natomiast m.in. składowania towarów, utrzymywania zapasów, utrzymywania stałej placówki wyłącznie w celu zakupu towarów ani utrzymywania stałej placówki wyłącznie w celu prowadzenia działalności o charakterze przygotowawczym lub pomocniczym.

PIT w kraju jeśli spełnione są warunki

Dyrektor KIS nie rozstrzygał jednak, czy przedsiębiorca faktycznie nie prowadzi zakładu. Stwierdził, że w sytuacji gdy wnioskodawca posiada na terenie Polski centrum interesów osobistych lub gospodarczych oraz nie posiada na terytorium Niemiec zakładu w rozumieniu art. 5 umowy o unikania podwójnego opodatkowania, przychód z usług świadczonych na terytorium Niemiec podlega opodatkowaniu wyłącznie w Polsce. Podatnik rozliczy się zgodnie z wybraną przez siebie formą, czyli ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.

„Miejscem opodatkowania wszystkich przychodów (dochodów), włącznie z uzyskanymi na terenie Niemiec, jest Polska" – uznał dyrektor KIS. Zaznaczył jednocześnie, że rolą postępowania w sprawie wydania interpretacji nie jest ustalanie, czy przedstawiony we wniosku opis stanu faktycznego jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego organu kontroli celno-skarbowej. W toku takich postępowań to na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia okoliczności faktycznych. Jeżeli przedstawiony we wniosku opis będzie się różnił od stanu w rzeczywistego, to interpretacja nie będzie chroniła wnioskodawcy.

Kluczowe dwanaście miesięcy

Podobne rozstrzygnięcie zawiera interpretacja dyrektora KIS z 24 maja 2021 r. (0112-KDIL2-2.4011.217.2021.1.AA) w sprawie przedsiębiorcy, który świadczy usługi budowlane zarówno w Polsce, jak i w Szwecji. Nie zarejestrował działalności za granicą ani nie odprowadza tam żadnych podatków. Jego pobyt w Szwecji nie przekracza 183 dni w roku. Zawarta między Polską a Szwecją umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania zakłada, że dochód osoby mającej miejsce zamieszkania w Polsce z tytułu działalności prowadzonej w Szwecji może być opodatkowany w Szwecji, jeżeli działalność prowadzona jest przez położony tam zakład, np. plac budowy. Usługi świadczone przez wnioskodawcę nie spełniają jednak tego kryterium, bo zakład powstaje w przypadku budowy trwającej ponad dwanaście miesięcy. Dyrektor KIS stwierdził, że skoro wnioskodawca wykonuje usługi w Polsce oraz w Szwecji bez prowadzenia zakładu za granicą, to całość jego dochodów podlega opodatkowaniu w Polsce.

Wyjaśnił, że kryterium dwunastu miesięcy ma zastosowanie do każdego oddzielnego placu budowy lub projektu. Plac budowy należy traktować jako odrębną jednostkę (nawet jeśli podstawą prac jest kilka kontraktów), jeśli stanowi on całość w sensie handlowym i geograficznym.

Budowa istnieje od dnia, w którym przedsiębiorca rozpoczyna swoją działalność, co obejmuje wszelkie prace przygotowawcze wykonane w państwie, w którym ma być wzniesiona budowla. Istnieje ona do czasu zakończenia budowy lub całkowitego jej zaniechania. Nie kończy budowy sytuacja, gdy prace są przerwane czasowo. Sezonowe lub inne czasowe przerwy wchodzą w okres liczony jako trwanie budowy. Również podwykonawca posiada zakład na placu budowy, jeżeli prace trwają dłużej niż dwanaście miesięcy.

podstawa prawna: art. 3 i art. 5a pkt 22 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz.U z 2021 r., poz. 1128 ze zm.)