Tak uznał dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 17 lutego 2022 r. (KIS0111-KDIB3-1.4012.959.2021.2.ICZ).

Podatnik prowadził działalność gospodarczą polegającą na windykacji wierzytelności własnych oraz nabytych. W celu zwiększenia efektywności podatnik zamierzał zawrzeć z dwoma osobami fizycznymi (dalej: partnerzy) umowę tzw. spółki cichej. Zawarta umowa nie doprowadziłaby do powstania nowego podmiotu, jak również nie byłaby umową spółki cywilnej w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego. W wyniku zawarcia umowy spółki cichej działalność gospodarcza byłaby prowadzona przez podatnika, który finalizowałby przedsięwzięcia windykacyjne, w tym w szczególności byłby stroną wszelkich umów związanych z windykacją wierzytelności. Obowiązkiem partnerów w zakresie zawartej umowy byłoby wniesienie wkładów pieniężnych oraz know-how. Przedmiotem aportu byłaby baza danych firm windykacyjnych o wysokiej skuteczności ściągania wierzytelności oraz strategia procesu zarządzania należnościami. Ze względu na brak możliwości ustalenia wartości aportu nie zostałaby ona określona w umowie. Poza wniesieniem wkładu partnerzy nie dokonywaliby żadnych dodatkowych świadczeń na poczet realizacji umowy, nie mieliby wpływu na decyzje gospodarcze podejmowane w ramach realizowanego wspólnego przedsięwzięcia ani nie reprezentowaliby spółki cichej na zewnątrz. Nie przysługiwałyby im również prawa majątkowe oraz niemajątkowe. W zamian za wniesiony wkład partnerzy uzyskaliby jedynie udział w zyskach z działalności gospodarczej podatnika osiągniętych ze wspólnego przedsięwzięcia. Udział w zysku zostałby ustalony na podstawie doświadczenia partnerów w działalności związanej z windykacją i zarządzaniem należnościami. Partnerzy nie uczestniczyliby jednak w ewentualnych stratach, jak również nie ponosiliby odpowiedzialności za jakiekolwiek zobowiązania przedsiębiorstwa podatnika.

Podatnik spytał czy w opisanej sytuacji zawarcie umowy spółki cichej, w tym wniesienie wkładów, będzie opodatkowane VAT.

W interpretacji indywidualnej dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdził, że:

1) wniesienie wkładu pieniężnego nie będzie podlegało opodatkowaniu VAT,

2) wniesienie know-how będzie opodatkowane VAT.

KOMENTARZ EKSPERTA
Karol Wadełek - doradca podatkowy w dziale prawnopodatkowym PwC

W przeszłości spółka cicha była umową uregulowaną przepisami kodeksu handlowego z 1934 r. w księdze drugiej („Czynności handlowe”), dziale III („Zobowiązania”), rozdziale VIII („Spółka cicha”). Przepisy te przestały obowiązywać od początku 1965 r. wraz z wejściem w życie kodeksu cywilnego. Obecnie, z powodu braku przepisów szczególnych regulujących spółkę cichą, ten stosunek cywilnoprawny należy zakwalifikować de lege lata jako umową nienazwaną, której funkcjonowanie jest wynikiem obowiązującej w prawie cywilnym zasady swobody umów. Stosownie do treści art. 3531 k.c. strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.
Biorąc pod uwagę stan faktyczny sprawy oraz obowiązujące przepisy należy podkreślić, że przedmiotem opodatkowania VAT jest czynność wskazana w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT, tj. odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług, a nie sama płatność.
Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o VAT przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Stosowanie do art. 2 pkt 6 ww. ustawy towarami są natomiast rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.
Z kolei zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7. Aby daną czynność uznać za odpłatne świadczenie usług, muszą zostać spełnione następujące przesłanki:
- obowiązek określonego świadczenia musi wynikać ze stosunku prawnego pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą;
- musi istnieć konkretny podmiot, będący bezpośrednim beneficjentem świadczenia;
- świadczeniu usługodawcy musi odpowiadać świadczenie wzajemne (odpłatność) ze strony usługobiorcy.
W związku z tym środki pieniężne nie mogą być uznane za towar. Co więcej, nie można uznać, że wnosząc środki pieniężne partnerzy mieliby świadczyć usługę w rozumieniu ustawy o VAT. W rezultacie transfer środków pieniężnych dokonany w ramach umowy spółki cichej, nie stanowi dostawy towarów, o której mowa art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, ani świadczenia usług według art. 8 ust. 1 tej VAT. Tym samym, przeniesienie przez partnerów na rzecz „spółki cichej” wkładów pieniężnych nie będzie opodatkowane VAT.
Natomiast w zakresie opodatkowania wkładu niepieniężnego (know-how) należy wskazać, że czynność taka będzie stanowić odpłatne świadczenie usług. Przedmiotem aportu może bowiem być wszystko, co przedstawia jakąkolwiek wartość ekonomiczną. Know-how można zdefiniować jako określoną wiedzę techniczną oraz technologiczną o poufnym charakterze, w dziedzinie przemysłowej, handlowej, naukowej lub organizacyjnej, przy czym prawa do korzystania z tej wiedzy mogą być przedmiotem obrotu. Odpłatnością za know-how w tym przypadku będzie prawo do udziału w zysku. Oznacza to, że wniesienie know-how do spółki cichej jest czynnością opodatkowaną VAT jako odpłatne świadczenie usług.