Przedsiębiorca świadczy usługi rachunkowo-księgowe w Warszawie. Wykonuje wyłącznie czynności opodatkowane VAT. Podatek dochodowy rozlicza na zasadach ogólnych prowadząc podatkową księgę przychodów i rozchodów (metodą kasową). Zamierza kupić (fabrycznie nowy) rower (cena będzie się wahać od 6 do 14 tys. zł brutto). Rower będzie służył w przeważającej części do dojazdów do biura, urzędów oraz na spotkania z kontrahentami. Przedsiębiorca wykorzystuje w prowadzonej działalności samochód osobowy będący jego środkiem trwałym. Na zakup roweru zdecydował się, by uniknąć utrudnień komunikacyjnych, braku miejsc parkingowych oraz zmniejszyć koszty wynikające z rosnących cen paliwa. Rower będzie służył głównie w prowadzonej działalności, niemniej może się zdarzyć, że przedsiębiorca skorzysta z niego również w celach prywatnych. Zastanawiał się, jak rozliczyć jego zakup na gruncie VAT i PIT?

Stosownie do art. 22a ust. 1 pkt 2 ustawy o PIT, amortyzacji podlegają, z zastrzeżeniem art. 22c ustawy, stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania maszyny, urządzenia i środki transportu – o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy określonej w art. 23a pkt 1 ustawy o PIT, zwane środkami trwałymi.

Środkiem trwałym jest każdy składnik majątku (m.in. środek transportu jakim jest rower), który stanowi własność (współwłasność) podatnika, został nabyty (wytworzony) przez podatnika, jest kompletny i zdatny do użytku w dniu przyjęcia do używania, przewidywany okres jego używania jest dłuższy niż rok oraz jest wykorzystywany przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną działalnością gospodarczą. W analizowanym przypadku rower, który przedsiębiorca zamierza nabyć będzie spełniał przesłanki do uznania go za środek trwały.

To, czy obligatoryjnie przedsiębiorca będzie musiał amortyzować rower, zależeć będzie od jego wartości początkowej.

Podatnicy mogą nie dokonywać odpisów amortyzacyjnych od składników majątku, o których mowa w art. 22a i 22b ustawy o PIT, których wartość początkowa, określona zgodnie z art. 22g ustawy o PIT, nie przekracza 10 tys. zł; wydatki poniesione na ich nabycie stanowią wówczas koszty uzyskania przychodów w miesiącu oddania ich do używania.

Składniki majątku, o których mowa w art. 22a–22c ustawy o PIT, z wyłączeniem składników wymienionych w art. 22d ust. 1 ustawy, wprowadza się do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych zgodnie z art. 22n ustawy o PIT, najpóźniej w miesiącu przekazania ich do używania. Późniejszy termin wprowadzenia uznaje się za ujawnienie środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT (art. 22d ust. 2 ustawy o PIT).

Odpisów amortyzacyjnych dokonuje się zgodnie z art. 22h–22m ustawy o PIT, gdy wartość początkowa środka trwałego albo wartości niematerialnej i prawnej w dniu przyjęcia do używania jest wyższa niż 10 tys. zł. W przypadku gdy wartość początkowa jest równa lub niższa niż 10 tys. zł, podatnicy, z zastrzeżeniem art. 22d ust. 1 ustawy o PIT, mogą dokonywać odpisów amortyzacyjnych zgodnie z art. 22h–22m ustawy o PIT albo jednorazowo – w miesiącu oddania do używania tego środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej, albo w miesiącu następnym (art. 22f ust. 3 ustawy o PIT).

Wartość powyżej 10 tys. zł…

W sytuacji, gdy wartość początkowa przekroczy 10 tys. zł, przedsiębiorca powinien obligatoryjnie zaliczyć rower do środków trwałych i dokonywać odpisów amortyzacyjnych.

Podstawową metodą amortyzacji jest metoda liniowa określona w art. 22 ust. 1 ustawy o PIT. Zgodnie z nim odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych dokonuje się przy zastosowaniu stawek amortyzacyjnych określonych w Wykazie stawek amortyzacyjnych i zasad, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT.

Rower zaliczany jest do grupy 79 Klasyfikacji Środków Trwałych (KŚT). Zgodnie z wykazem rocznych stawek amortyzacyjnych w przypadku rowerów (79 KŚT) właściwa jest 18 proc. roczna stawka amortyzacyjna dla pozostałych środków transportu mieszczących się w grupowaniu 79 KŚT.

Uwaga!

W przypadku metody liniowej stawki amortyzacyjne mogą być podwyższane lub obniżane.

W myśl art. 22h ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT, odpisów amortyzacyjnych dokonuje się od wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, z zastrzeżeniem art. 22k ustawy o PIT, począwszy od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym ten środek lub wartość wprowadzono do ewidencji (wykazu) do końca tego miesiąca, w którym następuje zrównanie sumy odpisów amortyzacyjnych z ich wartością początkową lub w którym postawiono je w stan likwidacji, zbyto lub stwierdzono ich niedobór; suma odpisów amortyzacyjnych obejmuje również odpisy, których, zgodnie z art. 23 ust. 1 ustawy o PIT, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

W przypadku fabrycznie nowego roweru podatnik alternatywnie może stosować:

- metodę degresywną (art. 22k ust. 1 – ust. 3 ustawy o PIT)

- metodę amortyzacji jednorazowej dla małych podatników i podatników rozpoczynających działalność (art. 22k ust. 7 – ust. 13 ustawy o PIT)

- metodę amortyzacji jednorazowej dla fabrycznie nowych środków trwałych (art. 22 ust. 14 – ust. 21 ustawy o PIT).

Ważne!

Podatnicy dokonują wyboru jednej z metod amortyzacji określonej w art. 22i–22k ustawy o PIT dla poszczególnych środków trwałych przed rozpoczęciem ich amortyzacji; wybraną metodę stosuje się do pełnego zamortyzowania danego środka trwałego.

Podatnicy mogą dokonywać odpisów amortyzacyjnych w równych ratach co miesiąc albo w równych ratach co kwartał, albo jednorazowo na koniec roku podatkowego, z uwzględnieniem art. 22i ustawy o PIT. Suma odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych dokonanych w pierwszym roku podatkowym, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji, nie może przekroczyć wartości tych odpisów przypadających za okres od wprowadzenia ich do ewidencji (wykazu) do końca tego roku podatkowego (art. 22h ust. 4 ustawy o PIT).

… i do 10 tys. zł

W przypadku zakupu składników majątku, których wartość nie przekracza 10 tys. zł, podatnik ma do wyboru trzy rozwiązania:

1) może nie zaliczać danego składnika majątkowego do środków trwałych, natomiast wydatki związane z nabyciem tego środka zaliczyć bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodów;

2)może zaliczyć dany składnik majątku do środków trwałych, a następnie jednorazowo go zamortyzować – jednorazowego odpisu w wysokości odpowiadającej wydatkom na nabycie danego składnika majątku dokonuje się w miesiącu oddania do używania tego środka trwałego albo w miesiącu następnym;

3)  może amortyzować dany składnik majątkowy na analogicznych zasadach jak wszystkie inne środki trwałe (przedstawione powyżej).

Uwaga!

Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków poniesionych na zakup zużywających się stopniowo rzeczowych składników majątku przedsiębiorstwa, niezaliczanych zgodnie z odrębnymi przepisami do środków trwałych – w przypadku stwierdzenia, że składniki te nie są wykorzystywane dla celów prowadzonej działalności gospodarczej, lecz służą celom osobistym podatnika, pracowników lub innych osób, albo bez uzasadnienia znajdują się poza siedzibą przedsiębiorstwa.

Ewidencja środków trwałych

Podatnicy prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów są obowiązani do prowadzenia ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (zob. art. 22n ust. 3 ustawy o PIT i §  5 rozporządzenia w sprawie podatkowej księgi przychodów i rozchodów).

Zapisów dotyczących środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych dokonuje się w ewidencji najpóźniej w miesiącu przekazania ich do używania. Późniejszy termin wprowadzenia uznaje się za ujawnienie środka trwałego, o którym mowa w art. 22h ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT (art. 22n ust. 4 ustawy o PIT).

Ważne!  

W razie braku ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych dokonywane odpisy amortyzacyjne nie stanowią kosztów uzyskania przychodów.

Podsumowując, jeżeli podstawowym celem i sposobem korzystania z roweru jest wykorzystywanie w działalności i będzie spełniał on kryteria wymienione w art. 22a ust. 1 ustawy o PIT, a jego wartość początkowa będzie wyższa niż 10 tys. zł, przedsiębiorca będzie zobowiązany ująć rower w ewidencji jako środek trwały. W tym przypadku wydatek na zakup roweru nie będzie mógł być bezpośrednio zaliczony do kosztów uzyskania przychodów. Do kosztów przedsiębiorca będzie mógł zaliczyć odpisy amortyzacyjne w pełnej wysokości dokonywane od wartości początkowej środka trwałego (roweru), na zasadach określonych w art. 22a–22n ustawy o PIT.

Natomiast, w przypadku gdy, wartość początkowa kupionego roweru będzie poniżej 10 tys. zł, wartość roweru przedsiębiorca może zaliczyć jednorazowo do kosztów uzyskania przychodów. Alternatywnie może zaliczyć go do środków trwałych i amortyzować na zasadach ogólnych (tj. na zasadach określonych w art. 22a–22n ustawy o PIT) albo jednorazowo w miesiącu oddania do używania tego środka trwałego albo w miesiącu następnym.

Zaznaczyć należy, że ewentualne korzystanie z roweru w innych celach (osobistych) powinno być wyłącznie incydentalne.

Zaprezentowane stanowisko (w zakresie PIT) podzielają organy podatkowe (interpretacja indywidualna dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 7 października 2022 r., 0114-KDIP3-1.4011.779.2022.2.AC).

Autor jest doradcą podatkowym

Jak rozliczyć VAT

Stosownie do art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Przedsiębiorcy będzie przysługiwać pełne prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktury dokumentującej zakup roweru, niezależnie od jego wartości oraz niezależnie, czy zostanie on uznany za środek trwały. Rower ma służyć głównie do działalności gospodarczej (wyłącznie opodatkowanej VAT), tj. w celu dojazdów do biura, urzędów oraz na spotkania z kontrahentami. Zatem pomiędzy nabyciem roweru a działalnością opodatkowaną VAT będzie istniał pośredni związek. Odliczeniu nie będzie się sprzeciwiać art. 88 ustawy o VAT.

Może się zdarzyć, że przedsiębiorca skorzysta z roweru również w celach prywatnych. Dlatego w przypadku nabycia towarów wykorzystywanych do działalności gospodarczej oraz do celów prywatnych, w odniesieniu do których już w chwili zakupu wiadomo o „mieszanym” przeznaczeniu, odliczenie podatku jest możliwe wyłącznie w takiej części, w jakiej nabycie to jest związane z wykonywaniem czynności opodatkowanych. Jeśli natomiast w chwili zakupu podatnik nie może odpowiednio określić, w jakim zakresie towar lub usługa będzie wykorzystywana do celów działalności, a w jakim do celów prywatnych, możliwe jest pełne odliczenie podatku naliczonego.

W tym przypadku rower będzie służył głównie w prowadzonej działalności, ale również w celach prywatnych. Zakładam, że przedsiębiorca jest w stanie określić, że rower będzie wykorzystywany w przeważającej większości do celów opodatkowanej VAT działalności gospodarczej, jednak nie będzie możliwe procentowe albo czasowe podzielenie wykorzystania na związane z działalnością opodatkowaną i związane z celami prywatnymi. Skoro nie można odpowiednio określić, w jakim zakresie rower będzie wykorzystywany do celów działalności, a w jakim do celów prywatnych, należy przyjąć, że przedsiębiorcy będzie przysługiwać, na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, pełne prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktury dokumentującej zakup roweru. Prawo to będzie przysługiwać z uwzględnieniem ograniczeń wynikających z art. 88 oraz art. 8 ust. 2 ustawy o VAT.  W konsekwencji, przedsiębiorca będzie zobowiązany do opodatkowania VAT każdego wykorzystania zakupionego roweru do celów prywatnych (osobistych), na podstawie art. 8 ust. 2 pkt 1 ustawy. Wynika to z faktu, że w przypadku wykorzystania roweru (od nabycia którego przysługiwało mu prawo do odliczenia podatku naliczonego) do celów prywatnych nastąpi użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza (do celów osobistych podatnika).

Podsumowując, przedsiębiorcy będzie przysługiwać pełne prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktury dokumentującej zakup roweru. Jednak będzie zobowiązany do opodatkowania VAT każdego wykorzystania zakupionego roweru do celów prywatnych (osobistych).

Zaprezentowane stanowisko (w zakresie VAT) podzielają organy podatkowe (przykład to interpretacja indywidualna dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 18 października 2022 r., 0114-KDIP4-2.4012.386.2022.3.MC). ∑