Dorota Tarnowska, Aleksandra Krajewska

Naczelny Sąd Administracyjny po raz pierwszy wypowiedział się w kwestii możliwości odliczenia 100 proc. VAT od wydatków poniesionych na paliwo i eksploatację samochodów służbowych w sytuacji, gdy parkowane są w miejscu zamieszkania pracowników. Potwierdził korzystne dla podatników stanowisko, uznając, że pod pewnymi warunkami pełne odliczenie jest możliwe.

Jest pisemne uzasadnienie

Pod koniec kwietnia ukazało się pisemne uzasadnienie wyroku NSA z 21 lutego 2017 r. (I FSK 1200/15). Przychylając się do wcześniejszego stanowiska wojewódzkich sądów administracyjnych, NSA uznał, że parkowanie samochodu służbowego w miejscu zamieszkania pracowników nie wyklucza automatycznie prawa do odliczenia 100 proc. VAT od wydatków związanych z tym pojazdem. Przy spełnieniu określonych warunków pełne odliczenie jest możliwe pomimo tego, że samochód służbowy wykorzystywany jest na dojazdy pracownika z miejsca zamieszkania do miejsca wykonywania pracy i odwrotnie. Ten niewątpliwie korzystny dla podatników pogląd stoi w opozycji do dotychczasowych interpretacji indywidualnych (por. „Fiskus nie zgadza się na parkowanie pod domem", Rzeczpospolita z 2-3 maja 2016 r.).

Przedstawiciele handlowi i serwisanci

Sprawa rozpatrywana przez NSA dotyczyła spółki zatrudniającej pracowników w charakterze przedstawicieli handlowych, którzy wykonują obowiązki służbowe na terenie całej Polski. Mają oni do dyspozycji samochody służbowe o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony, które parkują pod swoimi domami, gdyż tam zaczynają i kończą dzień pracy. Spółka wprowadziła stosowny regulamin zasad wykorzystywania pojazdów służbowych oraz monitoruje ich użytek wyłącznie do celów działalności gospodarczej poprzez zamontowanie systemu GPS i weryfikację prowadzonej ewidencji przebiegu pojazdu. Wbrew stanowisku spółki organ podatkowy uznał jednak, że w opisanych okolicznościach spółce nie przysługuje prawo pełnego odliczenia VAT od wydatków związanych z paliwem i eksploatacją, gdyż nie została w sposób jednoznaczny wykluczona możliwość wykorzystywania samochodu do prywatnych celów pracownika.

Spółka zaskarżyła otrzymaną interpretację. WSA we Wrocławiu uznał skargę za zasadną, stwierdzając, że w określonych okolicznościach – pomimo faktu parkowania samochodu służbowego pod domem pracownika - możliwe jest uznanie, że pojazd ten jest wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej, co pozwala na pełne odliczenie VAT.

Ze względu na specyfikę działalności

W komentowanym wyroku NSA podzielił tę argumentację, nawiązując do orzecznictwa unijnego. NSA podkreślił, że „jako wyjątek od zasady należy traktować przypadki gdy wykorzystanie samochodu służbowego na dojazd pracownika z miejsca zamieszkania do miejsca wykonywania pracy będzie uznawane za związane z działalnością gospodarczą podatnika (...). Odstępstwo to powinno być uzasadnione stanem faktycznym danej sprawy." W szczególności, dojazdy takie powinny być motywowane specyfiką danej działalności. W analizowanej sprawie istnieje w tym zakresie silne uzasadnienie – pracujący w terenie przedstawiciele handlowi muszą pozostawać mobilni i mieć możliwość sprawnego przemieszczania się. Innym przykładem mogą być serwisanci pełniący po godzinach pracy dyżur w miejscu zamieszkania. Wymóg ich dyspozycyjności i zapewnienia szybkiej reakcji również uzasadnia parkowanie pod domem w kontekście odliczenia VAT (por. wyrok WSA w Łodzi z 17 listopada 2015 r., I SA/Łd 880/15).

Konieczne są regulaminy i ewidencje

Nie tylko specyfika działalności decyduje o prawie do pełnego odliczenia. Należy także pamiętać o wprowadzeniu stosownych zasad regulujących wykorzystywanie firmowej floty i o zapewnieniu odpowiednich sposobów kontroli ich przestrzegania. Podatnicy powinni zatem dużą uwagę przywiązać do opracowania kompleksowego regulaminu samochodowego, starannego prowadzenia ewidencji przebiegu zawierającej wskazane w przepisach elementy, jak również bieżącej kontroli czy pojazd jest wykorzystywany w sposób przewidziany w regulaminie. NSA uznał, że w komentowanej sprawie wprowadzony przez spółkę regulamin, prowadzenie oraz weryfikacja ewidencji przebiegu oraz montaż systemu GPS realizuje postulat wykorzystywania pojazdów wyłącznie do działalności gospodarczej i dostatecznie wyklucza ich prywatny użytek.

—Dorota Tarnowska jest radcą prawnym, dyrektorem departamentu doradztwa podatkowego i prawnego w Mariański Group Kancelaria Prawno-Podatkowa

podstawa prawna: art. 86 a ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. DzU z 2016 r., poz. 710 ze zm.)

masz pytanie, wyślij e-mail: tygodnikpodatki@rp.pl

Zdaniem autorki

Pełne odliczenie jest wyjątkiem od zasady - Aleksandra Krajewska, konsultantka w departamencie doradztwa podatkowego i prawnego w Mariański Group Kancelaria Prawno-Podatkowa

Wyrok ten ucieszy z pewnością podatników, których pojazdy firmowe wykorzystywane są służbowo przez pracowników mobilnych (np. przez przedstawicieli handlowych czy wspomnianych serwisantów), ponieważ oznacza dla nich możliwość odliczenia VAT w wyższej wysokości (100 proc. zamiast 50 proc.), co jest źródłem oszczędności. Wskazywane w orzecznictwie warunki są niewątpliwie cenną wskazówką pod kątem odpowiedniego uregulowania kwestii samochodowych w firmie, tak aby pełne odliczenie było możliwe. Trzeba jednak pamiętać, że możliwość ta stanowi wyjątek od zasady. Dlatego w poszczególnych stanach faktycznych uznanie spełnienia omówionych warunków uprawniających do odliczenia 100 proc. VAT wymaga każdorazowej, dogłębnej oceny okoliczności danej sprawy.