Stabilizuje się sytuacja podatników, którzy nie wiedzieli, z jaką stawką VAT refakturować media przy najmie. Po wyroku Trybunału Sprawiedliwości i orzeczeniach polskich sądów skarbówka zmieniła swoje stanowisko i zgadza się na ich osobne rozliczenie.

Spory o opodatkowanie refakturowanych usług trwały od lat. Fiskus długo nie kwestionował odrębnego rozliczania mediów. Zdanie zmienił kilka lat temu. Twierdził, że są one elementem składowym najmu. Jakie były tego skutki?

Wyższe stawki za wynajęty lokal

– Usługa najmu jest opodatkowana 23-proc. VAT, oczywiście oprócz wynajmu na cele mieszkaniowe, który jest zwolniony z podatku – tłumaczy Andrzej Kapczuk, doradca podatkowy, wspólnik w kancelarii Thedy & Partners. – Najwyższą stawkę naliczamy także przy dostawie energii elektrycznej. Natomiast usługa dostarczania wody i odprowadzania ścieków jest obciążona 8-proc. VAT. Ze stanowiska fiskusa wynikało, że właściciele lokali muszą doliczać do tych mediów wyższy VAT, co podnosiło cenę wynajmu.

– Jeśli najemca może odliczyć w całości podatek naliczony z faktury, nie ponosi ekonomicznego ciężaru takiej podwyżki – mówi Andrzej Kapczuk. – Tracą jednak te podmioty, które są zwolnione z VAT, np. banki czy ubezpieczyciele. One nie odliczą podatku z faktury.

Orzecznictwo Trybunału i polskich sądów

Spór o refakturowanie dotarł aż do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Ten stwierdził, że to sądy krajowe – badając umowę najmu i okoliczności sprawy – powinny ocenić, czy mamy do czynienia z jednym świadczeniem czy kilkoma odrębnymi (sygn. C-42/14).

Już po tym wyroku Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że media, co do zasady, powinny być rozliczane osobno, jeżeli najemca ma wpływ na wielkość zużycia, np. gdy są zainstalowane liczniki (sygn. I FSK 944/15, szerzej o tym wyroku pisaliśmy w „Rzeczpospolitej" z 10 lipca 2015 r.). Podobne wnioski można wyciągnąć też z kolejnego wyroku NSA (sygn. I FSK 1414/13).

– Po tych orzeczeniach w większości umów media są rozliczane odrębnie – mówi Andrzej Kapczuk. – Trzeba jednak pamiętać, że mogą stanowić element składowy najmu (np. wtedy, gdy najemca płaci czynsz w stałej kwocie, niezależnie od zużycia).

Skarbówka potwierdza stanowisko

Prawo do odrębnego rozliczenia mediów potwierdzają ostatnie interpretacje fiskusa. Przykładowo Izby Skarbowej w Łodzi (nr IPTPP1/4512-625/15-4/ŻR), która stwierdziła: „Dostawa zimnej wody oraz usługa odprowadzania ścieków stanowią świadczenia odrębne od usługi najmu, skutkiem czego podlegają opodatkowaniu według właściwej dla nich stawki podatku, tj. 8 proc.".

Warto jednak zwrócić uwagę na rozważania NSA (we wspomnianych wcześniej wyrokach) w sprawie rozliczenia usługi wywozu śmieci po zmianie tzw. ustawy śmieciowej. Zdaniem sądu kasacyjnego opłata za wywóz nieczystości stanowi w obecnym stanie prawnym element podstawy opodatkowania najmu, jeżeli najemca nie ma możliwości wyboru świadczeniodawcy tej usługi.

Opinia:

Roman Namysłowski, doradca podatkowy w Crido Taxand

Uważam, że wieloletni spór o zasady rozliczania mediów przy najmie był zupełnie niepotrzebny. Urzędnicy zmarnowali na niego wiele energii, dużo nie zyskując. W większości bowiem przypadków, jeśli wynajmujący – zgodnie ze stanowiskiem fiskusa – podwyższał VAT, to najemca go sobie odliczał. Dobrze więc, że skarbówka ustąpiła w tej sprawie i zgadza się na odrębne rozliczenie mediów. Moim zdaniem powinno to dotyczyć także usługi odprowadzania śmieci. To, że po zmianie przepisów najemca nie ma wpływu na wybór firmy wywożącej odpady, nie powinno decydować o opodatkowaniu tej usługi razem z najmem, czyli 23 proc. VAT. Co do zasady jest to odrębna usługa obciążona 8-proc. podatkiem.