Rozpoczynam prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie robót budowlanych. Słyszałem, że obowiązek podatkowy dla tego rodzaju usług rozpoznaje się nie według momentu wykonania usługi, ale według innych kryteriów. Czy to prawda? – pyta czytelnik.

Zasadą jest, że obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wykonania usługi (zob. art. 19a ust. 1 ustawy o VAT). Jednak z tytułu świadczenia usług budowlanych lub budowlano-montażowych obowiązek podatkowy, co do zasady, powstaje z chwilą wystawienia faktury. Ten moment będzie wyznaczał konieczność rozpoznania VAT w przypadkach, o których mowa w art. 106b ust. 1 ustawy o VAT, tj.: wystawienia faktury dokumentującej wykonanie tych usług na rzecz innego podatnika VAT, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem (zob. art. 19a ust. 5 pkt 3 lit. a ustawy o VAT).

Zatem w przypadku robót budowlanych obowiązek podatkowy powstaje w momencie:

- wystawienia faktury w przypadku, gdy nabywcą (usługobiorcą) jest inny podatnik VAT (tj. podatnik krajowego podatku od towarów i usług, podatnik podatku od wartości dodanej z innego państwa UE, podatnik podatku o podobnym charakterze) lub osoba prawna niebędąca podatnikiem (jeśli faktura zostanie wystawiona w terminie do 30. dnia od dnia wykonania robót),

- wykonania usługi – gdy nabywcą (usługobiorcą) jest inny podmiot, w szczególności osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej (ewentualne wystawienie faktury na rzecz tych podmiotów nie powoduje powstania obowiązku podatkowego >patrz ramka.

Przykład

18 marca 2016 r. firma budowlana wystawiła fakturę za roboty budowlane wykonane 29 lutego 2016 r. (zapłata za usługi nastąpi po wystawieniu faktury) na rzecz:

- firmy ABC (podatnik VAT czynny) – obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, tj. 18 marca 2016 r.,

- pani Agnieszki Nowak (niebędącej podatnikiem VAT) – obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wykonania usługi, tj. 29 lutego 2016 r.

Jak wyjaśniła Izba Skarbowa w Łodzi w interpretacji z 11 lipca 2014 r. (IPTPP1/443-232/14-4/ RG)„(...) obowiązek podatkowy z tytułu świadczenia usług budowlano-montażowych na rzecz podmiotów niebędących podatnikami będzie powstawał na zasadach ogólnych, tj. z chwilą wykonania usługi lub – jeśli przed tym momentem otrzymano całość lub część zapłaty – w chwili otrzymania zapłaty w odniesieniu do otrzymanej części. Wystawienie zatem w tej sytuacji faktury na żądanie ww. podmiotów lub otrzymanie zapłaty po wykonaniu usługi pozostanie bez wpływu na moment powstania obowiązku podatkowego. (...).

Autor jest doradcą podatkowym

Na żądanie kupującego

Gdy nabywcą robót budowlanych jest osoba indywidualna bądź jednostka organizacyjne niemająca osobowości prawnej, niebędąca zarazem podatnikiem VAT, to usługodawca (firma budowlana) nie musi w ogóle wystawiać faktury.

Na żądanie nabywcy niebędącego podatnikiem VAT bądź osobą prawną niebędącą podatnikiem, tj. w szczególności osoby indywidualnej, podatnik/usługodawca jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą wykonanie usługi budowlanej (lub zaliczki na jej poczet), stosownie do art. 106b ust. 3 pkt 1 ustawy o VAT, jeżeli żądanie jej wystawienia zostało zgłoszone w terminie trzech miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym dostarczono towar lub wykonano usługę bądź otrzymano całość lub część zapłaty.