Pracujący nad koncepcją nowego podatku od sprzedaży detalicznej resort finansów może natrafić na kolejną rafę. Po zarzutach o dyskryminację niektórych sklepów oraz o dublowanie VAT może się pojawić jeszcze jedna kolizja z prawem unijnym.

Najnowszy projekt ustawy zakłada, że podatkiem byłyby objęte także stacje paliw. Oznaczałoby to, że benzyna czy olej napędowy byłyby de facto potrójnie opodatkowane: VAT, akcyzą oraz podatkiem obrotowym. Co więcej, o ile w najnowszej wersji projektu VAT wyłączono z podstawy opodatkowania, o tyle nie wyłączono z niej akcyzy. W ten sposób doszłoby do naliczania podatku od podatku.

Unia nie pozwala

To jednak nie „piętrowe" obliczanie może być zagrożeniem dla legalności nowej daniny. Nakładanie podatków na wyroby takie jak paliwa, alkohole czy papierosy musi być zgodne z europejską dyrektywą 2008/118/WE w sprawie ogólnych zasad dotyczących podatku akcyzowego. Ta co do zasady nie pozwala na nakładanie dodatkowych podatków na takie towary.

O tym, że ten zakaz nie jest martwym zapisem, świadczą doświadczenia kilku krajów UE, w tym Estonii i Hiszpanii. Władze w Tallinie w 2010 r. wprowadziły 1-procentowy podatek obrotowy, z którego wpływy miały iść na promocję transportu miejskiego. Usiłowano w ten sposób wykorzystać furtkę w unijnych przepisach, pozwalającą na ustanawianie podatków obrotowych finansujących przedsięwzięcia ekologiczne. W wyniku sporu koncernu Statoil z estońską administracją podatkową sprawa trafiła do Trybunału Sprawiedliwości UE. Ten w wyroku z 5 marca 2015 r. orzekł, że podatek narusza dyrektywę i musi być zniesiony (sygn. C 553/13).

Podobny był los podatku od niektórych olejów mineralnych, jaki wprowadziła Hiszpania w 2002 r. Trybunał orzekł w wyroku z 27 lutego 2014 r., że nie da się przepisów o tym podatku pogodzić z dyrektywą akcyzową (sygn. C-82/12). Mimo że w tym przypadku władze również uzasadniały wprowadzenie podatku ekologią.

Lotos jak Lidl

Gdyby podatek od handlu wprowadzono w Polsce w najnowszej z proponowanych wersji, mogłoby się okazać, że jednymi z największych jego płatników byłyby sieci stacji benzynowych Orlen i Lotos. Sieć Orlenu to ponad 1700 stacji, a Lotosu – niemal 500. To liczby porównywalne z największymi krajowymi sieciami supermarketów. Biedronka ma 2600 sklepów, a Lidl ponad 500.

Opinia

Bartosz Bołtromiuk, doradca podatkowy w kancelarii Paczuski Taudul

Skonstruowanie podatku od sprzedaży detalicznej, który obejmowałby wyroby akcyzowe i byłby zgodny z dyrektywą o akcyzie, wydaje się bardzo ambitnym przedsięwzięciem, jeśli w ogóle realnym. Próby wprowadzenia podobnych rozwiązań podejmowane dotychczas w krajach unijnych, w tym w Hiszpanii i Estonii, kończyły się niepowodzeniem. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej był dość bezwzględny: nie tylko uznawał takie podatki za niezgodne z dyrektywą, ale też odmawiał odsunięcia skutków wyroków w czasie. Nie przekonywały go nawet – jak w przypadku Finlandii – argumenty o przeznaczeniu wpływów z podatku na szczytne ekologiczne cele. Dlatego projekt dotyczący polskiego podatku wymaga ponownego przemyślenia w świetle dyrektywy i orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE.