Od 1 stycznia 2016 r. korekty kosztów i przychodów mogą być rozliczane na bieżąco, w dacie wystawienia/otrzymania faktury korygującej. Wynika to z wprowadzonych do ustawy o CIT art. 12 ust. 3j i art. 15 ust. 4i. Nie ma już konieczności robienia korekt przeszłych rozliczeń podatkowych.

Kiedy trzeba wystawić

Faktury korygujące mogą być wystawiane z różnych powodów. Najczęstsze to:

- udzielenie rabatu/bonusu,

- zwrot towaru,

- pomyłki na fakturach,

- pomyłki w ilości dostarczonego towaru.

Ustawa o CIT do tej pory nie wskazywała wprost, w jaki sposób (w jakim momencie) ująć takie korekty. Większość urzędów skarbowych, a także sądów, nakazywała ujęcie ich wstecz, poprzez korektę rozliczenia, w którym był wykazany korygowany przychód lub koszt. Było to zatem dość kłopotliwe. Co więcej, w przypadku zmniejszenia kosztu lub zwiększenia przychodu takie rozliczenie powodowało powstanie zaległości podatkowej, od której trzeba było zapłacić odsetki. Było to o tyle niesprawiedliwe, że w momencie złożenia pierwotnej deklaracji kalkulacja była prawidłowa. Przyczyny korekty wystąpiły bowiem później (np. zwrot towaru, udzielenie rabatu).

Zmiana przepisów, która weszła w życie 1 stycznia 2016 r., miała to naprawić. Obecnie jedynie korekty, które spowodowane są błędem rachunkowym lub inną oczywistą omyłką, trzeba ujmować wstecz. Celem zmiany było uproszczenie rozliczeń podatkowych ze względu na brak konieczności kłopotliwej i pracochłonnej zmiany zeznań podatkowych. Co do zasady zmianę należy zatem ocenić pozytywnie.

Roczne bonusy

W pewnych sytuacjach wprowadzenie tej zasady doprowadzi jednak do naruszenia zasady współmierności kosztów i przychodów. Będzie tak mianowicie w przypadku wystawienia/otrzymania faktur korygujących w nowym roku, ale dotyczących przychodów/kosztów roku poprzedniego. Dobrym przykładem są tu roczne bonusy/rabaty udzielane odbiorcom przez dostawców z tytułu przekroczenia określonego poziomu zakupów.

Przykład

W 2015 r. producent mebli zakupił od tartaku drewno za 1 mln zł. Zgodnie z umową należy mu się zatem roczny rabat w wysokości 5 proc. Jeżeli tartak wystawi fakturę korygującą w 2016 r. (a najczęściej tak się właśnie dzieje), to zarówno zmniejszenie kosztów (producenta), jak i przychodów (tartaku) dla celów CIT powinno nastąpić w rozliczeniu za 2016 r. Dla celów bilansowych zasady rozliczania korekt nie zmieniły się i taka korekta bilansowo zostanie ujęta do roku 2015. Ujęcie podatkowe będzie zatem inne niż bilansowe.

Uwaga! Zgodnie z przepisem przejściowym rozwiązania te mają zastosowanie również do korekt przychodów i kosztów poniesionych przed 1 stycznia 2016 r. Otrzymanie w 2016 r. faktury korygującej z tytułu rabatu dotyczącego zakupów zrobionych w 2015 r. skutkuje ujęciem korekty w rozliczeniach CIT za 2016 r.

W jednostkach powiązanych

W tym kontekście szczególną uwagę należy zwrócić na roczne korekty poziomu zysku – tzw. year-end adjustment, przeprowadzane najczęściej pomiędzy podmiotami powiązanymi. Takich korekt również dotyczą nowe przepisy. W przypadku otrzymania faktury korygującej dotyczącej takiej rocznej korekty w roku kolejnym (np. faktura korygująca dotycząca 2015 r. otrzymana w 2016 r.) dla celów podatkowych korekta będzie ujmowana na bieżąco – w roku otrzymania, a nie w roku, którego dotyczy. Będzie to generowało ryzyko w zakresie cen transferowych, wynikające z zaburzenia poziomu rentowności w poszczególnych latach, i podstawowy cel takiej korekty nie zostanie osiągnięty. Ujęcie korekty na bieżąco spowoduje bowiem, że zakładany poziom rentowności nie zostanie wykazany. Na marginesie można zwrócić uwagę, że także w poprzednim stanie prawnym wyrażano czasem pogląd, że roczne korekty zysków należy ujmować na bieżąco (kasowo). Tak wypowiedział się np. WSA w Poznaniu w wyroku z 26 października 2011 r. (I SA/Po 609/11).

Jaki dokument

Zgodnie z nowymi przepisami w przypadku braku faktury korygującej korektę przychodów lub kosztów rozlicza się w okresie, w którym wystawiono/otrzymano inny dokument potwierdzający przyczyny korekty. Wydaje się, że odnosi się to do przypadków, gdy nie ma obowiązku wystawienia faktury korygującej. Takim dokumentem nie będzie zatem np. dokument PK (polecenie księgowania) rezerwy na rabat, bonus, który powinien być udokumentowany fakturą korygującą. Wydaje się, że tym innym dokumentem mogą być np.: rachunek, umowa, ugoda sądowa, dokument gwarancyjny, dokument, z którego wynika rękojmia, inny dowód księgowy.

Inny niż kalendarzowy

Nowe przepisy obowiązują także tych podatników, którzy mają rok podatkowy inny niż kalendarzowy. Nowelizacja nie zawiera w tym zakresie przepisów szczególnych. A zatem i tacy podatnicy muszą stosować nowe zasady, począwszy od 1 stycznia 2016 r.

Autor jest doradcą podatkowym, partnerem w ABC Tax

podstawa prawna: ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. DzU z 2014 r., poz. 851 ze zm.)

podstawa prawna: ustawa z 10 września 2015 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wpisaniem polubownych metod rozwiązywania sporów (DzU z 2015 r., poz. 1595)