Czasami jedynym wyjściem z pętli zadłużenia jest dogadanie się z wierzycielem. Niestety, „zyskami" z tego ugodowego wyjścia z trudnej sytuacji trzeba się podzielić z fiskusem. Przekonał się o tym przedsiębiorca, któremu bank umorzył część długu.

W sprawie chodziło o straty poniesione na opcjach walutowych. We wniosku o interpretację mężczyzna wyjaśnił, że jest przedsiębiorcą z branży złomiarskiej. Ponieważ część jego kontrahentów to firmy zagraniczne, zawarł z bankiem umowy transakcji walutowych, w tym forward i opcji walutowych. Drastyczny wzrost kursu euro negatywnie odbił się na finansach biznesmena.

Jego sytuacja była na tyle trudna, że postanowił się ratować ugodą z bankiem. Ten na mocy porozumienia umorzył mu część długów.

Przedsiębiorca zapytał, czy zwolnienie z długu spowoduje skutki podatkowe w zakresie PIT, tzn. czy będzie to przychód podlegający opodatkowaniu. Sam uważał, że przysporzenie majątkowe uzyskane przez niego w związku ze zwolnieniem go z części długu nie będzie stanowiło przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o PIT.

Fiskus nie podzielił tego stanowiska. Nie miał bowiem żadnych wątpliwości, że działania banku pociągają za sobą skutek w postaci powstania realnego przysporzenia (korzyści) dla przedsiębiorcy. Przy czym w ocenie urzędników przysporzenia nie można zakwalifikować do przychodów z nieodpłatnych świadczeń, uzyskanego z kapitałów pieniężnych (art. 17 ust. 1 pkt 10 ustawy o PIT). Będzie to natomiast przychód z art. 11 ust. 1 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o PIT, czyli z innych nieodpłatnych świadczeń nienależących do przychodów określonych w art. 12–14 i 17.

Tego samego zdania co fiskus był Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach. Przypomniał, że pojęcie „nieodpłatne świadczenie" nie zostało zdefiniowane w ustawie podatkowej. Zgodnie jednak z utrwalonym orzecznictwem przyjmuje się, że na gruncie podatkowym ma ono szerszy zakres niż w prawie cywilnym. Obejmuje bowiem wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu lub których skutkiem jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.

Ostatecznie racji podatnikowi odmówił też Naczelny Sąd Administracyjny. Jak tłumaczyła sędzia sprawozdawca Jolanta Sokołowska, NSA podziela pogląd, że w spornej sprawie przy umorzeniu długu przez bank powstał przychód podlegający opodatkowaniu PIT.

Wyrok jest prawomocny.

Sygnatura akt: II FSK 2805/13