Uproszczenie procedur – ten szczytny cel przyświeca nowelizacji ordynacji podatkowej rozpatrywanej przez Sejm. Zmian jest dużo, eksperci nie mają jednak wątpliwości – jeśli uproszczą życie, to przede wszystkim urzędnikom.

– Już w zwykłym wezwaniu do urzędu w postępowaniu podatkowym skarbówka będzie mogła zażądać przedstawienia firmowych dokumentów – wskazuje Michał Roszkowski, radca prawny, partner w kancelarii Accreo. – Nie musi do tego wszczynać kontroli podatkowej, która jest ograniczona terminami z ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Na krnąbrnych podatników albo ich reprezentantów, np. członków zarządu, fiskus nałoży kary porządkowe – wyjaśnia ekspert.

Wezwania w całej Polsce

– Do złożenia zeznań bądź przedłożenia dokumentów może nas wezwać w określonych sytuacjach urząd skarbowy z innej części Polski, nie tylko z naszego województwa, jak to jest teraz – dodaje Mariusz Korzeb, doradca podatkowy, ekspert Pracodawców RP. – Wiąże się to z tym, że nowe przepisy umożliwiają urzędom sprawdzanie podatników bez względu na właściwość miejscową – tłumaczy.

Andrzej Zubik, radca prawny, starszy menedżer w PwC, zwraca uwagę na przepis pozwalający na przejęcie przez urząd kontroli skarbowej postępowania prowadzonego przez urząd skarbowy. Będzie to możliwe wtedy, gdy temu drugiemu nie uda się uzyskać potrzebnych informacji z banku bądź innej instytucji finansowej. Urząd kontroli skarbowej ma bowiem szersze kompetencje i nie powinien mieć z tym kłopotów. – Szkopuł w tym, że podatnik w ogóle nie będzie miał na to wpływu – zauważa ekspert.

Zabezpieczenie na majątku

Michał Roszkowski dodaje, że urzędy kontroli skarbowej zostały wyposażone w kolejne uprawnienie: możliwość zabezpieczenia majątku podatnika. – Prowadzone postępowania trwają lata. Zabezpieczenie może więc na długo zablokować firmę – zwraca uwagę.

Do terminowego wypełniania swoich obowiązków mają zmobilizować podatników podwyższone odsetki za zwłokę (150 proc. stawki podstawowej, która wynosi teraz 8 proc.). Grożą m.in. podatnikom VAT oraz akcyzy, którzy nie składają wymaganych deklaracji albo zaniżają znacznie wysokość zobowiązania.

– Oczywiście podwyższone odsetki trzeba będzie uiścić niezależnie od kary wymierzonej na podstawie kodeksu karnego skarbowego. Jedno nie wyklucza drugiego – zaznacza Andrzej Zubik. – Miejmy tylko nadzieję, że w następnej nowelizacji minister finansów nie zaproponuje kolejnej podwyżki – dodaje.

Preferowana szybka korekta

Ci, którzy szybko znajdą błędy w rozliczeniu i je poprawią (termin to pół roku), mają szanse na niższą sankcję – odsetki w wysokości 50 proc. stawki podstawowej.

Andrzej Zubik podkreśla, że w nowelizacji jest dużo zmian, np. w sprawie rozliczania nadpłat, wyjaśniających wątpliwości w przepisach, o które toczyły się wieloletnie spory. – Z reguły jednak jest tak, że skarbówka rozstrzyga te wątpliwości na swoją korzyść – mówi ekspert.

W nowelizacji nie ma natomiast klauzuli obejścia prawa. Wzbudzała ona wiele kontrowersji. Przedsiębiorcy obawiali się, że da nieograniczone możliwości urzędnikom, którzy zakwestionują każdą transakcję przynoszącą korzyści podatkowe.

Większość nowych przepisów ma wejść w życie 1 stycznia 2016 r.

etap legislacyjny: prace w komisji sejmowej

Co powinno ułatwić życie podatnikom

W nowelizacji ordynacji podatkowej znajdują się też rozwiązania korzystne dla podatników. Przykładowo wprowadzenie pełnomocnictw ogólnych. Ważne dla przedsiębiorców jest to, że kontrole będą mogły się odbywać bez fizycznej obecności urzędników w firmie. Fiskusowi wystarczy przesłanie elektronicznych dokumentów księgowych. Regułą ma być też kontakt w tej formie z tzw. profesjonalnymi pełnomocnikami, czyli z radcami prawnymi, adwokatami czy doradcami podatkowymi. Nowością będą interpretacje grupowe – dotyczące różnych podmiotów uczestniczących w tej samej transakcji. Poszerza się katalog form zapłaty podatku. Daninę uiścimy także przy użyciu karty płatniczej.