Spółka wystąpiła o wykładnię przepisów o VAT w zakresie prawa do odliczenia 100 proc. podatku naliczonego z faktur dokumentujących wydatki związane z pojazdami demonstracyjnymi. Wyjaśniła, że zajmuje się głównie hurtową i detaliczną sprzedażą samochodów. Odsprzedaje też samochody osobowe. Z uwagi na specyfikę działalności konieczne jest udostępnienie aut przeznaczonych do odsprzedaży w pierwszej kolejności do jazd testowych (pojazdy demonstracyjne).
Z wniosku wynikało, że pojazdy będą traktowane przez firmę jako towar handlowy i będą służyły dalszej odsprzedaży. Wcześniej zostaną zarejestrowane oraz ubezpieczone. Sposób wykorzystania pojazdów demonstracyjnych zostanie uregulowany w akcie wewnętrznym w taki sposób, aby wyłączony został ich użytek na cele niezwiązane z działalnością gospodarczą. Auta będą wykorzystywane wyłącznie do czynności opodatkowanych, tj. odsprzedaży. Podatniczka zapytała, czy w stanie prawnym obowiązującym po 1 kwietnia 2014 r. przysługuje jej prawo do pełnego odliczenia VAT od wydatków związanych z pojazdami demonstracyjnymi.
Fiskus odpowiedział, że po 1 kwietnia 2014 r. spółce, której przedmiotem działalności jest sprzedaż hurtowa i detaliczna pojazdów samochodowych, może przysługiwać pełne prawo do odliczenia VAT z faktur dokumentujących wydatki związane z wykorzystywaniem aut demonstracyjnych. Ale dotyczy to wyłącznie sytuacji, gdy podatnik poprzez określenie zasad używania tych pojazdów, potwierdzonych prowadzoną ewidencją, wykluczy użycie ich do celów niezwiązanych z tą działalnością.
WSA w Poznaniu zaaprobował stanowisko fiskusa. Podstawą zmienionych 1 kwietnia 2014 r. przepisów dotyczących rozliczenia podatku związanego z pojazdami samochodowymi, zdefiniowanymi w art. 2 pkt 34 ustawy o VAT, była decyzja derogacyjna Rady z 17 grudnia 2013 r. Upoważniła ona Polskę do stanowienia odstępstwa od art. 26 ust. 1 lit a i art. 168 dyrektywy 2006/112/WE, czyli dalszego stosowania ograniczeń prawa do odliczenia VAT przy samochodach. Co do zasady wprowadzono ograniczenie do 50 proc. i wyjątki, kiedy podatnikowi przysługuje pełne prawo do odliczenia.
WSA zgodził się, że choć samochody demonstracyjne nie utraciły charakteru towarów handlowych, to nie są one przeznaczone wyłącznie do odsprzedaży, skoro służą w okresie ich użytkowania do prezentowania towaru. Użycie wyrazu „wyłącznie" podkreśla, że do zwolnienia z prowadzenia ewidencji nie wystarczy, że samochód przeznaczony jest do odsprzedaży i sprzedaż jest przedmiotem działalności podatnika. Samochód nie może być wykorzystywany, nawet przejściowo, do żadnych innych celów. Zdaniem sędziów, wykorzystywanie aut wyłącznie do działalności gospodarczej musi być rozpatrywane zawsze w kategoriach obiektywnych. Samochody demonstracyjne z samej definicji nie są przeznaczone wyłącznie do odsprzedaży. Dlatego nie ma do nich zastosowania art. 86a ust. 5 lit. a ustawy o VAT. Zatem w celu pełnego odliczenia VAT od wydatków związanych z samochodami demonstracyjnymi podatnik musi spełnić łącznie dwa warunki określone w art. 86 ust. 4 pkt 1 ustawy o VAT: musi ustalić sposób wykorzystywania pojazdów (np. poprzez sporządzenie zasad korzystania z pojazdów) oraz prowadzić dla nich ewidencję przebiegu pojazdów.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 26 marca 2015 r. (I SA/Po 1099/14).
Krzysztof Modzelewski, doradca podatkowy, senior partner w kancelarii Modzelewski & Partners Audit Tax Accounting
Nie zgadzam się z wyrokiem. Uważam, że polski ustawodawca, wprowadzając definicję pojazdów uznawanych za używane wyłącznie do działalności gospodarczej, wykroczył poza ramy upoważnienia decyzji Rady UE z 17 grudnia 2013 r. (17041/13; dalej: decyzja). W jej art. 1 ust. 1 Polska została upoważniona do ograniczenia prawa do odliczenia VAT, jeśli „pojazd nie jest używany wyłącznie do działalności gospodarczej". Decyzja nie dała Polsce prawa do wprowadzenia jakichkolwiek dodatkowych formalnych wymogów do uznania, kiedy dany pojazd jest używany wyłącznie do działalności gospodarczej. Wobec tego polski ustawodawca, wprowadzając w art. 86a ust. 4 pkt 1 ustawy o VAT dodatkowy wymóg ewidencjonowania przebiegu pojazdu, wykroczył poza ramy upoważnienia derogacyjnego. W związku z tym, nawet jeśli dany pojazd – tak jak w przypadku samochodów demonstracyjnych – jest obiektywnie wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej, ale nie jest dla niego prowadzona ewidencja, to paradoksalnie uznaje się, że nie jest używany wyłącznie do tej działalności.
Z perspektywy decyzji wystarczająca jest obiektywna ocena celów, do jakich pojazd jest używany. Natomiast polski ustawodawca, wprowadzając dodatkowy wymóg ewidencji przebiegu, sprawił, że w przypadkach pojazdów takich jak auta testowe, używane obiektywnie wyłącznie do działalności gospodarczej, uznaje się, że nie są one wykorzystywane wyłącznie w tym celu.
W tej sytuacji wskazane byłoby, aby samochody testowe, które obiektywnie wykorzystywane są wyłącznie do działalności gospodarczej, a rejestrowanie ich przebiegu ze względu na specyfikę działalności jest utrudnione, minister finansów – korzystając z delegacji art. 86a ust. 17 ustawy o VAT – zwolnił z obowiązku prowadzenia ewidencji przebiegu.
