Jestem rolnikiem, mam gospodarstwo rolne. Nie prowadzę działów specjalnych produkcji rolnej. Od stycznia 2015 r. zajmuję się także działalnością gospodarczą. Nie zatrudniam pracowników. Prowadzę podatkową księgę przychodów i rozchodów w sposób przewidziany dla rolników prowadzących działalność gospodarczą. Czy w pkpir powinienem ujmować przychody z działalności rolniczej? – pyta czytelnik.
Podatkową księgę przychodów rozchodów przeznaczoną dla rolników prowadzących działalność gospodarczą stosują rolnicy prowadzący gospodarstwo rolne bez zatrudnienia w nim pracowników, członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych oraz pracowników rolnych, wykonujący działalność gospodarczą, osobiście lub z udziałem członków rodziny pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym, jeżeli łączny przychód z tej działalności gospodarczej nie przekracza 10 000 zł w roku podatkowym.
W podatkowej księdze przychodów i rozchodów należy ewidencjonować wyłącznie przychody i koszty z działalności gospodarczej (zob. § 34 zdanie drugie rozporządzenia ministra finansów w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów).
Przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej są odrębnym źródłem przychodów, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT. Dotyczy to także rolników prowadzących działalność gospodarczą.
Poza regulacjami
Przepisów ustawy o PIT nie stosuje się do przychodów z działalności rolniczej, z wyjątkiem przychodów z działów specjalnych produkcji rolnej (art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT). Oznacza to, że przychody z działalności rolniczej uzyskiwane przez czytelnika (czytelnik nie prowadzi działów specjalnych produkcji rolnej) nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Nie ewidencjonuje się ich w prowadzonej przez rolnika będącego jednocześnie przedsiębiorcą podatkowej księdze przychodów i rozchodów przeznaczonej dla rolników prowadzących działalność gospodarczą.
Uwaga! Przychodami z działalności rolniczej są tylko te przychody, które pochodzą z działalności rolniczej w rozumieniu ustawy o PIT (interpretacja Izby Skarbowej w Łodzi z 10 czerwca 2014 r., IPTPB1/ 415-137/14-4/MD).
Działy specjalne
Działami specjalnymi produkcji rolnej są: uprawy w szklarniach i ogrzewanych tunelach foliowych, uprawy grzybów i ich grzybni, uprawy roślin „in vitro", fermowa hodowla i chów drobiu rzeźnego i nieśnego, wylęgarnie drobiu, hodowla i chów zwierząt futerkowych i laboratoryjnych, hodowla dżdżownic, hodowla entomofagów, hodowla jedwabników, prowadzenie pasiek oraz hodowla i chów innych zwierząt poza gospodarstwem rolnym (art. 2 ust. 3 ustawy o PIT). Przy czym obowiązuje tu definicja gospodarstwa rolnego z ustawy o podatku rolnym. Gospodarstwo rolne to obszar gruntów o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy, stanowiących własność lub znajdujących się w posiadaniu osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej, w tym spółki, nieposiadającej osobowości prawnej.
Uprawy, hodowla i chów zwierząt w rozmiarach nieprzekraczających wielkości określonych w załączniku nr 2 do ustawy o PIT nie są zaliczane do działów specjalnych produkcji rolnej (zob. art. 2 ust. 3a ustawy o PIT).
Przykład
Pan Tomasz jest rolnikiem. Do końca 2014 r. zajmował się wyłącznie gospodarstwem. W 2015 r. rozpoczął również prowadzenie działalności gospodarczej – usługi ślusarskie. Załóżmy, że pierwszą usługę ślusarską pan Tomasz wykonał 10 marca 2015 r. dla pobliskiej szkoły podstawowej. Usługę udokumentował fakturą z 10 marca 2015 r. nr 1/2015 na kwotę 100 zł (pan Tomasz w zakresie usług ślusarskich korzysta ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 113 ust. 9 ustawy o VAT, zatem należny VAT nie wystąpił).
Tego samego dnia pan Tomasz sprzedał PHU ABC (podatnik VAT czynny) pszenicę pochodzącą z jego uprawy za 2000 zł. Sprzedaż została udokumentowana fakturą VAT-RR wystawioną przez nabywcę, gdyż w zakresie dostawy produktów rolnych pan Tomasz korzysta ze zwolnienia przewidzianego w art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT dla dostawy produktów rolnych dokonywanej przez rolnika ryczałtowego.
W prowadzonej przez siebie podatkowej księdze przychodów i rozchodów (przeznaczonej dla rolników prowadzących działalność gospodarczą) pan Tomasz powinien zaewidencjonować tylko przychód uzyskany z tytułu wykonanych usług ślusarskich.
Uwaga: Fakturę 1/2015 r. trzeba oznaczyć numerem wpisu z podatkowej księgi przychodów i rozchodów, tj.:
- 1/03/2015 – jeżeli podatnik stosuje numerację miesięczną, albo
- 1/2015 – jeżeli podatnik stosuje numerację roczną.
Przychodu uzyskanego ze sprzedaży pszenicy pan Tomasz nie ujmuje w podatkowej księdze przychodów i rozchodów.
Autor jest doradcą podatkowym
Kiedy aktywność podatnika jest działalnością gospodarczą
Działalność gospodarcza albo pozarolnicza działalność gospodarcza to działalność zarobkowa:
a) wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa,
b) polegająca na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż,
c) polegająca na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych
– prowadzona we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4–9 ustawy o PIT (np. przychodów z działów specjalnych produkcji rolnej).
Za pozarolniczą działalność gospodarczą nie uznaje się czynności, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:
1) odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultat tych czynności oraz ich wykonywanie, z wyłączeniem odpowiedzialności za popełnienie czynów niedozwolonych, ponosi zlecający wykonanie tych czynności,
2) są one wykonywane pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonych przez zlecającego te czynności,
3) wykonujący te czynności nie ponosi ryzyka gospodarczego związanego z prowadzoną działalnością.
Chów, hodowla i uprawy
Działalnością rolniczą jest działalność polegająca na wytwarzaniu produktów roślinnych lub zwierzęcych w stanie nieprzetworzonym (naturalnym) z własnych upraw albo hodowli lub chowu, w tym również produkcja materiału siewnego, szkółkarskiego, hodowlanego oraz reprodukcyjnego, produkcja warzywnicza gruntowa, szklarniowa i pod folią, produkcja roślin ozdobnych, grzybów uprawnych i sadownicza, hodowla i produkcja materiału zarodowego zwierząt, ptactwa i owadów użytkowych, produkcja zwierzęca typu przemysłowo-fermowego oraz hodowla ryb, a także działalność, w której minimalne okresy przetrzymywania zakupionych zwierząt i roślin, w trakcie których następuje ich biologiczny wzrost, wynoszą co najmniej:
1) miesiąc – w przypadku roślin,
2) 16 dni – w przypadku wysoko intensywnego tuczu specjalizowanego gęsi lub kaczek,
3) 6 tygodni – w przypadku pozostałego drobiu rzeźnego,
4) 2 miesiące – w przypadku pozostałych zwierząt – licząc od dnia nabycia (zob. art. 2 ust. 2 ustawy o PIT).
