Chodzi o konieczność opodatkowania zatrzymania po likwidacji działalności gospodarczej używanych na jej potrzeby środków trwałych, od których przedsiębiorca odliczył VAT i ze względu na ich wartość musiał dokonywać tzw. długoletniej korekty tego odliczenia.
Takiej korekty dokonuje się dla nieruchomości w ciągu dziesięciu lat od zakupu, dla innych środków trwałych o wartości wyższej niż 15 tys. zł – w okresie pięcioletnim. Przykładowo, jeśli podatnik kupił lokal na potrzeby firmowe, skorzystał z odliczenia całej kwoty VAT od tego nabycia i po pięciu latach przejął go na potrzeby prywatne, musi skorygować połowę odliczenia. Gdyby zrobił to po upływie dziesięciu lat, nie musiałby zwracać odliczonego podatku.
NSA chce ustalić relację tego przepisu do przepisów nakazujących opodatkowanie towarów pozostałych po likwidacji działalności gospodarczej. Sąd postanowił zadać pytanie Trybunałowi Sprawiedliwości UE, rozpatrując sprawę notariusza wykorzystującego część domu do prowadzenia kancelarii. Notariusz zakończył budowę domu w 1999 r. Wtedy uzyskał pozwolenie na użytkowanie i wprowadził do ewidencji środków trwałych część usługową budynku. Odliczył VAT związany z budową tej części – zajmowała ona prawie 90 mkw. w budynku o powierzchni ponad 350 mkw.
Po kilkunastu latach zapytał izbę skarbową o konieczność ujęcia w remanencie likwidacyjnym części użytkowej budynku. Podatnik zamykający firmę musi sporządzić spis z natury obejmujący wszelkie towary, które zostały wcześniej przez niego kupione lub wytworzone, przy nabyciu lub wytworzeniu których mógł odliczyć VAT. Towary te podlegają opodatkowaniu VAT.
Izba skarbowa stwierdziła, że w ramach art. 14 ustawy o VAT, regulującego opodatkowanie zaprzestania działalności przez osobę fizyczną różnicuje się jedynie towary własnej produkcji i towary nabyte. Nie ma natomiast mowy o jakimkolwiek innym rozliczeniu środków trwałych, których wytworzenie lub zakup i późniejsza zmiana przeznaczenia powodują konieczność dokonania korekty wcześniej odliczonego VAT w terminie pięciu lub dziesięciu lat.
Podatnik zaskarżył tę interpretację do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie, a ten wydał korzystny dla niego wyrok (sygn. I SA/Lu 771/13).
Sąd zwrócił uwagę, że chociaż przepisy o opodatkowaniu likwidacji działalności wskazywałyby na konieczność wpisania do remanentu likwidacyjnego części nieruchomości wykorzystywanej w firmie i odprowadzenia od niej podatku, to nie można czytać ich w oderwaniu od dalszych przepisów ustawy dotyczących wieloletniej korekty.
– Ustawodawca dokonał korelacji pomiędzy opodatkowaniem środków trwałych z tytułu likwidacji działalności a prawem odliczenia tej części podatku naliczonego z tytułu ich nabycia, która nie została odliczona w okresie korekty (pięciu lub dziesięciu lat). Oznacza to, że po upływie okresu korekty środki trwałe podatnika w momencie likwidacji przez niego działalności nie powinny podlegać opodatkowaniu i być ujmowane w spisie likwidacyjnym, skoro minął normatywnie określony czas korekty podatku naliczonego z tytułu ich nabycia, wynikający z założonego czasu zużycia tych środków w działalności podatnika – jednoznacznie orzekł lubelski sąd.
Naczelny Sąd Administracyjny nie był tego taki pewien. Jak tłumaczyła sędzia Małgorzata Niezgódka-Medek, rozstrzygnięcie, czy przepisy o opodatkowaniu likwidacji działalności należy czytać literalnie, jak chcą organy podatkowe, czy łącznie z przepisami o wieloletniej korekcie, jak chciał podatnik i jak uznał sąd pierwszej instancji, wymaga wypowiedzi unijnego Trybunału o analogicznych przepisach dyrektywy o VAT.
sygnatura akt: I FSK 255/14
