Od 1 stycznia 2015 r. polscy podatnicy świadczący usługi telekomunikacyjne, nadawcze oraz elektroniczne dla osób prywatnych z innych państw członkowskich muszą co do zasady rozliczać VAT w państwach nabywców tych usług. Oznacza to, że powinni się rejestrować w tych państwach jako podatnicy VAT. Istnieje jednak możliwość rozliczania podatku w tym zakresie w Polsce.

Uszczelnianie systemu

Od 1 stycznia 2015 r. miejscem świadczenia usług telekomunikacyjnych, usług nadawczych oraz usług elektronicznych (tj. usług telekomunikacyjnych, usług nadawczych oraz usług elektronicznych w rozumieniu art. 2 pkt 25a–26 ustawy o VAT) na rzecz podmiotów niebędących podatnikami jest zawsze miejsce, w którym podmioty te posiadają siedzibę, stałe miejsce zamieszkania lub zwykłe miejsce pobytu (zob. art. 28k ustawy o VAT w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2015 r.). Podmiotami niebędącymi podatnikami są przede wszystkim osoby prywatne. Zatem obecnie świadczenie przez polskich podatników usług telekomunikacyjnych, usług nadawczych oraz usług elektronicznych na rzecz zagranicznych osób prywatnych nie podlega opodatkowaniu VAT w Polsce, lecz w państwach stałego miejsca zamieszkania (lub zwykłego miejsca pobytu) tych osób.

Wiąże się z tym co do zasady obowiązek rejestracji polskich podatników w państwach nabywców usług telekomunikacyjnych, usług nadawczych oraz usług elektronicznych oraz rozliczania VAT na zasadach obowiązujących w tych państwach. Dotyczy to zwłaszcza świadczenia tych usług dla osób prywatnych z innych niż Polska państw członkowskich Unii Europejskiej (w przypadku osób prywatnych spoza Unii Europejskiej przepisy wewnętrzne mogą nie nakładać takich obowiązków na polskich podatników).

Nowa szczególna procedura

Istnieje jednak możliwość rozliczania VAT w tym zakresie tylko w Polsce. Wynika ona z dodanych 1 stycznia 2015 r. art. 130a–130d ustawy o VAT. Przepisy te określają procedurę szczególną dotyczącą usług telekomunikacyjnych, usług nadawczych lub usług elektronicznych świadczonych przez podmioty mające siedzibę działalności gospodarczej na terytorium Unii Europejskiej, ale nieposiadające takiej siedziby w państwie członkowskim konsumpcji, na rzecz osób niebędących podatnikami. Istotą tej procedury określanej jako Mini One Stop Shop (MOSS) jest rozliczanie VAT z tytułu świadczenia usług telekomunikacyjnych, usług nadawczych lub usług elektronicznych dla nabywców z całej Unii Europejskim w jednym tylko państwie członkowskim. W przypadku polskich podatników, tj. podatników posiadających siedzibę działalności gospodarczej na terytorium Polski, państwem tym jest Polska. Towarzyszy temu wyłączenie obowiązku rozliczania (w tym rejestracji) VAT w pozostałych państwach członkowskich.

Formularz VIU-R

Korzystanie z  procedury MOSS jest dobrowolne i wymaga aktywności podatnika, tj. zgłoszenia drogą elektroniczną zamiaru korzystania z niej naczelnikowi Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście (zob. art. 130b ust. 1 i 4 ustawy o VAT). Po otrzymaniu zgłoszenia organ identyfikuje podatnika na potrzeby procedury szczególnej rozliczania VAT i potwierdza zgłoszenie, wykorzystując numer, za pomocą którego podatnik jest zidentyfikowany na potrzeby podatku (zob. art. 130b ust. 5 ustawy o VAT), czyli NIP.

Teoretycznie zgłoszenie może zostać złożone drogą elektroniczną w każdej formie (np. w formie wiadomości elektronicznej wysłanej naczelnikowi Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście). W praktyce wskazane jest korzystanie z opracowanego przez Ministerstwo Finansów wzoru zgłoszenia. Wzór ten jest oznaczony symbolem VIU-R i dostępny na stronie http://www.finanse.mf.gov.pl/systemy-informatyczne/e-deklaracje/formularze/vat.

Uwaga!  Zgłoszenie do omawianej procedury może zostać złożone w każdym momencie, zwłaszcza w trakcie miesiąca. Podatnicy, którzy nie zgłosili korzystania z tej procedury od 1 stycznia 2015 r., nie muszą czekać ze zgłoszeniem do 1 lutego 2015 r., a tym bardziej do 1 stycznia 2016 r.

Deklaracje VIU-D

Podatnicy korzystający z procedury szczególnej są obowiązani do składania odrębnych kwartalnych deklaracji VAT. Deklaracje te – niezależnie od „zwykłych" deklaracji VAT-7/VAT-7K/VAT-7D  – składane są wyłącznie drogą elektroniczną do Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście w terminie do 20. dnia po zakończeniu każdego kwartału (zob. art. 130c ust. 1 i 2 ustawy o VAT). Termin ten obowiązuje również, gdy ostatni dzień terminu przypada na sobotę lub dzień ustawowo wolny od pracy (zob. art. 130c ust. 3 ustawy o VAT).

Nie ma obowiązującego wzoru tych deklaracji, gdyż w art. 130a–130d ustawy o VAT nie przewidziano dla ministra finansów stosownego upoważnienia do ustalenia takiego wzoru. A zatem deklaracjami takimi mogą być także wiadomości elektroniczne zawierające informacje określone w art. 130c ust. 4 i 5 ustawy o VAT.

Niemniej Ministerstwo Finansów zapowiedziało udostępnienie (na platformie e-PUAP) w drugiej połowie stycznia 2015 r. wzoru deklaracji VIU-D, która będzie deklaracją do rozliczania VAT w zakresie omawianej procedury. Korzystanie z tego wzoru nie będzie obowiązkowe, lecz istotnie ułatwi składanie deklaracji.

Ewidencja prowadzona elektronicznie

Podmioty korzystające z procedury MOSS są obowiązane do prowadzenia w postaci elektronicznej szczególnego rodzaju ewidencji VAT, tj. ewidencji zawierającej dane określone w art. 63 unijnego rozporządzenia 282/2011 (zob. art. 130d ust. 1 ustawy o VAT). Ewidencja ta powinna być:

1. udostępniana drogą elektroniczną na każde żądanie państwa członkowskiego identyfikacji oraz państwa członkowskiego konsumpcji (zob. art. 130d ust. 2 ustawy o VAT),

2. przechowywana przez dziesięć lat od zakończenia roku, w którym świadczono usługi telekomunikacyjne, usługi nadawcze lub usługi elektroniczne (zob. art. 130d ust. 3 ustawy o VAT).

Autor jest doradcą podatkowym

Wartości wyłącznie w euro

Kwoty w deklaracjach VAT, o których mowa, muszą być wyrażane w euro (zob. art. 130c ust. 6 ustawy o VAT). Gdy płatności z tytułu świadczenia usług elektronicznych, telekomunikacyjnych i nadawczych odbywają się w innych walutach niż euro, do przeliczeń – jak stanowi art. 130c ust. 7 ustawy o VAT – stosowany jest:

1) kurs wymiany opublikowany przez Europejski Bank Centralny w ostatnim dniu danego okresu rozliczeniowego – jeżeli kurs ten został w tym dniu opublikowany,

2) kurs wymiany opublikowany przez Europejski Bank Centralny następnego dnia po ostatnim dniu okresu rozliczeniowego – w przeciwnym razie.

W terminie złożenia deklaracji (do 20. dnia po zakończeniu kwartału, za który składana jest deklaracja) podmioty korzystające z omawianych procedur obowiązane są do wpłacania (w euro) kwot VAT na rachunek bankowy Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa-Śródmieście.

Co musi zawierać rejestr

Treść ewidencji VAT na potrzeby szczególnej procedury, o której mowa w art. 130a–130d ustawy o VAT

- oznaczenie państwa członkowskiego konsumpcji, na rzecz którego świadczona jest usługa;

- rodzaj świadczonej usługi;

- data świadczenia usługi;

- podstawa opodatkowania ze wskazaniem użytej waluty;

- wszelkie dalsze kwoty podwyższające lub obniżające podstawę opodatkowania;

- zastosowana stawka VAT;

- kwota należnego VAT ze wskazaniem użytej waluty;

- data i kwota otrzymanych płatności;

- wszelkie płatności zaliczkowe otrzymane przed świadczeniem usługi;

- w przypadku gdy wystawiono fakturę – informacje zawarte na fakturze;

- nazwisko/nazwa usługobiorcy, jeżeli są znane podatnikowi;

- informacje wykorzystywane do określenia miejsca, w którym usługobiorca ma siedzibę lub stałe miejsce zamieszkania, lub zwykłe miejsce pobytu.