2 grudnia 2014 r. Alfa sp. z o.o. przekazała darowiznę na rzecz stowarzyszenia osób fizycznych (organizacji pożytku publicznego) w wysokości 50 000 zł. Stowarzyszenie podejmuje działania w zakresie nauki, szkolnictwa wyższego, edukacji, oświaty i wychowania. Darowizna została przez spółkę przekazana z przeznaczeniem na te cele. Czy ofiarowaną kwotę spółka może uwzględnić przy obliczaniu CIT za 2014 r.? – pyta czytelnik.

Zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy o CIT podstawą opodatkowania jest co do zasady dochód po odliczeniu darowizn przekazanych na cele określone w art. 4 ustawy z 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Darowizny te muszą być przekazane organizacjom, o którym mowa w art. 3 ust. 2 i 3 tej ustawy, lub równoważnym organizacjom określonym w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego, obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, prowadzącym działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych, realizującym te cele. – Łączna wysokość darowizn, które można odliczyć, nie może przekraczać 10 proc. dochodu, o którym mowa w art. 7 ust. 3 albo w art. 7a ust. 1 ustawy o CIT.

Dwa warunki

Aby można było odliczyć darowiznę od dochodu, musi ona spełniać następujące warunki:

- obdarowanym musi być organizacja określona w art. 3 ust. 2 i 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie prowadząca działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych,

- darowizna musi być przekazana na cele określone w art. 4 tej ustawy (interpretacja Izby Skarbowej w Poznaniu z 26 czerwca 2014 r., ILPB3/423-146/14-2/PR; interpretacja Izby Skarbowej w Łodzi z 30 sierpnia 2013 r., IPTPB3/ 423-189/13-4/MF).

Darowizny na rzecz organizacji pozarządowych, o których mowa w art. 3 ust. 1 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, jakimi są m.in. stowarzyszenia, przekazane na cele określone w art. 4 tej ustawy (m.in. zadania w zakresie: nauki, szkolnictwa wyższego, edukacji, oświaty i wychowania) podlegają odliczeniu od dochodu (podstawy opodatkowania) podatnika CIT przekazującego taką darowiznę.

Uwaga! Skorzystanie z możliwości odliczenia przekazanych darowizn od dochodu nie jest uzależnione od posiadania przez obdarowanego statusu organizacji pożytku publicznego. Istotne jest, aby jednostka obdarowana prowadziła działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych i nie była jednostką sektora finansów publicznych. Musi być spełniony warunek przekazania darowizny na rzecz organizacji pozarządowej, czyli m.in. podmiotowi niebędącemu jednostką sektora finansów publicznych w rozumieniu przepisów ustawy o finansach publicznych, która nie działa w celu osiągnięcia zysku (interpretacja Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 6 listopada 2012 r., ITPB3/423-430/12/MK; interpretacja Izby Skarbowej w Poznaniu z 1 października 2009 r., ILPB3/423-518/09-2/JG).

Uwaga na wyłączenia

Zgodnie z art. 18 ust. 1a in fine ustawy o CIT odliczeniom nie podlegają darowizny na rzecz:

1) osób fizycznych;

2) osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, prowadzących działalność gospodarczą polegającą na wytwarzaniu wyrobów przemysłu elektronicznego, paliwowego, tytoniowego, spirytusowego, winiarskiego, piwowarskiego, a także pozostałych wyrobów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,5 proc., oraz wyrobów z metali szlachetnych albo z udziałem tych metali lub handlu tymi wyrobami.

Do wysokości limitu

Ustawodawca pozwala na odliczenie darowizn, ale jedynie w granicach ustawowego limitu. Jak wynika z art. 18 ust. 1 in fine ustawy o CIT, odliczeniu podlegają darowizny na cele działalności pożytku publicznego – łącznie do wysokości nieprzekraczającej 10 proc. dochodu.

Dla ustalenia wysokości limitu odliczenia należy ustalić dochód zgodnie z art. 7a ust. 1 ustawy o CIT (w przypadku podatników będących podatkowymi grupami kapitałowymi) albo zgodnie z art. 7 ust. 3 ustawy o CIT (w przypadku pozostałych podatników CIT, w tym spółki Alfa, o której jest mowa w pytaniu).

Przykład

Spółka Alfa przekazała darowiznę w wysokości 50 000 zł. Aby zatem mogła w całości odliczyć tę darowiznę od dochodu, jej dochód za 2014 r. nie powinien być niższy niż 500 000 zł. Jeżeli dochód będzie niższy, to spółka Alfa odliczy darowiznę jedynie do wysokości 10 proc. dochodu osiągniętego za 2014 r. Załóżmy, że w 2014 r. spółka Alfa osiągnie dochód (ustalony zgodnie z art. 7 ust. 3 ustawy o CIT) w wysokości:

Wariant I: 400 000 zł – od dochodu odliczy jedynie 40 000 zł (400 000 zł x 10 proc.) z przekazanej darowizny, gdyż limit 10 proc. dochodu jest niższy niż wartość przekazanej darowizny

Wariant II: 600 000 zł – od dochodu odliczy całą darowiznę na rzecz tego stowarzyszenia, tj. 50 000 zł, gdyż limit 10 proc. wynosi w tym przypadku 60 000 zł (600 000 zł x 10 proc.), jest więc wyższy niż kwota przekazanej darowizny.

Załóżmy jednak, że 29 grudnia 2014 r. spółka Alfa przekaże jeszcze darowiznę w wysokości 20 000 zł na cele turystyki i krajoznawstwa działającej w tym zakresie fundacji. Niestety, spółka Alfa nie będzie mogła odliczyć od dochodu obu darowizn w całości, gdyż maksymalnie będzie mogła odliczyć 60 000 zł (w wariancie II), a łączne kwota darowizn wyniosła 70 000 zł.

Jak wynika z art. 18 ust. 1a in principio ustawy o CIT, łączna kwota odliczeń z tytułów określonych w art. 18 ust. 1 pkt 1 i 7 ustawy o CIT nie może przekroczyć 10 proc. dochodu, o którym mowa w art. 7 ust. 3 albo w art. 7a ust. 1 ustawy o CIT. Darowizny, o których mowa w art. 18 ust. 1 pkt 7 ustawy o CIT, to darowizny na cele kultu religijnego. Odlicza się je od dochodu – łącznie do wysokości nieprzekraczającej 10 proc. dochodu, o którym mowa w art. 7 ust. 3 albo w art. 7a ust. 1 ustawy o CIT.

Przykład

Załóżmy, że oprócz darowizny na cele pożytku publicznego spółka Alfa w trakcie 2014 roku przekazała także darowiznę na cele kultu religijnego (10 000 zł). Łączna kwota odliczeń tych darowizn przedstawiałaby się następująco:

Wariant I: (400 000 zł dochodu) – tak jak w poprzednim przykładzie spółka odliczy od dochodu jedynie 40 000 zł (400 000 zł x 10 proc.) z obu przekazanych darowizn, gdyż limit 10 proc. dochodu jest niższy niż wartość przekazanych darowizn

Wariant II: (600 000 zł dochodu) – spółka odliczy od dochodu całą darowiznę na rzecz tego stowarzyszenia, tj. 50 000 zł, i na cele kultu religijnego, gdyż limit 10 proc. dochodu wynosi w tym przypadku 60 000 zł (600 000 zł x 10 proc), a więc jest równy wartości przekazanych darowizn.

Załóżmy jednak, że 29 grudnia 2014 r. spółka Alfa przekaże jeszcze darowiznę w wysokości 20 000 zł na cele turystyki i krajoznawstwa działającej w tym zakresie fundacji. Niestety, spółka Alfa nie będzie mogła odliczyć od dochodu wszystkich darowizn w całości, gdyż maksymalnie będzie mogła odliczyć 60 000 zł (przy wariancie II), a łączna kwota darowizn wyniesie 80 000 zł.

Podatnik może zatem odliczyć od podstawy opodatkowania darowizny na cele działalności pożytku publicznego w sferze zadań publicznych łącznie do wysokości nieprzekraczającej 10 proc. dochodu (interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 26 stycznia 2011 r., IPPB5/423-738/10-4/AM).

Razem z VAT

Jeżeli przedmiotem darowizny są towary opodatkowane podatkiem od towarów i usług, to za kwotę darowizny uważa się wartość towaru wraz z podatkiem od towarów i usług, w części przekraczającej kwotę podatku naliczonego, którą podatnik ma prawo odliczyć zgodnie z przepisami o podatku od towarów i usług z tytułu przekazania tej darowizny. (art. 18 ust. 1b ustawy o CIT).

Prawidłowe ustalenie kwoty darowizny wymaga zatem uprzedniego określenia skutków podatkowych opisanej sytuacji przekazania darowizny rzeczowej według przepisów ustawy o VAT. Konieczne jest ustalenie kwoty podatku od towarów i usług należnego z tytułu przekazania darowizny oraz rozważenie, czy z tytułu przekazania darowizny podatnik ma prawo do odliczenia podatku naliczonego, a jeśli tak, to w jakiej kwocie.

1.

Gdy zgodnie z przepisami ustawy o VAT z tytułu przekazania darowizny podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia określonej kwoty podatku naliczonego (w całości lub części), kwota darowizny to wartość towaru obejmująca wartość netto tego towaru i wartość należnego VAT odpowiadającą różnicy kwoty VAT i kwoty podatku naliczonego, podlegającego odliczeniu.

2.

Gdy zgodnie z przepisami ustawy o VAT z tytułu przekazania darowizny podatnikowi nie przysługuje prawo do odliczenia określonej kwoty podatku naliczonego, kwota darowizny to wartość towaru obejmująca wartość netto tego towaru i pełną kwotę należnego podatku VAT (interpretacja indywidualna Izby Skarbowej w Łodzi z 31 lipca 2013 r., IPTPB3/ 423-167/13-4/PM).

Do określania kwoty darowizn rzeczowych odpowiednie zastosowanie znajduje art. 14 ustawy o CIT. Oznacza to, że wartość towaru (przedmiotu darowizny) powinna odpowiadać jego wartości rynkowej.

Darowizna uregulowana jest w kodeksie cywilnym

Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku (art. 888 § 1 kodeksu cywilnego).

Do zawarcia umowy darowizny dochodzi z chwilą złożenia przez darczyńcę oświadczenia woli. Jest ona umową jednostronną – darczyńca nie otrzymuje żadnej opłaty. Do zawarcia umowy darowizny, podobnie jak każdej innej umowy, niezbędne jest zgodne oświadczenie woli przez obie strony. Umowa darowizny dochodzi do skutku dopiero z chwilą złożenia oświadczenia woli przez obdarowanego o przyjęciu darowizny.

Nie stanowią darowizny bezpłatne przysporzenia w przypadku, gdy zobowiązanie do bezpłatnego świadczenia wynika z umowy uregulowanej innymi przepisami kodeksu (art. 889 pkt 1 k.c.).

Kiedy mamy do czynienia z działalnością pożytku publicznego

Działalnością pożytku publicznego jest działalność społecznie użyteczna, prowadzona przez organizacje pozarządowe w sferze zadań publicznych określonych w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (art. 3 ust. 1 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie). Zgodnie z art. 3 ust. 1 w zw. z ust. 4 tej ustawy organizacjami pozarządowymi są:

1) niebędące jednostkami sektora finansów publicznych, w rozumieniu ustawy o finansach publicznych,

2) niedziałające w celu osiągnięcia zysku

– osoby prawne lub jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, w tym fundacje i stowarzyszenia, z wyjątkiem:

- partii politycznych,

- związków zawodowych i organizacji pracodawców,

- samorządów zawodowych,

- fundacji utworzonych przez partie polityczne.

W myśl art. 3 ust. 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie działalność pożytku publicznego może być prowadzona także przez:

1) osoby prawne i jednostki organizacyjne działające na podstawie przepisów o stosunku państwa do Kościoła katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, o stosunku państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, jeżeli ich cele statutowe obejmują prowadzenie działalności pożytku publicznego;

2) stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego;

3) spółdzielnie socjalne;

4) spółki akcyjne i spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz kluby sportowe będące spółkami działającymi na podstawie przepisów ustawy z 25 czerwca 2010 r. o sporcie (tekst jedn. DzU z 2014 r., poz. 715), które nie działają w celu osiągnięcia zysku oraz przeznaczają całość dochodu na realizację celów statutowych oraz nie przeznaczają zysku do podziału między swoich udziałowców, akcjonariuszy i pracowników. W praktyce znaczną część tych organizacji pozarządowych to stowarzyszenia i fundacje.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie sfera zadań publicznych, o której mowa w art. 3 ust. 1 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, obejmuje zadania w zakresie:

1) pomocy społecznej, w tym pomocy rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej oraz wyrównywania szans tych rodzin i osób;

1a) wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej;

2) działalności na rzecz integracji i reintegracji zawodowej i społecznej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym;

3) działalności charytatywnej;

4) podtrzymywania i upowszechniania tradycji narodowej, pielęgnowania polskości oraz rozwoju świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej;

5) działalności na rzecz mniejszości narodowych i etnicznych oraz języka regionalnego;

6) ochrony i promocji zdrowia;

7) działalności na rzecz osób niepełnosprawnych;

8) promocji zatrudnienia i aktywizacji zawodowej osób pozostających bez pracy i zagrożonych zwolnieniem z pracy;

9) działalności na rzecz równych praw kobiet i mężczyzn;

10) działalności na rzecz osób w wieku emerytalnym;

11) działalności wspomagającej rozwój gospodarczy, w tym rozwój przedsiębiorczości;

12) działalności wspomagającej rozwój techniki, wynalazczości i innowacyjności oraz rozpowszechnianie i wdrażanie nowych rozwiązań technicznych w praktyce gospodarczej;

13) działalności wspomagającej rozwój wspólnot i społeczności lokalnych;

14) nauki, szkolnictwa wyższego, edukacji, oświaty i wychowania;

15) wypoczynku dzieci i młodzieży;

16) kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i dziedzictwa narodowego;

17) wspierania i upowszechniania kultury fizycznej;

18) ekologii i ochrony zwierząt oraz ochrony dziedzictwa przyrodniczego;

19) turystyki i krajoznawstwa;

20) porządku i bezpieczeństwa publicznego;

21) obronności państwa i działalności Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej;

22) upowszechniania i ochrony wolności i praw człowieka oraz swobód obywatelskich, a także działań wspomagających rozwój demokracji;

23) ratownictwa i ochrony ludności;

24) pomocy ofiarom katastrof, klęsk żywiołowych, konfliktów zbrojnych i wojen w kraju i za granicą;

25) upowszechniania i ochrony praw konsumentów;

26) działalności na rzecz integracji europejskiej oraz rozwijania kontaktów i współpracy między społeczeństwami;

27) promocji i organizacji wolontariatu;

28) pomocy Polonii i Polakom za granicą;

29) działalności na rzecz kombatantów i osób represjonowanych;

30) promocji Rzeczypospolitej Polskiej za granicą;

31) działalności na rzecz rodziny, macierzyństwa, rodzicielstwa, upowszechniania i ochrony praw dziecka;

32) przeciwdziałania uzależnieniom i patologiom społecznym;

33) działalności na rzecz organizacji pozarządowych oraz podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, sfera zadań publicznych, w zakresie określonym w pkt 1–32.