Trwa sezon wzmożonych kontroli podatkowych i skarbowych dokonywanych pod koniec roku i pod koniec okresu przedawnienia. Jak się zachować po zakończeniu takiej kontroli?

Szymon Murawski: Od strony formalnej kontrola podatkowa kończy się w momencie doręczenia podatnikowi protokołu kontroli. Jeśli nie zgadza się on z faktami opisanymi przez kontrolerów albo z ich oceną stanu faktycznego, to może w ciągu 14 dni od otrzymania tego protokołu złożyć do niego zastrzeżenia lub wyjaśnienia. Taką możliwość przewidziano po to, by podatnik mógł wpłynąć na treść decyzji pokontrolnej. Organ kontrolujący musi na takie wyjaśnienia pisemnie odpowiedzieć. W praktyce jednak rzadko uwzględnia wyrażone w ten sposób stanowisko strony, a przyszła decyzja jest najczęściej zgodna z ustaleniami z protokołu kontroli. Niemniej jednak, warto o takiej możliwości pamiętać, by przypomnieć organowi np. o istnieniu niektórych dokumentów, które mógł przeoczyć. Przyjmuje się bowiem, że podatnik, który nie złożył zastrzeżeń, zgadza się z ustaleniami protokołu.

W trakcie kontroli podatkowej nie można korygować deklaracji dotyczących okresów i spraw objętych kontrolą. A jak to wygląda po zakończeniu kontroli?

Możliwość korygowania jest wyłączona podczas trwania kontroli i podczas postępowania podatkowego. Jest możliwa pomiędzy zakończeniem kontroli a wszczęciem postępowania podatkowego będącego konsekwencją tej kontroli. Mówiąc precyzyjnie, chodzi o okres pomiędzy momentem doręczenia protokołu pokontrolnego a doręczeniem postanowienia o wszczęciu postępowania podatkowego. Okres ten bywa bardzo różny – od kilku dni do nawet kilku miesięcy. Nie może być jednak dłuższy niż 6 miesięcy. Urząd nie wszczyna postępowania podatkowego, jeśli w trakcie kontroli nie wykryje nieprawidłowości. Mówiąc o korektach, warto jeszcze pamiętać, że na możliwość ich składania nie wpływa ewentualne równoległe wszczęcie postępowania karnego skarbowego. Organy skarbowe często nadużywają tego środka, tylko po to, aby wydłużyć okres przedawnienia zobowiązań podatkowych. Nie ma ono jednak znaczenia dla korygowania deklaracji.

Nieco inne są reguły korygowania deklaracji, gdy kontrolę prowadzi UKS. Wówczas można to zrobić wyłącznie w ciągu 7 dni od doręczenia podatnikowi postanowienia o wyznaczeniu kontrolowanemu terminu do wypowiedzenia się w sprawie zebranego materiału dowodowego.

Jakie mogą być dalsze kroki fiskusa?

W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości podczas kontroli, wydaje się decyzję, chyba że podatnik w całości skorygował deklarację podatkową. Zdarza się, że w sprawach zobowiązań, których okres przedawnienia zbliża się do końca, urzędy nadają decyzjom rygor natychmiastowej wykonalności. Wyraźnie pozwala im na to art. 239b § 1 pkt 4 ordynacji podatkowej. Podatnik ma wtedy niewielkie pole do działania, bo decyzja podlega wykonaniu, nawet w przypadku wniesienia zażalenia na postanowienie o rygorze natychmiastowej wykonalności lub samego dowołania od decyzji. To kontrowersyjny przepis, ale niestety nadal obowiązuje. Tak czy inaczej, od decyzji można się odwołać w ciągu 14 dni od jej doręczenia podatnikowi. Odwołanie wnosi się do dyrektora izby skarbowej za pośrednictwem organu, który ją wydał.

—rozmawiał Paweł Rochowicz