Zmiana art. 17 ust. 1 pkt 39 ustawy o CIT, która weszła w życie 1 stycznia 2009 r., pozwoliła na zwolnienie z obciążenia tym podatkiem dochodów izb gospodarczych.
Według tego artykułu wolne od podatku są dochody związków zawodowych, społeczno-zawodowych organizacji rolników, izb rolniczych, izb gospodarczych, organizacji samorządu gospodarczego rzemiosła, spółdzielczych związków rewizyjnych, organizacji pracodawców i partii politycznych, działających na podstawie odrębnych ustaw – w części przeznaczonej na cele statutowe, z wyłączeniem działalności gospodarczej. Ustawa nie definiuje pojęcia „cel statutowy", jednak zgodnie ?z interpretacjami organów podatkowych przez „cel statutowy" należy rozumieć cel, który został wyraźnie sprecyzowany w statucie danej izby i jest zgodny z przepisami ustawy z 30 maja 1989 r. o izbach gospodarczych. Uwzględnienie izb gospodarczych na liście podmiotów korzystających ze zwolnienia było podyktowane zbliżonym charakterem izb oraz organizacji objętych wcześniejszym zwolnieniem oraz tym, że izby korzystały częściowo ze zwolnienia na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o CIT (dochody przeznaczone na cele statutowe, którymi są m.in.: działalność naukowa, oświatowa, kulturalna, ochrony środowiska itd.).
Omawiane zwolnienie ma jednak ograniczenia. Zgodnie z art. 17 ust. 1a pkt 1 i 1a ustawy o CIT, zwolnienie nie dotyczy dochodów uzyskanych z:
Artykuł 17 ust. 1b ustawy o CIT mówi natomiast, że zwolnienie dotyczące podatników przeznaczających dochody na cele statutowe lub inne cele określone w tym przepisie, ma zastosowanie, jeżeli dochód jest przeznaczony? i – bez względu na termin – wydatkowany na cele określone w tym przepisie, w tym także na nabycie środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych służących bezpośrednio realizacji tych celów oraz na opłacenie podatków niestanowiących kosztu uzyskania przychodów.
Kategoria kosztu na gruncie CIT nie powinna decydować o zwolnieniu z opodatkowania dochodu w świetle art. 17 ust. 1 pkt 39 ustawy o CIT. Jeżeli izba ponosi wydatek, który zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy o CIT nie jest kosztem uzyskania przychodu, to nie powinno to mieć znaczenia dla ustalenia, czy dany dochód podlega opodatkowaniu. Stosownie do art. 17 ust. 1 pkt 39 ustawy o CIT dla ustalenia korzystania ze zwolnienia rozstrzygające jest to, czy dany koszt został poniesiony na cel statutowy, a nie czy jest kosztem uzyskania przychodu ?w świetle ustawy o CIT.
Przykład
Izba gospodarcza prowadzi działalność gospodarczą w postaci rozsyłania broszur informacyjnych na temat członków izby. W ciągu roku koszty druku ?i wysyłki broszur wyniosły 40,00 zł. Pozostałe jej koszty dotyczą wydatków na cele statutowe.
Przychody księgowe 1 000,00 zł
Koszty księgowe 800,00 zł
Korekta kosztów:
Reprezentacja 100,00 zł
VAT nieodliczony 50,00 zł
Naliczone odsetki 40,00 zł
Przychody podatkowe 1 000,00 zł
Koszty podatkowe 610,00 zł
Dochód podatkowy 390,00 zł
Odliczenia od dochodu 350,00 zł
Dochód przeznaczony na cele statutowe 350,00 zł
Podstawa opodatkowania 40,00 zł
W tym wydatki przeznaczone ?na działalność gospodarczą 40,00 zł
Podatek dochodowy (19 proc.) 8,00 zł
Jak widać na przykładzie, izby ponoszą wydatki, które na gruncie ustawy o CIT nie są kosztami uzyskania przychodów, ale są wydatkami na cele statutowe. Dochód w tej części powinien więc zostać zwolniony z opodatkowania. W przypadku, gdy izba poza działalnością statutową, prowadzi również działalność gospodarczą, należy opodatkować wartość dochodu, który został przeznaczony na działalność gospodarczą. Należy jednak pamiętać, że sam dochód z działalności gospodarczej jest zwolniony z opodatkowania, jeżeli jest przeznaczony na cele statutowe izby.
Fiskus nie jest jednomyślny
Interpretacje izb skarbowych dotyczące omawianej kwestii nie są jednolite. Mamy więc pozytywne, które wskazują, że jeśli zostały spełnione łącznie wszystkie warunki, to dochody izb podlegają zwolnieniu z opodatkowania (interpretacje: Izby Skarbowej w Bydgoszczy ?z 5 lipca 2013 r., ITPB3/423-188/13/PS; Izby Skarbowej w Katowicach z 12 lutego 2013 r., IBPBI/2/423-1532/12/BG; Izby Skarbowej w Łodzi ?z 4 kwietnia 2013 r., IPTPB3/423-2/13-5/MF). Mamy również takie, gdzie fiskus usilnie neguje prawo do skorzystania ze zwolnienia. Przykładowo, Izba Skarbowa w Warszawie w interpretacji z 17 marca 2011 r. (IPPB5/423-914/10-5/AM) stwierdziła, że należy odróżnić cel statutowy od sposobów jego realizacji. Ponieważ wnioskodawca nie umieścił w celach statutowych „organizacji imprez", to organ stwierdził, że dochody przeznaczone na ten cel nie będą korzystały ze zwolnienia, pomimo że jednym z celi statutowych jest „promowanie stosunków gospodarczych i handlowych pomiędzy Rzecząpospolitą Polską a Królestwem Niderlandów".
Organy podatkowe zwracają również uwagę, że „określenie celów statutowych pod kątem uprawnień podatkowych musi być precyzyjne, jasne i niebudzące wątpliwości, gdyż ograny podatkowe nie są uprawnione do dokonywania wykładni zapisów statutu" (tak Izba Skarbowa ?w Warszawie w interpretacji z 5 grudnia 2007 r., ?IP-PB3-423-233/07-2/KB).
Podsumowanie
Aby izba gospodarcza mogła skorzystać ze zwolnienia określonego w art. 17 ust. 1 pkt 39 ustawy o CIT, muszą być spełnione łącznie następujące warunki:
1. Cele statutowe izby gospodarczej muszą być zgodne z zadaniami izb gospodarczych określonymi w ustawie z 30 maja 1989 r. ?o izbach gospodarczych.
2. Dochody izby muszą zostać przeznaczone na cele wyraźnie określone w jej statucie.
3. Dochody nie mogą zostać przeznaczone na wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Należy również zwrócić uwagę, że nie jest ważne źródło uzyskania dochodu, ale jedynie cel, na który środki zostaną przekazane. Oznacza to, że dochody izb gospodarczych osiągane nawet z działalności gospodarczej podlegają zwolnieniu z opodatkowania, jeżeli zostaną przeznaczone na cele statutowe, z wyłączeniem działalności gospodarczej. Dochody osiągnięte w danym roku podatkowym są zwolnione ?z opodatkowania, także jeżeli zostaną wydatkowane na cele statutowe w latach kolejnych.
Autor jest konsultantem ?w Dziale Prawnopodatkowym PwC
