Hongkong – specjalny region administracyjny Chin co roku zajmuje pierwsze miejsce w rankingu Wolności Gospodarczej (IEF – Index ?of Economic Freedom). Jest jednym ?z największych światowych centrów handlowo-finansowych.
Na szarej liście
Na liście krajów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową ?w zakresie CIT (rozporządzenie ministra finansów z 9 kwietnia ub.r.) znajdziemy również Hongkong. To oznacza m.in., że polskie spółki dokonujące transakcji z podmiotami mającymi miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd w Hongkongu są zobowiązane do sporządzenia dokumentacji cen transferowych odnośnie do tych transakcji. Przy czym dolny pułap, od którego taka dokumentacja jest wymagana, to równowartość ?20 tysięcy euro.
Dodatkowo polscy rezydenci podatkowi nie mogą skorzystać z przywilejów, które dają zapisy umowy ?o unikaniu podwójnego opodatkowania. Polska nie zawarła bowiem tego typu umowy z Hongkongiem. Niemniej, coraz więcej państw usuwa Hongkong z podatkowej listy szarych krajów – w ostatnich 4 latach specjalna strefa administracyjna Chin podpisała wiele umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Obecnie jest ich około 30 (np. z Austrią, Belgią, Czechami, Chinami, Francją, Hiszpanią, Holandią, Irlandią, Luksemburgiem, Maltą, Portugalią, Szwajcarią, Węgrami, Wielką Brytanią), a kolejne 2 czekają na wejście w życie.
Możliwe są dodatkowe preferencje
Stawka CIT w Hongkongu wynosi zaledwie 16,5 proc. – to jedna z najniższych stawek CIT w Azji. Stawka PIT jest nawet niższa – wynosi ?15 proc. i, w przeciwieństwie do Polski, to stawka liniowa (wyjątkiem jest wynagrodzenie za pracę, które jest opodatkowane progresywnie według stawek 2 proc., 7 proc., 12 proc. ?i 17 proc.).
Podatnicy (zarówno spółki, jak ?i osoby fizyczne) mogą ubiegać się ?o zwolnienie 75 proc. kwoty rocznego podatku, do limitu wynoszącego – począwszy od roku podatkowego 2012/2013 – 10 000 hongkońskich dolarów (1 HKD to około 0,13 USD). Dodatkowo wewnętrzne prawo podatkowe Hongkongu przewiduje wiele zwolnień/odliczeń, ze względu na: przebywanie w związku małżeńskim, posiadanie dzieci lub innych osób bliskich na utrzymaniu, ponoszenie kosztów edukacji, ponoszenie kosztów opieki nad osobami starszymi, spłacanie kredytu mieszkaniowego, przekazywanie darowizn na określone cele.
Zwolnienie dla funduszy ?typu private equity
Co istotne dla biznesu private equity, Hongkong ma zamiar wprowadzić specyficzne zwolnienie ?z opodatkowania dla zagranicznych funduszy PE działających poprzez Hongkong. Takie zwolnienie obowiązywało dotychczas jedynie dla zagranicznych funduszy innego typu ?(np. dla funduszy hedgingowych), gdyż inwestycje w spółki prywatne nie kwalifikowały się na wyłączenie ?z opodatkowania. W związku z tym ?w strukturach kapitałowych biznesów private equity pomijano spółki ?z Hongkongu, aby nie płacić tam podatku dochodowego. Obecnie zwolnienie z opodatkowania ma objąć również inwestycje zagranicznych funduszy w prywatne hongkońskie spółki. Propozycja rządu spotkała się z aprobatą tego sektora gospodarki (pod koniec czerwca ubiegłego roku zakończyły się konsultacje z reprezentantami funduszy hedgingowych i private equity).
Straty rozliczane ?bez ograniczeń
W przeciwieństwie do ograniczeń w rozliczaniu strat podatkowych istniejących w polskim systemie podatkowym (możliwość rozliczenia straty z dochodem uzyskanym w ciągu 5 lat po poniesieniu straty, przy czym odliczenie w danym roku nie może przekroczyć 50 proc. straty), w Hongkongu czas na rozliczenie straty jest nielimitowany. Ewentualne ograniczenia mogą pojawić się jedynie ?w sytuacji, gdy:
- ?następuje znacząca zmiana w strukturze udziałowców spółki,
- ?spółka ze stratami podatkowymi nabywana jest jedynie w celu rozliczenia tych strat z dochodem do opodatkowania.
Natomiast, w przeciwieństwie do Singapuru, o którym pisaliśmy ?w „Prawie i praktyce" 7 sierpnia ub.r., straty podatkowe poniesione w danym roku nie mogą obniżyć dochodu do opodatkowania uzyskanego za poprzednie lata podatkowe.
Terytorialny system
W przeciwieństwie do Polski, Hongkong posiada terytorialny system opodatkowania dochodów. Oznacza to, że nawet rezydenci podatkowi Hongkongu podlegają opodatkowaniu co do zasady wyłącznie w odniesieniu do dochodów zrealizowanych na jego terytorium. To kreuje bardzo rozległe możliwości optymalizacyjne. Przykładowo, odsetki wypłacone przez zagraniczną spółkę córkę na rzecz podmiotu z siedzibą ?w Hongkongu niezajmującego się działalnością finansową będą traktowane jako dochód zagraniczny niepodlegający opodatkowaniu w Hongkongu. Jest to szczególnie korzystne ?w przypadku pożyczek udzielanych przez hongkońskiego pożyczkodawcę niezajmującego się działalnością finansową do spółki zlokalizowanej ?w jednym z krajów, w którym nie pobiera się podatku u źródła od wypłacanych odsetek.
Przykład
Spółka zlokalizowana w Hongkongu, ?która nie zajmuje się działalnością finansową, udziela pożyczki do spółki córki we Francji. Przy wypłacie ?odsetek od pożyczki spółka francuska ?generalnie nie pobiera podatku ?u źródła (na mocy wewnętrznych francuskich regulacji podatkowych). Jednocześnie odsetki będą postrzegane w Hongkongu jako dochody zrealizowane poza jego granicami. W konsekwencji ?nie będą one podlegać opodatkowaniu ?w Hongkongu. Tym samym ?odsetki od pożyczki nie będą ?podlegać opodatkowaniu w żadnym ?z państw.
Zyski kapitałowe generalnie nie podlegają opodatkowaniu w Hongkongu. Konsekwentnie, straty kapitałowe (np. z tytułu zbycia papierów wartościowych) nie podlegają odliczeniu dla celów podatkowych.
Uwaga ?na dochody w naturze
Niemniej sprzedaż udziałów czy akcji spółki zależnej przez hongkońską spółkę matkę może podlegać opodatkowaniu, jeżeli dochód taki zostanie zakwalifikowany jako tzw. dochód w naturze (income in nature). Stanie się tak, gdy transakcja związana jest z operacyjną, a nie inwestycyjną działalnością zbywcy. Władze podatkowe Hongkongu nie przedstawiły zasad, na podstawie których taka kwalifikacja będzie dokonywana. Natomiast w praktyce każda transakcja jest analizowana pod tym kątem indywidualnie, przy uwzględnieniu następujących czynników:
- ?powody nabycia i późniejszego zbycia składnika majątkowego,
- ?długość okresu posiadania udziałów/akcji,
- ?częstotliwość dokonywania podobnych transakcji, itp.
Dywidendy bez daniny
Zarówno dywidendy wypłacane przez hongkoński podmiot, jak również te, które są uzyskiwane przez spółkę mającą siedzibę w Hongkongu, są zwolnione z opodatkowania na podstawie wewnętrznych przepisów podatkowych tego państwa. To istotne z perspektywy np. grup kapitałowych, które posiadają bądź zamierzają posiadać spółkę holdingową ?w Hongkongu (ze względu na prowadzoną tam bądź dopiero planowaną działalność). W szczególności będzie to korzystne w sytuacji, gdy umowa ?o unikaniu podwójnego opodatkowania zawarta przez kraj spółki córki hongkońskiego udziałowca przewiduje niski podatek u źródła w stosunku do wypłacanych dywidend (bądź gdy dywidendy są zwolnione z podatku u źródła na podstawie wewnętrznych regulacji podatkowych tego kraju). Niestety Polska nie zawarła umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania z Hongkongiem.
Przykład
Dywidendy otrzymane przez hongkoński podmiot od polskiej spółki będą opodatkowane 19-proc. podatkiem ?u źródła. W odwrotnej sytuacji, tzn. przy wypłacie dywidendy przez spółkę zlokalizowaną w Hongkongu do Polski, opodatkowanie w Polsce wyniesie również 19 proc.
Odsetki i należności licencyjne
Odsetki wypłacane przez spółkę zlokalizowaną w Hongkongu zagranicznemu podmiotowi nie podlegają podatkowi u źródła.
Natomiast należności licencyjne wypłacane przez podmiot hongkoński do nierezydenta podatkowego będą podlegać podatkowi u źródła ?w sytuacji, gdy płatność następuje ?w związku z używaniem (bądź prawem do używania) wartości niematerialnych w Hongkongu (bądź ?w innym kraju, jeżeli jego prawo podatkowe pozwala na odliczenie należności licencyjnych dla celów podatkowych). W takim wypadku 30 proc. wartości brutto wypłacanych należności licencyjnych podlega opodatkowaniu, co daje efektywną stopę opodatkowania na poziomie: ?4,95 proc. (30 proc. x stawka CIT ?16,5 proc.) – dla podatników CIT lub 4,5 proc. (30 proc. x stawka PIT ?15 proc.) – dla podatników PIT.
Aż 100 proc. wartości brutto należności licencyjnych będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem ?u źródła w Hongkongu w specyficznej sytuacji, gdy płatność dokonywana jest na rzecz powiązanego ze spółką hongkońską podmiotu zagranicznego w związku z wartościami niematerialnymi, które były wcześniej własnością osoby prowadzącej działalność gospodarczą w specjalnej strefie administracyjnej Chin.
Brak przepisów ?o niedostatecznej kapitalizacji
W Hongkongu nie zostały wprowadzone przepisy o niedostatecznej kapitalizacji. W konsekwencji odsetki od pożyczek płacone przez hongkońskie spółki do swoich udziałowców są co do zasady w całości kosztem uzyskania przychodów, niezależnie od stopnia ich zadłużenia.
Niemniej jednak odsetki od pożyczek zaciągniętych na sfinansowanie nabycia udziałów/akcji w celach inwestycyjnych nie będą mogły zostać odliczone od dochodu do opodatkowania. Taka inwestycja ma bowiem charakter pasywny i w przekonaniu władz skarbowych Hongkongu co do zasady nie służy realizacji dochodów podlegających opodatkowaniu w Hongkongu.
W Hongkongu nie ma również rozbudowanych regulacji w zakresie dokumentacji cen transferowych. ?W praktyce organy podatkowe specjalnej strefy administracyjnej Chin przy ustalaniu ceny rynkowej posługują się wytycznymi OECD ?w zakresie cen transferowych.
Ponadto nie występują tam regulacje o opodatkowaniu „zagranicznych spółek kontrolowanych" (tzw. CFC rules). Niemniej transakcje które są postrzegane jako sztuczne bądź zawierane są wyłącznie w celu skorzystania z korzystnych zasad opodatkowania, mogą zostać pominięte bądź zmodyfikowane dla celów podatkowych przez hongkońskie władze (na podstawie regulacji antyabuzywnych).
Niska opłata skarbowa
Podatek od czynności cywilnoprawnych został zniesiony w Hongukongu od 1 czerwca 2012 r. Niemniej wciąż obowiązuje niska opłata skarbowa, która jest należna od sporządzenia dokumentów związanych z:
- ?najmem i zbyciem nieruchomości położonej w Hongkongu (najem nieruchomości – od 0,25 proc. do 1 proc., zbycie nieruchomości – do 8,5 proc.) oraz
- ?sprzedażą udziałów/akcji (0,2 proc.).
Jeżeli transakcja nie jest dokonywana na warunkach rynkowych, opłata skarbowa może zostać nałożona przez władze podatkowe Hongkongu z uwzględnieniem wartości rynkowej najmowanych/zbywanych składników majątkowych.
Wynajem nieruchomości
Dochód z najmu uzyskiwany przez właścicieli nieruchomości zlokalizowanych w Hongkongu podlega opodatkowaniu według stawki 15 proc. Jeżeli podatnik prowadzi działalność gospodarczą w zakresie wynajmu nieruchomości bądź nieruchomość jest zajmowana na cele prowadzonej działalności gospodarczej, to podatek ten może zostać odliczony od podatku dochodowego. Jeżeli jednak podatnik nie odliczy podatku od wynajmu nieruchomości od podatku dochodowego, to może ubiegać się ?o zwolnienie z podatku od wynajmu nieruchomości.
Autor jest doradcą podatkowym, menedżerem w Crido Taxand sp. z o.o. ?Artykuł powstał we współpracy ?z Taxand Chiny
„Wyjście" ze hongkońskiej spółki ?będzie obciążone
Polska spółka z o.o. posiada udziały w podmiocie z siedzibą ?w Hongkongu. Zamierza te udziały zbyć. Jak będzie opodatkowany dochód uzyskany z takiej sprzedaży?
Jeżeli polski rezydent podatkowy (osoba fizyczna bądź też spółka) zdecyduje się zbyć udziały lub akcje spółki w Hongkongu, to będą ?one podlegać opodatkowaniu w Polsce. Zastosowanie znajdzie ?liniowa, 19-proc. stawka podatku. Podobne konsekwencje ?podatkowe wystąpią w przypadku umorzenia udziałów w spółce ?hongkońskiej.
Jednocześnie należy zauważyć, że polski rezydent powinien mieć możliwość odliczenia ewentualnego podatku nałożonego w Hongkongu ?od polskiego podatku. Wynika to z wewnętrznych regulacji przepisów polskiego prawa podatkowego – metody odliczenia proporcjonalnego, ?którą przewidują obydwie ustawy o podatku dochodowym.