Odliczenie VAT od zakupu usług zarządzania od członka zarządu

Tak wynika z interpretacji Izby Skarbowej w Łodzi z 21 sierpnia 2013 r. (IPTPP2/443- -445/13-4/PR).

W opisie stanu faktycznego we wniosku spółka wskazała, że jest zarejestrowanym i czynnym podatnikiem VAT. Zawarła umowę o świadczenie usług zarządzania z dwoma osobami fizycznymi prowadzącymi działalność gospodarczą. Jednocześnie, osoby te zostały powołane do pełnienia funkcji prezesa zarządu oraz członka zarządu spółki. W ramach prowadzonej działalności zarządzający byli czynnymi podatnikami VAT.

Zgodnie z umową, zarządzający byli odpowiedzialni za świadczenie usług zarządzania polegających m.in. na podejmowaniu i realizowaniu czynności ukierunkowanych na rozwój spółki, opracowywaniu i wdrażaniu planów strategicznych, zarządzaniu zasobami ludzkimi czy też koordynowaniu poszczególnych jednostek administracyjnych spółki. Powierzchnia oraz sprzęt biurowy zostały pozostawione zarządzającym do swobodnej dyspozycji. Osoby te wykonywały swoje obowiązki osobiście, w szczególności nie mogły zlecić ich wykonywania osobie trzeciej. Zarządzający byli również zobowiązani do przestrzegania wszelkich procedur wewnętrznych spółki.

Odpowiedzialność za czynności dokonywane w ramach umowy spoczywała na zarządzających, niezależnie od odpowiedzialności z tytułu pełnionych funkcji prezesa zarządu oraz członka zarządu. Zarządzający zawarli na własny koszt umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, mającą pokryć ewentualne straty będące skutkiem nienależytego wywiązania się z obowiązków.

Z tytułu świadczonych przez siebie usług, zarządzający otrzymywali od spółki wynagrodzenie na podstawie wystawianych przez siebie faktur objętych 23-proc. stawką VAT. Jak wskazała spółka, czynności osób zarządzających są przez nią wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych VAT.

W związku z tak przedstawionym stanem faktycznym, spółka zwróciła się do organu podatkowego z pytaniem, czy przysługuje jej prawo do odliczenia podatku naliczonego wykazanego na wystawionych przez zarządzających fakturach za świadczone usługi zarządzania.

Izba Skarbowa w Łodzi podzieliła stanowisko spółki, zgodnie z którym miała ona prawo do odliczenia VAT naliczonego z tytułu zakupu przedmiotowych usług.

Rafał Kacprowski, konsultant w dziale Prawnopodatkowym PwC

Zgodnie z przepisami Dyrektywy 112, podatnikiem jest każda osoba prowadząca samodzielnie, w dowolnym miejscu, jakąkolwiek działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Dodatkowo, przez działalność gospodarczą, zgodnie z Dyrektywą, należy rozumieć wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców. Ustawodawca unijny wykluczył jednak z opodatkowania działalność pracowników i innych osób, jeżeli są one związane z pracodawcą umową o pracę lub jakimikolwiek innymi więzami prawnymi tworzącymi stosunek prawny między pracodawcą a pracownikiem w zakresie warunków pracy, wynagrodzenia i odpowiedzialności pracodawcy.

Odpowiednikiem tego wyłączenia na gruncie polskiej ustawy o VAT jest art. 15 ust. 3 pkt 3. Zgodnie z tym artykułem, osoby wykonujące osobiście czynności, z tytułu których uzyskują przychody wymienione w art. 13 pkt 2–9 ustawy o PIT (m.in. z umów o zarządzanie przedsiębiorstwem), związane ze zlecającym więzami prawnymi co do warunków ich wykonania, wynagrodzenia oraz odpowiedzialności, nie są uznawane za podatników VAT.

Aby określić czy dana osoba, w ramach osobiście wykonywanych czynności na podstawie umowy, może być uznana za podatnika VAT, należy dokonać analizy umowy w celu określenia, czy nie prowadzi ona do powstania pomiędzy stronami więzi takich samych, jakie powstają w przypadku stosunku pracy.

W konsekwencji należy podzielić stanowisko organu podatkowego, zgodnie z którym warunki wykonania oraz zasady wynagrodzenia zawarte są w większości umów cywilnoprawnych o charakterze odpłatnym. Tym, co może wyróżniać stosunek wynikający z umowy o pracę lub umowy o podobnym charakterze, jest kwestia odpowiedzialności. Zarządzający może zostać uznany za podatnika w przypadku, gdy ponosi pełną odpowiedzialność za wykonywane przez siebie czynności.

Należy jednak podkreślić, że w każdym przypadku analizie powinna zostać poddana cała treść umowy, a nie tylko warunki odpowiedzialności. W tym kontekście kluczowe jest to, czy zarządzającego i usługobiorcę nie łączą więzi o charakterze stosunku pracy.

Podsumowując, w celu zbadania, czy podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia VAT od usług zarządzania, w pierwszej kolejności należałoby rozstrzygnąć, czy podmiot wykonujący świadczenie może być uznany za podatnika VAT. Taka konkluzja może wynikać z analizy umowy łączącej go z beneficjentem działania. Jeżeli w wyniku tej analizy dojdziemy do wniosku, że odpowiedzialność z tytułu działań świadczącego ciąży na beneficjencie, to należy uznać, że świadczący nie występuje w ramach tego stosunku jako osobny podmiot gospodarczy i tym samym nie można uznać, że świadczy usługi w rozumieniu ustawy o VAT. Stąd nabywca nie będzie miał prawa do odliczenia VAT z tytułu takiego świadczenia (ze względu na to, że świadczenie w ramach stosunku pracy nie podlega VAT).

Jeżeli wynik analizy byłby odmienny, a więc prowadził do wniosku, że świadczącego i beneficjenta nie łączy stosunek pracy ani umowa o podobnym charakterze, to można by uznać, że świadczenie jest usługą w rozumieniu ustawy o VAT, a usługobiorcy powinno, co do zasady, przysługiwać prawo do odliczenia VAT od zakupionych usług zarządzania.