Do końca 2013 r. obowiązuje przepis określający szczególny sposób powstawania obowiązku podatkowego przy świadczeniu usług transportowych. Zgodnie z art. 19 ust. 13 pkt 2 lit. a ustawy o VAT, obowiązek ten powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż 30 dnia, licząc od dnia wykonania usługi.

Co wynika z wyroku Trybunału

Przepis ten został jednak przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej uznany za niezgodny z przepisami unijnymi (zob. wyrok z 16 maja 2013 r. w sprawie C-169/12). Powoduje to, że stosowanie szczególnego sposobu powstawania obowiązku podatkowego przy świadczeniu usług transportowych nie jest obowiązkowe. Zamiast rozpoznawać obowiązek podatkowy przy świadczeniu tych usług w sposób szczególny, podatnicy mogą stosować zasady ogólne określone w art. 19 ust. 1, 4 i 11 ustawy.

Tylko do końca grudnia

Potwierdził to minister finansów w interpretacji ogólnej z 8 sierpnia 2013 r. (PT3/033/2/323/AEW/13/RD82408). Stwierdził, że „z uwagi na zakwestionowanie przez TSUE w świetle uregulowań unijnych poprawności przepisu art. 19 ust. 13 pkt 2 lit. a i b ustawy o VAT do podatnika należy wybór czy przy świadczeniu usług transportowych i spedycyjnych znajdzie zastosowanie dedykowany dla tych usług moment powstania obowiązku podatkowego określony ww. przepisem czy też:

Przykład

FIRMA MOŻE WYBRAĆ

Firma transportowa A wykonała 10 października 2013 r. usługę transportową dla firmy spedycyjnej B. Usługę tę firma transportowa A udokumentowała fakturą wystawioną 12 października 2013 r. Firma A może wybrać:

1) rozpoznanie obowiązku podatkowego w szczególny sposób, a więc z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty od B, nie później jednak niż 9 listopada 2013 r. (na podstawie art. 19 ust. 13 pkt 4 lit. a ustawy o VAT),

2) rozpoznanie obowiązku na zasadach ogólnych, a więc 12 października 2013 r. (w dniu wysta wienia faktury – zob. art. 19 ust. 4 ustawy o VAT).

Na ogólnych zasadach

Sytuacja taka będzie mieć jednak miejsce tylko do końca 2013 r., gdyż 1 stycznia 2014 r. wejdą w życie nowe przepisy określające zasady powstawania obowiązku podatkowego, które nie będą przewidywać szczególnego sposobu powstawania obowiązku podatkowego przy świadczeniu usług transportowych. W konsekwencji obowiązek podatkowy przy świadczeniu tych usług powstawać będzie na zasadach ogólnych, które od przyszłego roku będą określone przez nowy art. 19a ust. 1 i 8 ustawy o VAT. Obowiązek podatkowy przy świadczeniu usług transportowych powstawać zatem będzie od 1 stycznia 2014 r.:

1) z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty (w odniesieniu do otrzymanej kwoty) – jeżeli przed wykonaniem usługi transportowej zapłata taka została otrzymana (zob. art. 19a ust. 8 ustawy o VAT),

2) z chwilą wykonania usługi transportowej – w pozostałym zakresie (zob. art. 19a ust. 1 ustawy o VAT).

Przykład

USŁUGODAWCA OTRZYMAŁ PRZEDPŁATĘ

Wróćmy do poprzedniego przykładu i załóżmy, że usługa transportowa, o której w nim mowa, zostanie wykonana rok później, tj. 10 października 2014 r. Oznaczałoby to, że – zakładając, że usługa ta nie została opłacona w całości lub części przed jej wykonaniem – obowiązek podatkowy powstanie 10 października 2014 r., czyli w dniu wykonania usługi.

Oczywiście ewentualne otrzymanie całości lub części zapłaty przed 10 października 2014 r. przyspieszyłoby powstanie obowiązku podatkowego.Przykładowo, w przypadku otrzymania 30 września 2014 r. zaliczki na poczet tej usługi w wysokości 30 proc., obowiązek podatkowy powstałby 30 września 2014 r. w 30 proc., zaś 10 października 2014 r. w 70 proc.

Należność w ratach

Uważam przy tym, że do świadczenia usług transportowych będzie mógł mieć zastosowanie art. 19a ust. 3 zdanie pierwsze ustawy o VAT. Zgodnie z tym przepisem, usługę, dla której w związku z jej świadczeniem ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonaną z upływem każdego okresu, do którego odnoszą się te płatności lub rozliczenia, do momentu zakończenia świadczenia tej usługi.

Przykład

UMOWA O STAŁEJ WSPÓŁPRACY

Firma transportowa C świadczy usługi transportowe dla firmy spedycyjnej D. Usługi świadczone są na podstawie stałej umowy przewidującej okres rozliczeniowy trwający od 10 dnia danego miesiąca do 9 dnia następnego miesiąca. Od 1 stycznia 2014 r. usługi transportowe świadczone przez C na podstawie tej umowy w trakcie danego okresu rozliczeniowego uznawać się będzie za wykonane w ostatnim dniu tego okresu.

Przykładowo, usługi świadczone w okresie rozliczeniowym trwającym od 10 marca do 9 kwietnia 2014 r. uznawać się będzie za wykonane 9 kwietnia 2014 r. W tym też dniu powstanie obowiązek podatkowy przy świadczeniu tych usług.

Od kiedy nowe przepisy

Nowe zasady powstawania obowiązku podatkowego dotyczyć będą usług transportowych wykonanych od 1 stycznia 2014 r. (z zastrzeżeniem, że za usługi transportowe wykonane od 1 stycznia 2014 r. uznawać się będzie również usługi świadczone w 2013 r. rozliczane w okresach rozliczeniowych kończących się w 2014 r. – zob. art. 7 ust. 2 ustawy nowelizującej z 7 grudnia 2012 r.). Obowiązek podatkowy z tytułu świadczenia usług transportowych wykonanych do końca 2013 r. powstawać będzie na obecnie obowiązujących zasadach (zob. art. 7 ust. 1 ustawy nowelizującej z 7 grudnia 2012 r.).

Przykład

TRANSPORT POD KONIEC GRUDNIA

28 grudnia 2013 r. firma transportowa E wykona usługę transportową dla spółki F. Obowiązek podatkowy z tytułu jej świadczenia firma E będzie mogła rozpoznać na obecnie obowiązujących zasadach, a więc:

1) z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty od spółki F, nie później jednak niż 27 stycznia 2014 r.,

2) w dacie wystawienia faktury, nie później jednak niż 4 stycznia 2014 r.

Autor jest doradcą podatkowym i autorem komentarza do ustawy o VAT