Tak wynika z wyroku NSA z 23 lipca 2013 r. (I FSK 1350/12).
W ramach prowadzonej działalności gospodarczej spółdzielnia prowadzi praktykę lekarską. Wykonuje ona badania psychologiczne mające na celu stwierdzenie braku przeciwskazań do podejmowania określonej pracy.
Badania są jednym z elementów składających się na całokształt badań z zakresu medycyny pracy i wykonywane są w związku z realizacją obowiązków stron stosunku pracy. Przed 1 stycznia 2011 r. realizowane przez spółdzielnię świadczenia medyczne były zwolnione z VAT. W obecnym stanie prawnym zakres zwolnionych usług medycznych uległ zawężeniu, w związku z czym spółdzielnia zadała pytanie:
Czy usługi medyczne w postaci badań psychologicznych podlegają zwolnieniu z podatku od towarów i usług. W ocenie spółki, badania te mają na celu skontrolowanie stanu zdrowia psychicznego pacjenta. Bezsporne jest zatem, że służą one profilaktyce zdrowotnej, co determinuje ich zwolnienie z VAT.
Organ podatkowy uznał stanowisko spółdzielni za nieprawidłowe. Stwierdził, że wykonywane badania mają przede wszystkim charakter informacyjny. Służą one bowiem poinformowaniu pracodawcy o stanie zdrowia pracownika. Tym samym nie są one zwolnione z VAT. Spółdzielnia nie zgodziła się z organem podatkowym i wniosła skargę do sądu administracyjnego.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku podzielił stanowisko skarżącej. W związku z tym organ podatkowy, nie zgadzając się z wyrokiem, wniósł skargę kasacyjną do NSA.
Sąd oddalił skargę organu stwierdzając, że badania mają znacznie szersze znaczenie, niż tylko informacyjne. Mieszczą się one bowiem w pojęciu medycyny pracy i nie można wnikać czy są one potrzebne dla profilaktyki zdrowotnej. Sąd orzekł ponadto, że badania wykonywane w ramach medycyny pracy oraz na podstawie kodeksu pracy podlegają zwolnieniu bez konieczności wykazywania ich związku z profilaktyką, ratowaniem czy przywracaniem zdrowia.
—Michał Brągiel współpracownik w Zespole Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte
Katarzyna Dąbkowska konsultant w Deloitte Doradztwo Podatkowe sp. z o.o. (biuro w Warszawie)
Komentuje Katarzyna Dąbkowska, konsultant w Deloitte Doradztwo Podatkowe sp. z o.o. (biuro w Warszawie)
W komentowanym wyroku NSA jednoznacznie rozstrzygnął kontrowersyjną dotąd kwestię zwolnienia z VAT usług z zakresu medycyny pracy.
Dotychczas organy często uznawały, że tego rodzaju usługi nie korzystają ze zwolnienia.
Powoływały się przy tym na treść wyroku TSUE, w sprawie C-307/01, w którym Trybunał uznał, że jeżeli wydanie zaświadczenia służy temu, żeby inna osoba mogła na jego podstawie podjąć decyzje, to wówczas nie można mówić o ochronie zdrowia. Organy podatkowe uznawały, że teza tego orzeczenia ma zastosowanie w przypadku usług z zakresu medycyny pracy, bowiem badania są wykonywane na zlecenie pracodawcy, który następnie na podstawie zaświadczenia lekarskiego podejmuje decyzję o zatrudnieniu pracownika.
Organy wskazywały, że zaświadczenie lekarskie potwierdza jedynie posiadanie zdolności fizycznej lub psychicznej do wykonywania określonej pracy (takie stanowisko prezentowane było m.in w interpretacjach Izby Skarbowej w Katowicach z 18 marca 2011 r., IBPP4/443-194/11/AZ, IS w Łodzi z 21 grudnia 2011 r., IPTPP2/443-560/11-6/JS, IS z Warszawie z 9 sierpnia 2011 r., IPPP1/443-768/11-2/AP).
Zdarzały się również odmienne interpretacje organów, w których uznawano, że celem badań z zakresu medycyny pracy jest profilaktyka oraz monitorowanie stanu zdrowia pracownika (np. interpretacja IS w Bydgoszczy z 1 marca 2013 r., ITPP1/443-1471/12/TS, IS w Łodzi z 14 maja 2012 r., IPTPP1/443-129/12-4/AK, IS w Łodzi z 14 września 2011 r., IPTPP3/443-59/11-2/IB).
Warto zauważyć, że również WSA w Białymstoku nie ma w tym zakresie jednolitej linii orzeczniczej. Wystarczy przywołać wyroki z 11 października 2011 r. (I SA/BK 286/11) oraz z 26 czerwca 2012 r. (I SA/Bk 134/12). W pierwszym ze wskazanych orzeczeń sąd uznał, że usługi z zakresu medycyny pracy są opodatkowane, w drugim zaś, że powinny korzystać ze zwolnienia. Drugi ze wskazanych wyroków był przedmiotem rozważań NSA. Należy pozytywnie ocenić rozstrzygnięcie NSA, który uznał, że usługi z zakresu medycyny pracy powinny korzystać ze zwolnienia od VAT. NSA stwierdził, że w przypadku badań wykonywanych w ramach medycyny pracy, nie trzeba każdorazowo badać celu usługi, gdyż każda z nich z założenia posiada charakter profilaktyczny.
Należy zgodzić się z NSA, gdyż tego rodzaju badania bardzo często traktowane są przez pracowników jako typowa profilaktyka, zaś wyniki badań służą nie tylko pracodawcy, ale również pracownikowi. Faktycznie w wyniku świadczenia wskazanych usług wydawane jest orzeczenie lub zaświadczenie wymagane przepisami prawnymi. Jednak należy pamiętać, że lekarzowi wykonującemu tego rodzaju badania powinien przyświecać przede wszystkim cel profilaktyczny.
