Podatnicy mogą indywidualnie ustalić stawki amortyzacyjne dla przyjętych do używania inwestycji w obcych środkach trwałych (stosownie do art. 16j ust. 4 w zw. z ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o CIT oraz art. 22j ust. 4 w zw. z ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o PIT). Przepisy te nakładają jednak pewne ograniczenia. I tak dla:

1) inwestycji w obcych budynkach (lokalach) lub budowlach okres amortyzacji nie może być krótszy niż 10 lat (interpretacja Izby Skar- bowej w Katowicach z 19 kwietnia 2013 r., IBPBI/1/415-87/13/AP);

2) inwestycji w obcych środkach trwałych zaliczonych do grupy 3–6 i 8 Klasyfikacji okres amortyzacji nie może być krótszy niż :

a) 24 miesiące – gdy ich wartość początkowa nie przekracza 25 000 zł,

b) 36 miesięcy – gdy ich wartość początkowa jest wyższa od 25 000 zł i nie przekracza 50 000 zł,

c) 60 miesięcy – w pozostałych przypadkach

(interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 2 lipca 2012 r., IPPB3/423-215/12-2/EŻ)

;

3) inwestycji w obcych środkach transportu, w tym samochodów osobowych – okres amortyzacji nie może być krótszy niż 30 miesięcy (tak interpretacja Izby Skarbowej w Katowicach z 3 września 2012 r., IBPBI/2/423-606/12/SD).

Przykład

KRÓTSZY OKRES NAJMU

Firma R zaadaptowała wynajęty strych na potrzeby biura. Umowa najmu została zawarta na 8 lat. Firma R może indywidualnie określić stawkę amortyzacyjną. Nie może ona być jednak wyższa niż 10 proc., gdyż w przypadku inwestycji w obcych budynkach (lokalach) okres amortyzacji nie może być krótszy niż 10 lat.

Nie ma znaczenia okoliczność, że umowa najmu została zawarta na okres 8 lat, a więc że bez przedłużenia umowy najmu firma R nie zdoła w całości umorzyć tej inwestycji w obcym środku trwałym.

Przykład

Nakłady na uruchomienie maszyny

Firma C dokonała nakładów w kwocie 70 000 zł celem uruchomienia maszyny do przetwórstwa tworzyw sztucznych, którą zakwalifikowała do grupy 6 Klasyfikacji Środków Trwałych.

Okres amortyzacji tego rodzaju inwestycji w obcym środku trwałym nie może być krótszy niż 60 miesięcy. Zatem maksymalna roczna stawka amortyzacyjna dla przedmiotowej inwestycji w obcym środku trwałym wynosi 20 proc.

Uwaga!

Dla inwestycji w obcym środku trwałym można także zastosować roczną stawkę amortyzacyjną wynikającą z Wykazu stawek amortyzacyjnych, właściwą dla środka trwałego, w którym inwestycja jest dokonana.

Przykład

STAWKA USTAWOWA

Firma B wzięła w leasing samochód osobowy, który wykorzystuje w prowadzonej działalności gospodarczej. Za zgodą finansującego (banku) założyła w nim klimatyzację i instalację gazową. Dla firmy B poniesione nakłady stanowią inwestycję w obcym środku trwałym, której wartość początkowa wyniosła 4000 zł. Firma B może:

- indywidualnie ustalić stawkę amortyzacyjną, z tym że okres amortyzacji nie może być krótszy niż 30 miesięcy, albo

- zastosować ustawową 20-proc. roczną stawkę amortyzacji właściwą dla samochodu osobowego, w którym wytworzono inwestycje w obcym środku trwałym.

Analogicznie jak w przypadku pozostałych środków trwałych odpisów amortyzacyjnych od inwestycji w obcym środku trwałym dokonuje się w równych ratach co miesiąc, kwartał lub jednorazowo na koniec roku podatkowego.

Kiedy rozpocząć

Amortyzację rozpoczyna się od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym ten środek lub wartość przyjęto do używania. Proces trwa do końca tego miesiąca, w którym następuje zrównanie sumy odpisów amortyzacyjnych z ich wartością początkową lub w którym postawiono je w stan likwidacji lub zbytu, lub stwierdzono ich niedobór (art. 16h ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT i art. 22h ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT).

Podatnik ma zatem prawo do końca miesiąca, w którym nastąpi zrównanie sumy odpisów amortyzacyjnych z ich wartością początkową, kontynuować dla celów podatkowych amortyzację inwestycji w obcym środku trwałym, chyba że wcześniej zostanie stwierdzony jej niedobór, inwestycja zostanie postawiona w stan likwidacji lub zostanie zbyta (tak interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 12 sierpnia 2008 r., IP-PB3-423-822/08-2/MW).

Podatnicy mogą dokonywać odpisów amortyzacyjnych w równych ratach co miesiąc albo w równych ratach co kwartał, albo jednorazowo na koniec roku podatkowego, z uwzględnieniem art. 16i ustawy o CIT lub art. 22i ust. 1 ustawy o PIT. Suma odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych dokonanych w pierwszym roku podatkowym, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji, nie może przekroczyć wartości tych odpisów przypadających za okres od wprowadzenia ich do ewidencji do końca tego roku podatkowego (art. 16h ust. 4 ustawy o CIT i art. 22h ust. 4 ustawy o PIT).

Wartość do 3500 zł

Jeżeli wartość początkowa inwestycji w obcym środku trwałym nie przekroczyła kwoty 3500 zł, to podatnicy mogą:

- stosownie do art. 16d ust. 1 ustawy o CIT i art. 22d ust. 1 ustawy o PIT nie dokonywać odpisów amortyzacyjnych - poniesione wydatki stanowią wówczas koszty uzyskania przychodów w miesiącu oddania ich do użytkowania, lub

- stosownie do art. 16f ust. 3 zdanie drugie ustawy o CIT i art. 22f ust. 3 zdanie drugie ustawy o PIT dokonywać odpisów amortyzacyjnych zgodnie z art. 22h-22m albo jednorazowo w miesiącu oddania do używania tego środka albo w miesiącu następnym.

Nie mogą zostać zwrócone

Nakłady na inwestycje w obcym środku trwałym będą mogły zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów poprzez odpisy amortyzacyjne pod warunkiem, że nie zostaną podatnikowi zwrócone w jakiejkolwiek formie, np. przez właściciela środka trwałego (zarządcę nieruchomości). Wynika to z art. 16 ust. 1 pkt 48 ustawy o CIT i art. 23 ust. 1 pkt 45 ustawy o PIT (interpretacja Izby Skarbowej w Ka- towicach z 15 kwietnia 2010 r., IBPBI/2/423-69/10/BG; interpretacja Izby Skarbowej w Poznaniu z 13 czerwca 2011 r., ILPB1/ 415-333/11-4/AO) >patrz ramka.

Przykład

POŁOWA ODPISÓW W KOSZTY

ABC spółka z o.o. poniosła wydatki (nakłady) na budowę węzła cieplnego w celu zmiany sposobu ogrzewania w wynajmowanych przez nią budynkach wykorzystywanych w prowadzonej działalności. Wydatki te stanowiły ulepszenie tych budynków, a w efekcie przyczyniły się do ograniczenia kosztów ogrzewania. Nakłady te stanowią dla spółki ABC inwestycję w obcym środku trwałym, od której odpisy amortyzacyjne zostaną zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Węzeł cieplny będzie własnością właściciela budynków. Zwrócił on spółce połowę wydatków na jego wytworzenie. Kosztem uzyskania przychodów spółki ABC będzie mogła być jedynie połowa odpisów amortyzacyjnych od tej inwestycji w obcym środku trwałym.

WYKLUCZONE Z KOSZTÓW

Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odpisów z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych dokonywanych według zasad określonych w art. 16a-16m ustawy o CIT lub art. 22a –22o ustawy o PIT, od tej części ich wartości, która odpowiada poniesionym wydatkom na nabycie lub wytworzenie we własnym zakresie tych środków lub wartości niematerialnych i prawnych, odliczonym od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym albo zwróconym podatnikowi w jakiejkolwiek formie (art. 16 ust. 1 pkt 48 ustawy o CIT i art. 23 ust. 1 pkt 45 ustawy o PIT).

Autor jest doradcą podatkowym prowadzącym własną kancelarię podatkową w Warszawie