O zaliczeniu do kosztów i przychodów podatkowych kwot związanych z powypadkową naprawą samochodu służbowego decyduje to, czy właściciel pojazdu wykupił dodatkowe, dobrowolne ubezpieczenie AC, czy też nie. Firmy decydujące się na oszczędności w postaci rezygnacji z dobrowolnego ubezpieczenia narażają się na ryzyko braku możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów ewentualnych napraw powstałych na skutek wypadków, kolizji itp.

Zasada ogólna, decydująca o możliwości zaliczenia wydatków do kosztów podatkowych mówi, że kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów bądź zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych enumeratywnie w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT.

Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów strat powstałych w wyniku utraty lub likwidacji samochodów oraz kosztów ich remontów powypadkowych, jeżeli samochody nie były objęte ubezpieczeniem dobrowolnym (art. 16 ust. 1 pkt 50 ustawy o CIT).

Uwaga! Przepis ten odnosi się do wszystkich rodzajów samochodów, niezależnie od tego, czy przedmiotem naprawy powypadkowej będzie samochód osobowy, czy też ciężarowy. Bez znaczenia pozostaje także to, czy samochód występuje w ewidencji środków trwałych jednostki, czy stanowi przedmiot leasingu operacyjnego.

Do przychodów podatkowych nie zalicza się zwróconych innych wydatków niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów (art. 12 ust. 4 pkt 6a ustawy o CIT).

Nadwyżkę trzeba opodatkować

Wartość odszkodowania, która przekracza wartość kosztów poniesionych na naprawę samochodu, będzie przychodem podatkowym (w dacie otrzymania odszkodowa- nia). Potwierdzeniem tego jest treść pisma Ministerstwa Finansów z 27 kwietnia 2007 r. (MB8/232/2007):

„(...) w świetle art. 12 ust. 4 pkt 6a ustawy o CIT nie zalicza się do przychodów otrzymanego odszkodowania w kwocie odpowiadającej kosztom remontu powypadkowego samochodu, które nie zostały zaliczone do kosztów podatkowych. Przychodem będzie natomiast nadwyżka otrzymanego odszkodowania nad poniesionymi kosztami remontu powypadkowego uszkodzonego samochodu. Jeżeli poszkodowany ponosi wydatki, które są mu następnie zwracane w formie wypłaconego odszkodowania, to mamy do czynienia ze zwrotem poniesionych wydatków (...)."

Stanowisko to zostało potwierdzone w wyroku WSA w Gdańsku (I SA/Gd 358/07) z 12 czerwca 2007 r.:

„(...) podstawową funkcją odszkodowania jest kompensacja, co oznacza, iż odszkodowanie powinno przywrócić w majątku poszkodowanego stan rzeczy naruszony zdarzeniem wyrządzającym szkodę. (...)

Kwota odszkodowania wypłacona podatnikowi, który uprzednio poniósł wydatki związane ze zdarzeniem wywołującym szkodę, a które zgodnie z art. 16 ustawy o CIT nie mogły zostać zaliczone w ciężar kosztów uzyskania przychodów, w wysokości odpowiadającej poniesionym wydatkom, na podstawie art. 12 ust. 4 pkt 6a powołanej ustawy nie stanowi przychodu podatnika.

Przychodem będzie natomiast nadwyżka otrzymanego odszkodowania nad poniesionymi wydatkami (...)".

VAT zawsze do odliczenia

Gdy ubezpieczyciel przelewa kwotę odszkodowania na rzecz warsztatu samochodowego, w którym odbyła się naprawa powypadkowa samochodu firmowego, wówczas wartość VAT wynikającego z faktury ubezpieczony zobowiązany jest zapłacić na konto właściciela warsztatu.

Uwaga! Podatnik ma prawo do odliczenia kwoty VAT z faktur dokumentujących naprawę powypadkową pojazdu, który wykorzystuje do prowadzenia działalności opodatkowanej na zasadach ogólnych. O prawie do odliczenia nie decyduje fakt posiadania dobrowolnego ubezpieczenia komunikacyjnego.