VAT jest podatkiem rozliczanym za okresy miesięczne lub kwartalne. O przyporządkowaniu każdej czynności podlegającej opodatkowaniu do danego okresu rozliczeniowego decyduje moment powstania obowiązku podatkowego.

Czynności te wykazywane są w deklaracjach VAT za okresy rozliczeniowe, w których obowiązek ten powstał, zaś termin płatności VAT upływa 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu albo kwartale powstania obowiązku podatkowego.

Opóźnienie momentu powstania obowiązku podatkowego pozwala niekiedy zapłacić VAT od danej transakcji nawet o trzy miesiące później.

Przykład

W KOLEJNYM KWARTALE

Podatnik rozlicza VAT za okresy kwartalne. Obowiązek podatkowy z tytułu sprzedaży X powstał u niego 30 czerwca 2013 r. Transakcja ta powinna zatem zostać przez podatnika wykazana w deklaracji VAT-7K lub VAT-7D za II kwartał, a VAT od niej powinien był zostać zapłacony w terminie do 25 lipca 2013 r.

Gdyby jednak obowiązek podatkowy z tytułu transakcji X powstał dzień później, tj. 1 lipca 2013 r., transakcja ta musiałaby zostać wykazana w deklaracji VAT-7K lub VAT-7D za III kwartał, a VAT od niej musiałby zostać zapłacony dopiero 25 października 2013 r.

Opóźnienie powstania obowiązku podatkowego jest niekiedy bardzo proste. Najbanalniej sprawa wygląda w przypadku dostaw towarów lub świadczenia usług, dla których obowiązek podatkowy powstaje na zasadach ogólnych, i które powinny być potwierdzone fakturą.

W przypadkach takich – jeżeli nie doszło do otrzymania części lub całości należności przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi – obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7. dniu, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi (art. 19 ust. 4 ustawy o VAT).

Podatnicy mogą opóźniać moment wystawienia faktury (maksymalnie do 7 dni), przesuwając tym samym moment powstania obowiązku podatkowego.

Przykład

7 DNI NA WYSTAWIENIE FAKTURY

Podatnik wydał (nabywcy będącemu przedsiębiorcą) towar w dniu 31 lipca 2013 r. Faktury nie wystawił jednak w dniu wydania towaru, lecz dwa dni później. W tej sytuacji obowiązek podatkowy z tytułu dostawy towaru powstał nie 31 lipca, ale 2 sierpnia 2013 r.

Moim zdaniem z tego sposobu mogą korzystać również podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. W tym jednak przypadku konieczne jest przekonanie nabywców do zażądania wystawienia faktury.

Należy bowiem przypomnieć, że sprzedaż na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej musi być dokumentowana fakturami tylko na żądanie tych osób (art. 106 ust. 4 ustawy o VAT).

Co istotne, żądanie takie musi być wystosowane przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi. W przeciwnym razie obowiązek podatkowy powstanie w dniu wydania towaru lub wykonania usługi i nie zmieni tego późniejsze wystawienie faktury na żądanie nabywcy.

Przykład

NA ŻĄDANIE OSOBY FIZYCZNEJ

Wróćmy do poprzedniego przykładu i załóżmy, że nabywcą jest osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej.

Jeżeli podatnik przekonał tego nabywcę do zażądania wystawienia faktury przed wydaniem towaru, to obowiązek podatkowy – w razie wystawienia faktury dwa dni po wydaniu towaru – powstał 2 sierpnia 2013 r.

Jeżeli jednak nabywca zażądał wystawienia faktury po wydaniu towaru (albo nie zażądał wystawienia faktury), to obowiązek podatkowy powstał 31 lipca 2013 r. (w dniu wydania towaru – zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy o VAT).

Drugim prostym sposobem na opóźnienie momentu powstania obowiązku podatkowego jest opóźnienie otrzymania zapłaty. Ten sposób najczęściej wymaga porozumienia z kontrahentem, którego trzeba przekonać do opóźnienia dokonania zapłaty. Z tego sposobu korzystać mogą w szczególności podatnicy otrzymujący należności przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi (zob. przykładowo art. 19 ust. 11 ustawy o VAT) oraz mali podatnicy rozliczający VAT metodą kasową (zob. art. 21 ust. 1 ustawy o VAT).

Przykład

WAŻNY DZIEŃ ZAPŁATY

Mały podatnik rozliczający VAT metodą kasową wydał nabywcy towar 18 czerwca 2013 r. Termin płatności ustalony z kontrahentem to 14 dni, jednak podatnik poprosił kontrahenta, aby zapłacił nie wcześniej niż 1 lipca 2013 r. Kontrahent uszanował prośbę i zapłaty dokonał 2 lipca 2013 r. Spowodowało to, że obowiązek podatkowy z tytułu dostawy powyższego towaru powstał dopiero 2 lipca 2013 r. (w dniu otrzymania zapłaty – zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT).

Z tego sposobu mogą korzystać również podatnicy świadczący usługi, o których mowa w art. 19 ust. 13 pkt 4 ustawy o VAT. Chodzi, między innymi, o usługi transportowe i budowlane. Jednak w tym przypadku obowiązek podatkowy powstaje najpóźniej 30. dnia, licząc od dnia wykonania usług. Zatem tylko do tego dnia podatnicy mogą opóźniać powstanie obowiązku podatkowego.

Przykład

DO 30. DNIA

Podatnik wykonał usługę budowlaną 28 czerwca 2013 r. W tej sytuacji obowiązek podatkowy powstanie najpóźniej 28 lipca 2013 r. (30. dnia, licząc od dnia wykonania usługi).

Zatem tylko do tego dnia podatnik może zwlekać z ustaleniem momentu powstania obowiązku podatkowego, opóźniając otrzymanie zapłaty.

Opóźnienie otrzymania zapłaty może spowodować również zmianę momentu powstania obowiązku podatkowego dla świadczenia usług najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze, a także usług ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia, usług w zakresie pośrednictwa ubezpieczeniowego oraz usług stałej obsługi prawnej i biurowej.

Jednak w tych przypadkach konieczna jest czasem zmiana terminu płatności określonego w umowie lub fakturze. Obowiązek podatkowy przy świadczeniu wymienionych usług powstaje bowiem z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż z upływem terminu płatności określonego w umowie lub fakturze (art. 19 ust. 13 pkt 4 ustawy o VAT).

W niektórych przypadkach na opóźnienie obowiązku podatkowego pozwala sama tylko zmiana terminu płatności. Dotyczy to czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19 ust. 13 pkt 1 ustawy o VAT (np. świadczenia na podstawie stałych umów usług telekomunikacyjnych oraz tzw. usług komunalnych).

Metoda ta niekiedy wymaga zmiany umowy właściwej dla rozliczeń tych czynności (jeżeli termin płatności został określony sztywno w umowie), lecz często wystarczy jedynie wystawienie faktury o określonej treści (jeżeli umowa przewiduje, że termin płatności określany jest każdorazowo fakturą).

Przykład

TRZEBA ZMIENIĆ ZAPISY W UMOWIE

Podatnik świadczy usługi dostępu do Internetu. Umowy zawierane przez podatnika przewidują, że abonament płacony jest do 10 dnia każdego miesiąca. W tej sytuacji dla opóźnienia momentu powstania obowiązku podatkowego konieczna jest zmiana treści tych umów.

Nie byłoby to konieczne, gdyby umowa przewidywała, że termin płatności abonamentu jest każdorazowo określany fakturą wystawianą za dany miesiąc. Wówczas dla opóźnienia momentu powstania obowiązku podatkowego wystarczyłoby po prostu wystawienie faktury z odpowiednio późniejszym terminem płatności.

Metody opóźniania obowiązku podatkowego

- opóźnianie wystawienia faktury,

- opóźnianie otrzymania zapłaty (niekiedy konieczne jest spełnienie dodatkowych warunków),

- opóźnianie terminu płatności.

Autor jest doradcą podatkowym