Rz: Rodzina często angażuje się w prowadzenie biznesu. Czy podatnik prowadzący jednoosobową firmę, może pomniejszyć przychód o wynagrodzenia wypłacane najbliższym?
Izabela Ukonu, ekspertka podatkowa Accreo
: Do kosztów uzyskania przychodu nie można zaliczyć wartości własnej pracy podatnika, jego małżonka i małoletnich dzieci. Inne wydatki, np. związane z zatrudnieniem rodzeństwa lub rodziców, mogą być kosztem uzyskania przychodu na zasadach ogólnych. Ustawa o PIT mówi wyraźnie o wynagrodzeniu dzieci małoletnich. Wynagrodzenie dorosłego potomstwa może być więc rozliczane tak samo jak pensje pozostałych, niespokrewnionych pracowników.
Co oznacza wartość pracy? Czy dotyczy to tylko etatu, a wynagrodzenie z tytułu umów cywilnoprawnych może być kosztem?
Nie, termin ten należy rozumieć jako wartość wszelkiego rodzaju pracy, niezależnie od tego, czy jest ona świadczona na podstawie umowy o pracę, umowy cywilnoprawnej – zlecenia lub o dzieło – czy też bez wyraźnego zawarcia jakiejkolwiek umowy.
Pojęcie to należy jednak traktować ściśle. Trzeba rozdzielać – dla celów uznania bądź nie uznania za koszt uzyskania przychodu – składniki wynagrodzenia za pracę od dodatkowych świadczeń. Te dodatkowe świadczenia, które są przez pracodawcę ponoszone niezależnie od tego, jaki jest wkład pracy pracownika, np. ekwiwalent za narzędzia, mogą być kosztem uzyskania przychodu.
Najbliższa rodzina, której wynagrodzenie nie pomniejsza przychodu, może prowadzić własną firmę. Czy w takiej sytuacji, gdy np. firma żony wystawia fakturę za usługi świadczone na rzecz firmy męża, ta druga nie zaliczy do kosztów wydatków na te usługi?
W takim przypadku firma męża może pomniejszyć przychód o wynagrodzenie żony za usługi świadczone w ramach wykonywania przez nią działalności gospodarczej.
Dla jednej strony transakcji to przychód z działalności gospodarczej – innego źródła niż umowy o dzieło i zlecenie (działalność wykonywana osobiście), dla drugiej z kolei nie są wypłatą wynagrodzenia pracownikom, tylko kontrahentom biznesowym.
Fiskus uznaje za przychód niemalże wszystkie świadczenia nieodpłatne. Od lat trwają spory, czy i jak opodatkować firmowe spotkania, używanie samochodów, telefonów służbowych itd. Dochodzi do tego, że sama możliwość skorzystania z czegoś może być opodatkowana. Jak traktowana jest praca rodziny, gdy przedsiębiorca za nią nie płaci?
Takie świadczenia mieszczą się w definicji nieodpłatnych świadczeń, ale ustawa o PIT zwalnia ich wartość z podatku. Zwolnienie dotyczy świadczeń otrzymanych od osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn. To szeroki krąg i obejmuje nawet dalszą rodzinę, w tym m.in. rodzeństwo rodziców czy męża siostry żony przedsiębiorcy.
Ze zwolnienia wyłączona jest wartość świadczeń otrzymanych na podstawie umowy o pracę lub umów cywilnoprawnych.
— rozmawiał Mateusz Maj
