Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną jednej ze wspólnot właścicieli lokali, która chciała odzyskać VAT za kilka miesięcy 2009 i 2010 r. (sygnatura akt: I FSK 584/11)
Sąd potwierdził, że fiskus miał prawo odmówić wszczęcia postępowania o zwrot daniny. Jego zdaniem w chwili składnia wniosków wspólnota już nie istniała.
Sprawa zaczęła się od tego, że wspólnota złożyła deklarację z wykazaną kwotą VAT i wystąpiła o jego zwrot. Fiskus odmówił wszczęcia postępowania.
Odrębna własność lokalu może istnieć bez powstania wspólnoty mieszkaniowej.
Jak ustalił, 1 grudnia 2006 r. podpisano dwie umowy sprzedaży wszystkich lokali znajdujących się w budynku wspólnoty. W wyniku tych transakcji współwłaścicielami lokali niemieszkalnych zostały dwie spółki. Zgodnie zaś z art. 6 ustawy o własności lokali, wspólnotę tworzy ogół właścicieli, których lokale wchodzą w skład nieruchomości.
Zdaniem fiskusa, w momencie, gdy cały budynek wraz z prawami z nim związanymi stał się współwłasnością w częściach ułamkowych dwóch podmiotów, bez wyodrębnienia tzw. lokali samodzielnych, byt prawny wspólnoty ustał. A ona przestała być podatnikiem VAT.
Wspólnota nie dała za wygraną. W skardze do sądu administracyjnego tłumaczyła, że wspólnota trwa tak długo jak długo istnieją wyodrębnione samodzielne lokale, których właściciele (w tym wypadku dwie spółki) ją tworzą.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi nie potwierdził tego stanowiska. Jego zdaniem, jeżeli własność wszystkich lokali stanowiących odrębne własności przypada niepodzielnie dwóm lub większej liczbie podmiotów, to znaczy, że każdy z nich przypada na rzecz tych samych właścicieli. Innymi słowy, wszystkie lokale należą do jednego właściciela. W konsekwencji wspólnota mieszkaniowa w rozumieniu art. 6 ustawy o własności lokali nie powstaje.
Wykładnię niekorzystną dla skarżącej potwierdził również NSA. Jak zauważył sędzia Roman Wiatrowski, wspólnota uzyskuje i traci byt prawny w określonym stanie właścicielskim.
Byt wspólnoty zależy zatem od tego, czy w danej nieruchomości poza właścicielem lub współwłaścicielami w częściach ułamkowych lokali stanowiących odrębną własność istnieje chociaż jeden inny podmiot będący właścicielem (lub współwłaścicielem) co najmniej jednego takiego lokalu. Wyrok jest prawomocny.
