Tak wynika z interpretacji ogólnej ministra finansów z 27 listopada 2012 r. (PT3/033/10/423/AEW/12/PT-618).
Interpretacja ta jest konsekwencją wydanej przez Naczelny Sąd Administracyjny 25 czerwca 2012 r. uchwały dotyczącej przedmiotowego zagadnienia (I FPS 2/12).
Interpretacja dotyczy sytuacji, w której dostawca określonego towaru udziela swojemu kontrahentowi premii za osiągnięcie określonego poziomu obrotów (zrealizowanie odpowiednio dużego wolumenu zakupów) w danym okresie.
Jak stwierdził minister finansów, nie ulega wątpliwości, że pomimo faktu, że premia pieniężna nie jest bezpośrednio przyporządkowana do konkretnej dostawy towarów, istnieje niewątpliwy związek pomiędzy jej przyznaniem i wszystkimi dostawami zrealizowanymi w danym okresie łącznie, jak również każdą z takich dostaw indywidualnie. Premia nie pojawiłaby się bowiem, gdyby nie łączna wartość zakupów dokonanych w danym okresie, a tym samym niemożliwe byłoby jej uzyskanie bez dokonania poszczególnych transakcji zakupowych.
Minister finansów zgodził się tym samym z dominującym od pewnego czasu stanowiskiem, że wypłata premii nie kreuje nowej transakcji opodatkowanej, a tym samym nie znajduje uzasadnienia teza, że premia jest wynagrodzeniem za odrębną usługę. Nie może bowiem wystąpić taka sytuacja faktyczna, która jest jednocześnie świadczeniem usług i dostawą towarów.
Jednocześnie w interpretacji stwierdzono w sposób jednoznaczny, że jedynym prawidłowym sposobem udokumentowania premii pieniężnej jest wystawienie faktury korygującej, w której podatnik dokona zmniejszenia podstawy opodatkowania o wartość przyznanej premii stosownie do postanowień art. 29 ust. 4 ustawy o VAT.
Maciej Dybaś starszy konsultant w Dziale Prawnopodatkowym PwC
Komentuje Maciej Dybaś, starszy konsultant w Dziale Prawnopodatkowym PwC
Dyskusja na temat charakteru premii pieniężnych i ich traktowania dla celów VAT toczy się od wielu lat i długo nie mogła doczekać się jednoznacznego rozstrzygnięcia przez organy podatkowe oraz sądownictwo administracyjne.
Istotną zmianę w tej kwestii spowodowało wydanie 25 czerwca 2012 r. przez Naczelny Sąd Administracyjny uchwały, w której sąd stwierdził, że charakter premii pieniężnej jest konstrukcyjnie tożsamy z charakterem rabatu zmniejszającego podstawę opodatkowania.
Tym samym premię należy traktować dla celów VAT analogicznie do rabatu. Wydaje się, że NSA w uchwale jednoznacznie rozstrzygnął, że w sytuacji, w której premia przyznawana jest nabywcy za zrealizowanie określonego poziomu dostaw w danym okresie, nie może być mowy o wynagrodzeniu za odrębną usługę bądź dostawę towarów. Udzielony bonus powinien zmniejszać podstawę opodatkowania wcześniej zrealizowanych dostaw.
Nie stanowi przy tym problemu, że premii nie da się jednoznacznie przyporządkować do konkretnej dostawy. Podstawą do jej wypłacenia stały się bowiem wszystkie dostawy zrealizowane w danym okresie, a tym samym należy ją przypisać proporcjonalnie do każdej z tych dostaw. W sensie ekonomicznym istota premii sprowadza się bowiem do zmniejszenia wynagrodzenia należnego dostawcy za poszczególne dostawy zrealizowane w danym okresie.
Należy zgodzić się również ze stanowiskiem, że premia powinna być udokumentowana fakturą korygującą. Wystawienie takiej faktury umożliwi obniżenie podstawy opodatkowania przez dostawcę, jednak dopiero po otrzymaniu potwierdzenia odbioru korekty przez nabywcę. Kupujący będzie zobowiązany do skorygowania części odliczonego uprzednio podatku.
Wydana przez ministra finansów interpretacja ogólna ma istotne znaczenie dla podatników i powinna uporządkować kwestę rozliczeń premii pieniężnych w przyszłości. Minister finansów zdaje sobie jednak sprawę, że zmiana stanowiska w tej kwestii powoduje niepewność co do prawidłowości historycznych rozliczeń premii – tych opartych na odmiennym stanowisku organów.
Świadczy o tym chociażby fakt, że bezpośrednio po jej wydaniu, minister skierował do izb skarbowych i urzędów kontroli skarbowej wewnętrzne pismo. Wskazał w nim, że kwestionowanie rozliczeń historycznych podatników, którzy traktowali premie jako wynagrodzenie za usługę, jest w świetle zajętego w interpretacji ogólnej stanowiska niecelowe.
Na pytanie, czy wydana interpretacja jednoznacznie zamyka temat opodatkowania VAT bonusów i premii nie można jednak odpowiedzieć twierdząco. Jak słusznie stwierdził zarówno minister finansów, jak i wcześniej Naczelny Sąd Administracyjny, konsekwencje podatkowe w dużej mierze zależą od specyfiki stanu faktycznego. Nie da się bowiem wykluczyć sytuacji, że w niektórych przypadkach za udzieloną premią stoi jakaś odrębna „substancja usługowa" – wyrażająca się chociażby poprzez odpowiednie eksponowanie produktów danego dostawcy lub też powstrzymywanie się przez kontrahenta od dokonywania zakupów produktów konkurencyjnych.
W tego typu przypadkach, jeżeli beneficjent premii wykonywał na rzecz dostawcy konkretne czynności, przyznany bonus można traktować jako wynagrodzenie za usługę. Podsumowując, niezależnie od wydanej właśnie interpretacji ogólnej, ocenę charakteru danej premii i związanych z jej przyznaniem konsekwencji podatkowych należy każdorazowo rozpocząć od dokładnej analizy konkretnego stanu faktycznego.
