Tak orzekł WSA w Krakowie 5 grudnia 2012 r. (I SA/Kr 1562/12).
Spółka wystąpiła o interpretację w sprawie możliwości stosowania obniżonej stawki VAT, dla dostawy i sprzedaży wszystkich środków spożywczych, bezpośrednio na podstawie dyrektywy 112.
Zdaniem spółki, kategoria środków spożywczych wskazana w załączniku III dyrektywy jest niepodzielna, ponieważ orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości UE wprost dopuszcza selekcję jedynie w stosunku do usług. Według spółki nie można odwoływać się do PKWiU z pominięciem nomenklatury scalonej.
Zgodnie z argumentacją przedstawioną przez spółkę, takie działanie prowadzi do złamania neutralności podatkowej, gdyż pewne towary spożywcze podlegają obniżonej stawce VAT stosowanej na podstawie dyrektywy, natomiast towary podobne są opodatkowane podstawową stawką VAT według wewnętrznej regulacji.
Organ podatkowy nie podzielił stanowiska spółki. Uznał, że państwo ma uprawnienie, a nie obowiązek, stosowania obniżonej stawki m.in. dla środków spożywczych. Artykuł 98 dyrektywy 112 nie nakłada na państwa członkowskie wymogu stosowania wyłącznie jednej metody określania zakresu stosowania stawki obniżonej, czyli opartej na nomenklaturze scalonej. Mają one o bowiązek precyzyjnie wskazać towary i w tym celu mogą stosować własne środki- także PKWiU.
Spółka nie zgodziła się z tą interpretacją, jednak sąd administracyjny oddalił jej skargę, przychylając się do stanowiska fiskusa. W ocenie sądu państwo członkowskie może selektywnie wskazywać środki spożywcze podlegające obniżonej stawce VAT. Państwo może wyznaczyć środki spożywcze według zasad, które uzna za właściwe, również w PKWiU, jeśli tylko nie prowadzi to do zakłócenia konkurencji. Zachowanie tego wymogu należy badać odrębnie w stosunku do konkretnie wskazanych towarów.
—Małgorzata Klaja współpracowniczka Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte
Katarzyna Wróblewska doradca podatkowy, starszy konsultant w Deloitte Doradztwo Podatkowe Sp. z o.o. (biuro w Warszawie)
Katarzyna Wróblewska doradca podatkowy, starszy konsultant w Deloitte Doradztwo Podatkowe Sp. z o.o. (biuro w Warszawie)
Komentowany wyrok WSA rozstrzyga kwestię istotną dla podatników stosujących obniżone stawki VAT przy sprzedaży towarów i usług, w szczególności dla podmiotów działających w sektorze spożywczym.
Zgodnie z załącznikiem III do Dyrektywy 112 możliwość zastosowania obniżonej stawki VAT została przewidziana m.in. dla środków spożywczych (łącznie z napojami, ale z wyłączeniem napojów alkoholowych) przeznaczonych do spożycia przez ludzi i zwierzęta.
Dokonując implementacji tych przepisów Dyrektywy 112, ustawodawca powinien zapewnić ich pełne odzwierciedlenie w polskiej ustawie o VAT. Jednocześnie, interpretacja implementowanych przepisów powinna być zgodna z celem dyrektywy 112, za który należy uznać umożliwienie państwom członkowskim preferencyjnego opodatkowania dóbr mających szczególne znaczenie, tj. żywności czy leków.
Jak wynika z orzecznictwa TSUE różnicowanie stawek VAT należy uznać za niedopuszczalne, gdy działanie to powoduje zakłócenie warunków konkurencji poprzez uprzywilejowanie jednych, a pogorszenie sytuacji innych produktów (co wpływa również na sytuację podmiotów sprzedających te produkty). Zasada neutralności wyklucza bowiem możliwość odmiennego traktowania dla celów VAT podobnych towarów i usług, które przez to podobieństwo uznawane są za towary lub usługi konkurencyjne. W związku z tym takie towary oraz usługi powinny podlegać jednakowej stawce VAT – wyjaśnił TSUE w wyroku w sprawie C-109/02 z 23 października 2003 r.
W świetle obowiązujących w Polsce przepisów, niektóre produkty uznawane za konkurencyjne mogą być zaklasyfikowane do różnych grupowań PKWiU. Trudno zatem zgodzić się z powołanym stanowiskiem WSA, które prowadziłoby do wniosku, że opodatkowanie różnymi stawkami VAT konkurencyjnych produktów nie narusza warunków konkurencji. Takie różnicowanie stawek VAT wpływa na pogorszenie pozycji konkurencyjnej producenta obowiązanego do stosowania wyższej stawki VAT na towar o tożsamej funkcji, lecz inaczej zaklasyfikowany, w stosunku do producenta, który może stosować niższą stawkę.
Wątpliwości budzi też zgodność z przepisami wspólnotowymi możliwości stosowania innej klasyfikacji niż nomenklatura scalona dla celów ustalania zakresu opodatkowania obniżoną stawką VAT. Aby było możliwe precyzyjne określenie zakresu kategorii towarów, dla których stosuje się stawki obniżone, Dyrektywa 112 przewiduje możliwość stosowania przez państwa członkowskie nomenklatury scalonej.
W odniesieniu natomiast do klasyfikacji PKWiU należy zauważyć, że klasyfikacja ta nie została stworzona na potrzeby ustalania wysokości stawek VAT. Charakter powiazania klasyfikacji PKWiU z nomenklaturą scaloną należy traktować raczej jako pomocniczy, a nie wiodący.
Analogiczne do komentowanego stanowisko zajął już wcześniej NSA w wyroku z 8 sierpnia br. (I FSK 1642/11), odmawiając podatnikowi prawa do opodatkowania wszystkich pasz jedną stawką VAT.
